سخن مترجم: متن پیش رو ترجمه بحثی مستقل از دکتر صائب عبدالحمید است که در کتاب «فلسفهالتاریخ فی الفکر الاسلامی» با عنوان «علم السنن الالهیه فی مدرسه العروه الوثقی» به چاپ رسیده است. در این بحث نویسنده، سید جمال الدین اسدآبادی و شاگردش محمد عبده را بنیانگذاران نوین فلسفه تاریخ قرآنی دانسته و تداوم مکتب آنها را که با نام مدرسه عروهالوثقی از آن یاد می کند، در دو قالب شارحان و نظریه پردازان با ذکر نم...

سلمان ساوجی (متوفی 778 ق) از شاعران بزرگ سدۀ هشتم هجری است. دیوان او چندین نوبت به چاپ رسیده و آخرین آن‌­ها «کلیات سلمان ساوجی» است که دکتر عباسعلی وفایی تصحیح و منتشر کرده است (تهران، 1376، ویراست دوم: 1389). با وجود آنکه نسخه‌­های قدیمی و نسبتاً معتبری از دیوان اشعار سلمان ساوجی در کتابخانه­‌های ایران و خارج از ایران موجود است، کار تصحیح این دیوان هنوز بسامان نرسیده است. مقالۀ حاضر به درج 23 ر...

چکیده ندارد.

هدف بنیادی این پژوهش بررسی و گزارش دقیق و همه جانبه اندیشه های برجسته ترین اندیشه گران دوره قاجار و پهلوی در موضوع علت شناسی انحطاط ایرانیان و مسلمین است . اندیشه گران مورد تحقیق را می توان در چند گروه سته بندی کرد: 1 - گروه متجددان مسلمان یا نمایندگان تجددگرایی دینی - اسلامی . 2 - گروه نواندیشان و روشنفکران غیردینی و غرب گرا. 3 - گروه اندیشه گران ناسیونالیست و باستان گرا. 4 - گروه اندیشه گران ...

حوزه فرهنگی و تمدنی ایران که مرزهای آن بسی از مرزهای واحد سیاسی کنونی فراتر است، در ابتدای قرن نوزدهم میلادی به صورت جدی تر با فرهنگ و تمدن نوین غربی (تجدد) رویارو شد. در اثر این رویارویی بخش های مختلف تمدن و فرهنگ ایرانی به درجات و در ابعاد مختلف از تجدد غربی تأثیر پذیرفت. بخشی از تاریخ جریان روشنفکری ایران همراه و همزاد سرگذشت جریان تجدد در عثمانی بوده است. لذا سخن گفتن درباره چگونگی آغاز و ...

ایران و مصر به عنوان دو کشور محوری جهان و دو حوزه اصلی تمدن شرق، از دیرباز با یکدیگر ارتباط داشته و در پیشبرد تاریخ و تمدن بشری نقشی بسیار تعیین کننده ایفا کرده اند. نتایج پژوهش های موردی نشان می دهد که مهمترین زمینه های تاثیر فرهنگی ایران باستان و مصر کهن، به دنبال حاکمیت پادشاهان ایرانی بر مصر و گسترش مناسبات سیاسی و اجتماعی و معماری در پیش از ظهور اسلام و عهد باستان تا دوران پهلوی بوده است. ...

ترکیب بند روازد. بندی محتشم کاشانی در رثای امام حسین (ع) از جمله معدور اشعاری است که مرتبه و شأنی والا یافته و سرایندهء خویش را بر مسند شهرت نشانده است. در این مقاله عوامل توفیق محتشم در سرودن دوازده بند و قبول عام آن، از جنبه های صوری و محتوایی مورد بررسی قرارگرفته است. جنبه صوری شامل: انتخاب قالب مناسب، اننخاب وزن مناسب، انتخاب ردیف فعلی و تناسب خانه ها و سطرها. جنبهء محتوایی شامل: گزارش واق...

جمال الدین بن هشام انصاری (761م) در تاریخ نحو عربی و تحول و پیشرفت و احیای این علم، سهمی بسزا و نقشی عظیم دارد. او که خالق اثر «مغنی اللبیب عن کتب الأعاریب» است، نحوی مبتکر و صاحب­نظری است که در فهم، بررسی، مقایسه، استنباط و بیان مسائل و قضایای نحوی از شیوه­ها و اسلوب­های بدیع و منحصر­به­فرد خود استعانت می­گیرد. حرف جر «باء» از دیدگاه ابن هشام دارای چهارده معناست که یک معنای آن زائد و سایر معان...

 منظومة جمشید و خورشید سلمان ساوجی اثری رمزی و تمثیلی است که تمام اجزای آن از ساختاری واحد و منسجم برخوردار است. این اثر علاوه بر نشان دادن قدرت سلمان ساوجی در     داستان­سرایی و پیوستن مطالب متعدد، نشانة آشنایی سلمان ساوجی با میراث غنی ادبی، فرهنگی و عرفانی بازمانده از ادوار پیشین است. بخشی از این میراث متعلق به اندیشه­های گنوسی و مانوی و نیز حکمت هرمسی است. هدف از انجام این مقاله نشان دادن رد...

اتحاد اسلام نام سازمانی است که جایگاه آن در استانبول بود. این سازمان از آغاز دهه‌ی ۱۸۹۰ توسط برخی نویسندگان و مذهبیون هم چون سید جمال الدین اسد آبادی پدید آمد. اتحاد اسلام به دنبال جلب حمایت مسلمانان از خلافت اسلامی(عثمانی) و مبارزه با کشورهای استعمارگر بود. هیئت اتحاد اسلام، نام گروهی است که با آغاز جنگ نخست جهانی و تجاوز روسیه، بریتانیا و عثمانی به خاک ایران، توسط ناسیونالیست‌های دین مدار تاس...