چکیده: با بررسی نقش پرندگان بر روی سفال های یک منطقه؛ همچون نقش حیوانات؛ می توان به موقعیت اقلیمی آن منطقه پی برد و از سوی دیگر نتیجه گرفت که چه پرندگانی در مراسم و سنت هایی آیینی نقش داشته اند و کدام نقوش تحت تأثیر تقابلات فرهنگی منطقه ای و فرا منطقه ای بوده است. از بررسی 78 اثر نقوش پرندگان به 5 گروه ؛ 1. شترمرغ ؛ 2. مرغ ماهی خوار؛ 3. مرغابی؛ 4. غاز و 5. قرقی، بوقلمون، گنجشک، و مرغ می باش...

چکیده ظروف سفالین نیشابور در قرون 3 تا 5 ه.ق گروه وسیعی را تشکیل می دهند که درصد عمده ای از آن ها با انواع نقوش انسانی، جانوری و تجریدی تزئین شده اند. سبک طراحی این نقوش معرف شیوه ای انتزاعی است که نشان از یک هم سنخی در ساختار بصری با آثار هنری دوره ی معاصر دارد و از جمله ی آن طراحی انواع پرندگان با نمود های تصویری متنوع است. این پژوهش سعی بر تحلیل و توصیف شیوه ی طراحی و ساختار بصری پرندگان م...

سفال اسلامی به دلیل تنوع در فرم، شکل و زیباییِ تزئینات آن همواره مورد توجه بسیاری از محققان و هنرمندان بوده است. سفال گران اسلامی در زمینه‎‏ی ساخت لعاب، خمیره ‏های سفالی، ساخت بدل چینی و نقش ‏اندازی روی سفال به شیوه ‏های متفاوت، به ابداعات قابل توجهی دست یافتند. از جمله این ابداعات ساخت ظروف آبی و سفید است که به عقیده برخی از محققین نمونه ‏های ابتدایی این نوع ظروف به قرون 3و4هجری قمری تعلق دارد....

سفالگری یکی از دیرینه ترین هنرهایی است که تجلی گاه باورها، اساطیر و جهان بینی تمدن های بشری به شمار می آید و نقوشی که بر سفال نقش می بندد، معرف میراثی است که در آن بستر به وجود آمده است. هنر سفالگری در طی نخستین سده های اسلامی، غنا و ارزشی بیش از پیش یافت. در طبقه بندی انواع سفالینه های دوره اسلامی، سفال های نوع آقکند از جایگاه ویژه ای برخوردارند. در مقاله حاضر، سعی شده تا پس از ترسیم پیش زمینه...

فارس از حوزه های بسیار مهم جغرافیایی و فرهنگی در مطالعات باستانشناختی و تاریخی ایران است. وجود مرزبندی های جغرافیایی اقلیمی و فرهنگی فارس در ابعاد مختلف اهمیت بسیاری در روند مطالعات باستانشناختی دارد و این روند در شاخه های مختلف، مطالعه و تحلیل داده های فرهنگی به صورت بارز قابل مشاهده است. حوزه ی سرزمین فارس با توجه به ظرفیت های وسیع منابع زیستی، خاستگاه ظهور دوره های فرهنگی مهمی بوده است و این...

محوطه باستانی تپه زرنق در آذربایجان شرقی یکی از محوطه های کمتر شناخته شده شمال غرب ایران است که پس از شناسایی و ثبت، بستر مناسبی برای پژوهش های باستان شناختی ایجاد نموده است. تسلسل زمانی این محوطه از اعصار پیش از تاریخ تا دوره ی اسلامی است که به جز استقرارهای دوره مفرغ، سایر استقرار های تاریخی و اسلامی آن استقرارهایی کوچک بوده اند. بر اساس کاوش های دو فصل حفاری میراث فرهنگی در این محوطه شاخصه ه...

چکیده یکی از محوطه های بزرگ دوران اسلامی شهرستان فراهان استان مرکزی، محوطه ی ذلف آباد بوده که در فاصله ی یک و نیم کیلومتری شهر جدید فرمهین، در منطقه ای نیمه بیابانی قرار گرفته است. با توجه به مواردی چون نام محوطه و اشارات متون تاریخی، به احتمال زیاد این محوطه همان ذلف آباد یا دلف آباد قدیم بوده که در برخی متون تاریخی و جغرافیای تاریخی، به ویژه متون قرن 7-8 ه.ق، بدان اشاره شده است. این محوطه در ...

فرآیند فرهنگ نویسی در سفال ایران را می توان همچون گردش چرخ سفالگران دانست که انجام آن به آغاز می رسد. در این فرآیند بی انتها هر واژه و اصطلاح شناسنامه ویژه خود را داشته و به حکم نیازهای انسانی(سفالگران و دانشمندان) در طی زمانی دور و دراز پدید آمده است که بر اثر مرور زمان هر یک تغییر و تکاملی پذیرفته و گاهاً بار معنایی تازه ای را در برگرفته است. به نظر می رسد که دسترسی به شناسایی و بررسی همه واژ...

یکی از خصیصه‌های مهم هنر اسلامی وجود تشابهات فنی و تجسمی است که میان سفال مناطق مختلف جهان اسلام به‌ویژه سفال نوع سلجوقی وجود دارد. این مسئله بیش از همه در حوزۀ جغرافیایی ایران، سوریه و ترکیه مشاهده می‌شود. از جمله مواردی که در بررسی‌های هنر اسلامی همواره مورد توجه واقع شده تعیین خاستگاه این تشابهات است. پژوهش حاضر با در نظر داشتن این مسئله و با هدف واکاوی سمت و سوی انتقال سنت‌ها در سفال قرون 6...

چکیده عوامل متعددی بر شکل¬گیری هنر ایران موثر بوده¬¬ است. یکی از این عوامل، حضور دین اسلام در جامع? ایران است. دین اسلام با آدابمعنوی خود، نگاه تربیتی جدیدی را بنیاد نهاد و تحولات عمیقی در آثار هنری به وجود آورد. از جمله این آثار هنری، سفال¬ها است،که رد پای این تأثیرات را به خوبی نشان می¬دهد. مسئله¬ای که در این میان مطرح می¬شود، نشانه¬های مهم آداب معنوی دین اسلام است کهدر نقوش سفال¬ها به کار ر...