قرآن‌کریم از قالب روایت‌گری داستان‌ها برای بیان معارف بهره برده­ است. علی­رغم کوشش‌های تفسیری فراوان، در حوزۀ قصص قرآنی، بررسی شیوۀ روایت‌گری خداوند در این آیات، کمتر مورد توجه قرار گرفته است. چینش آیاتِ روایت‌گرِ طوفان نوح(ع)، در سورۀ هود(ع) با فرض آنکه بر اساس سیر زمانی به توصیف حوادث واقع شده در طوفان می‌پردازد، با تعارض‌هایی روبرو است. این پژوهش با پیشنهاد الگوی «رگ‌برگی» برای این آیات، ضابطه...

پژوهش حاضر ترجمه و نقد یکی از آثار جدید و جدّی مستشرقان در حوز? تفاسیر شیعی با عنوان "قرآن کریم و تفاسیر متقدم شیع? امامیه" تألیف مایر میخائیل بار اَشر (1955) محقق یهودی مراکشی الاصل، از شاگردان کلبرگ و در حال حاضر استاد مطالعات اسلامی دانشگاه حبرو اورشلیم است. در این تحقیق کوشیده ایم تا ضمن برگرداندن نیم? دوم کتاب یعنی سه فصل آخر به فارسی، مطالب را ارزیابی کنیم و در پایان اهمّ موضوعاتی که مولف ...

در این مقاله، سوره یوسف با دقت تمام مورد بحث و تحقیق قرار گرفته و بیشتر براساس تئورى هفت مرحله اى عطار نیشابورى درخصوص سیر و سلوک عرفانى و رسیدن به قرب پروردگار و اتصال با معشوق حقیقى تطبیق داده شده است. مراحل و منازل هفتگانه ترتیب عبارت اند از: طلب، عشق، معرفت، استغنى، توحید، حیرت، فقر و فنا. اما در اثناى کار، از رموز و اصطلاحات خاص عرفا که در این گونه مسائل کاربرد مى یابند، استفاده شده است. س...

سوره انسان از جمله سوره‌هایی است که در فضیلت حضرت علی واهل بیت پیامبر ـ علیهم السلام ـ نازل شده است. روایات، اقوال و منابع زیادی بر این امر دلالت دارد؛ اما برخی از منابع اهل تسنن با مکی برشمردن سوره، این فضیلت را نادیده انگاشته‌اند. با استناد به منابع اهل تسنن و گردآوری و تحلیل روایات و اقوال در ترتیب نزول سوره‌های مکی و مدنی و نیز روایات اسباب نزول، نزول سوره در مدینه و اختصاص فضیلت یاد شده به...

در این مقاله، سوره یوسف با دقت تمام مورد بحث و تحقیق قرار گرفته و بیشتر براساس تئورى هفت مرحله اى عطار نیشابورى درخصوص سیر و سلوک عرفانى و رسیدن به قرب پروردگار و اتصال با معشوق حقیقى تطبیق داده شده است. مراحل و منازل هفتگانه ترتیب عبارت اند از: طلب، عشق، معرفت، استغنى، توحید، حیرت، فقر و فنا. اما در اثناى کار، از رموز و اصطلاحات خاص عرفا که در این گونه مسائل کاربرد مى یابند، استفاده شده است. س...

سبک‌شناسی شاخه‌ای از علم زبان‌شناسی است که کاربرد عمدۀ آن در جنبۀ ادبی متون است. تغییر سبک یکی از ویژگی‌های برجسته در قرآن کریم است. از سبک‌شناسی چون ابزاری برای فهم ساختار و سبک قرآن استفاده می‌شود. در این پژوهش براساس تحلیل زبانی در سه سطح آوایی، واژگانی و دستوری سبک‌شناسی سورۀ واقعه بررسی می‌شود. ویژگی‌های زبانی‌ای در متن قرآن کریم وجود دارد که در سطوح مختلف زبانی سبب تغییر سبک در آیات می‌شو...

برخی از سوره‌های قرآن کریم دارای سرآغاز مشترک اند، به‌گونه‌ای که با همان نام شناخته می‌شوند. سور هفتگانة مسبّحات، از این جمله است. مسئلة این تحقیق، یافتن مشترکات هفت سورة مسبّحات، یعنی سوره‌های اسراء، حدید، حشر، صف، جمعه، تغابن و اعلی است که همة آنها با تسبیح آغاز شده‌اند. در این نوشتار سعی شده است ضمن خوشه‌چینی از خرمن فضل و اندیشة مفسران و صاحب‌نظران علوم قرآنی، برخی مضامین مشترک موجود...

سرگذشت حضرت آدم علیه السّلام و رانده شدن ایشان از بهشت آغازین(باغ) و خلافتش بر زمین در هفت سوره ی قرآن یعنی، سوره های بقره، اعراف، حجر، اسراء، کهف، طه و ص آمده است که در سوره های بقره، اعراف، حجر و طه به مراحل قبل از پیدایش حضرت آدم علیه السّلام، آفرینش ایشان، تعلیم اسماء، فرمان سجده، ویژگی منزل ایشان و در نهایت عصیان و هبوط و توبه، اشاره شده است و در سوره های اسراء، کهف و ص بیشتر به راه های نفوذ...

مطالعۀ مضامینِ داستان، شیوه های داستان گویی و اهداف و فوائد هر یک یا هر چه از این قبیل، از دیرباز در علوم ادبی مهم تلقی می شده است. خاصّه، عالمان نقد ادبی کوششهای فراوانی بدین منظور کرده اند. روایت شناسی همچون یکی از گرایشها در نقد ادبی، رویکردی نوین برای تحلیل فرم داستانها ست. از آنجا که یکی از شیوه های قرآن برای بیان معارف، داستان پردازی است، مطالعۀ حاضر با هدف کاربرد رویکرد روایت شناسی برای نق...

درحوزه های معرفت شناسی ،مفاهیم ،اغلب متفاوت به کار گرفته می شوند.لذا علیرغم داشتن ساختار وقلمرو موضوغی همسان، بار مفهومی آن ها در دیدگاههای مختلف یکسان نیست.«تعادل» یکی از این مفاهیم می باشد.مفهوم «تعادل» هم در مفاهیم و تفسیر آیات قرآن در مورد پدیده های زمین به کاررفته است؛و هم در حوزۀ معرفت شناسی سیستمی فرضیه گایا (1)خود را نشان می دهد.بدون تردید آنچه از مفهوم تعادل در فرضیه گایا با دیدگاه سیس...