یکی از جایگاه¬هایی که زن گاهی در آثار کلاسیک فارسی در آن قرار می گیرد، جایگاهی است که در آن به عنوان کنیز، در خدمت فرد یا گروهی از افراد دیگر است. زن در این جایگاه، در نقشی منفعل و اغلب به عنوان یک هدف جنسی صرف و در خدمت غرایز فردی در جایگاه اجتماعی بالاتر است. هدف این جستار ارائه تحلیلی از کنیزک به عنوان عاملی داستانی در مثنوی مولوی است. بدین منظور از الگوی کنشگرهای گریماس که الگویی کارآمد در ...

در مقالۀ «معنای زندگی» تلاش بر آن است که پرسش اصلی معنای زندگی به درستی تحلیل شود و رویکردهای مختلف به این مسئله بر اساس مبانی و پیش فرض های متفاوت توضیح داده شود. مقصود از «زندگی» در این مقاله فرآیندی آگاهانه و مختارانه است که با مرگ به پایان می رسد و «کل زندگی» به عنوان یک واحد به هم پیوسته مورد نظر است. در پرداختن به زندگی ما نمی توانیم صرفاً به سطوح ابتدایی و لایه های اولیۀ زندگی اکتفا کرده ...

داستان های محمود دولت آبادی به مثابۀ منشوری است که از زوایای مختلف قابل بحث و بررسی است. در آثار او رگه هایی از اندیشه های رئالیستی‏‏‏، ناتورالیستی، و گاه سورئالیستی دیده می شود. به علّت گسترۀ وسیع موضوع‏، در مقالۀ حاضر فقط به برخی از اندیشه های «ناتورالیستی» محمود دولت آبادی می پردازیم. ناتورالیسم، شکل افراطی واقع گرایی شمرده می شود. این مکتب ادبی، نظریّه ای است که کردار و گرایش و اندیشه را زای...

بحث فروید در باب اخلاق را می توان ذیل دو عنوان کلی فلسفه اخلاق جای داد. بخشی از آنچه فروید در باره اخلاق می گوید، با مباحث فرااخلاق تناسب دارد. این دسته از سخنان او خود در دو شاخه کلی قرار می گیرد. نخست مباحثی که به تکوین مرجع اخلاقی (وجدان) و حس اخلاقی در روان فرد نظر دارد. در این دست مباحث فروید از نحوه تشکیل آنچه فراخود یا خود آرمانی می نامد، بحث می کند و ظهور نماینده آن یعنی وجدان را سبب سا...

صادق چوبک (1377_1295)، از نگاه برخی منتقدین و صاحبنظران، به عنوان نویسنده ای ناتورالیست، معرفی می گردد. برخی نیز نسبت به ناتورالیست بودن او تردید روا داشته اند. چوبک، در آثارش تلاش خود را برای تجسّم بخشیدن به پلیدی ها، خشونت ها و پلشتی های اجتماع و سرنوشت شوم انسان های تیره بخت به کار می گیرد. در پژوهش حاضر سعی بر این است تا ابتدا با شناختِ ویژگی هایِ اساسیِ ناتورالیسم، آثار چوبک مطالعه و تحلیل گرد...

به گفته ژید سمفونی پاستورال به عنوان اثری طنزآمیز، به نقد نوعی خود فریبی می پردازد. ژید در این کتاب چهره طنزآمیز یک کشیش پروتستان را به تصویر می کشد. کسی که تحت پوشش مذهب به طرز ریاکارانه ای احکام کتاب مقدس، انجیل را آزادانه به نفع خود تفسیر و خود را به عنوان یک ناجی معرفی می کند، کسی که وظیفه آموزش و پرورش دختر جوان نابینایی به نام ژرترود را بر دوش دارد. ولی کم کم محبت او به عشق مبدل گشته و در...

آزادی سیاسی - از مهم ترین مباحث فلسفه سیاسی - در پرتو دیدگاه آیات قرآن مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته است. نویسنده پس از تبیین آزادی اجتماعی به عنوان بستر آزادی سیاسی، به مقایسه مفهوم آزادی از نگاه اندیشه غربی و اندیشه اسلامی پرداخته و بر آن است که از منظر قرآن، میان خودسازی و رهایی از اسارت هواها و شهوات، ارتباطی عمیق حکم فرماست و پیروی از غرایز، همانند اطاعت از فرعون ها و طاغوت ها بردگی است. ...

رابطه دین و اخلاق، یکی از مسایل مهم در حوزه های فلسفه دین و فلسفه اخلاق بوده که با رویکردهای گوناگون قابل مطالعه و تحقیق است. با توجه به مطالعات انجام گرفته دیدگاههای مطرح در این زمینه را می توان در سه چارچوب کلی بررسی کرد: 1-تعارض و ناسازگاری2- تعامل و وابستگی 3- عینیت و عدم امکان تفکیک. مرحوم علامه طباطبایی(ره) با اینکه بصورت مستقل به این موضوع نپرداخته و مساله را در چارچوب پرسشهای مورد بحث...

از آن جایی که انسان ذاتاَ همواره در فکر جلب لذّت و نعمت است و در اندیشه ی دفع الم و نقمت؛ وقتی به پاداش و کیفر الهی ایمان می ‏آورد و به این باور می رسد که پاداش و کیفر الهی در تمام مراحل زندگی و پس از دنیا و به طور اتمّ و اکمل در آخرت وجود دارد، دیگر ممکن نیست بی تفاوت از کنار این مسائل بگذرد. زیرا که همان غرایز و نیروهایی که آدمی را در مورد جلب منافع و دفع مضار دنیوی به فعالیت وا می‏دارد، در زمین...