امروزه «رهبری» مهم‌ترین نقش را در پیشبُرد اهداف سازمان ایفا می‌کند. موفقیت هر سازمانی در گرو داشتن رهبران تحوّل‌آفرین است؛ از سوی دیگر، بخش قابل‌ملاحظه‌ای از آموزه‌های اخلاقی و حکمی مرتبط با اصول مدیریت و رهبری در آثار ارزشمند ادبی نگاشته شده‌است. پژوهش حاضر ضمن بررسی منظومه‌های شرفنامه، اقبال‌نامه و هفت‌پیکر تلاش می‌کند به این پرسش اصلی پاسخ دهد: «مؤلفه‌های رهبری تحوّل‌آفرین در آموزه‌های نظامی گن...

یکی از هنرنمایی­های شعرا در گذشته بیان علوم و دانشی بوده که در مدارس آموخته بودند و به گونه­ای با تصویر آفرینی و بیان آن علوم علاوه بر مفاخره، موجب پویایی شعر می­شدند و شعر عالمانه را در زمان خود به معرض نمایش می­گذاشتند. نظامی از جمله اندیشمندانی­ است که علم نجوم را به گونه­ای در شعر خود منعکس کرده است، که بی اغراق می­توان وی را یک منجم دانست. از جمله مطالبی که در مطالعۀ آثار نظامی به دست آمده...

این پژوهش درصدد جواب دادن به این پرسش است که «دل» در مخزن الاسرار، که زهدآمیز و عرفانی است، چگونه تبیین شده و دارای چه مراتبی است. فرضیه ای که در ذهن خواننده و پژوهشگر شکل می گیرد، این است که نظامی تلقی خاصی از «دل» داشته و به سبب این که یکی از مهم ترین بخش های مثنوی مخزن الاسرار را به آن اختصاص داده، در پی شکل دهی شاعرانه ـ عارفانه به آن مفهوم و بن مایه بوده است. شیوه بررسی در این مقاله، تحلیل...

در میانه ی رو به اواخر قرن پنجم هجری، در منطقه ی موسوم به اران که تحت نفوذ سیاست، فرهنگ و ادبیات ایرانی بود، شاعران بزرگی چون ابوالعلا گنجوی، نظامی گنجوی، مهستی گنجوی، خاقانی شروانی، مجیرالدین بیلقانی و فلکی شروانی برخاستند که داعیه دار ابداع طرز نو و شیوه ی غریب در شعر فارسی بودند. این شاعران مبتکر و نوآور تغییرات شگرف در شیوه ی پیشین سبک شعر ایجاد نمودند و آهنگ حرکت شعر فارسی را تا قرن ها پس...

قاسمی گنابادی از شاعران قرن دهم هجری و معاصر شاه اسماعیل و شاه تهماسب صفوی است. وی یکی از نظیره گویان موفّق است که به شیوه نظامی منظومه هایی دارد و در آن ها به پیروی از آثار نظامی گنجوی پرداخته است. در سخن او، تأثیر مستقیم نظامی و پیروان او، به ویژه جـامی و هاتفی آشکار است. از آثار او می توان شـاهنامه نوّاب عالی، لیلی و مجنون،  خسرو و شیرین و زبدهالأشعار را نام برد. در مقاله حاضر، به معرّفی قاسمی ...

مطالعه و بررسی اعتقادات عامه به عنوان بخشی از فرهنگ عامه از جمله ضروریات پژوهش درفرهنگ ملت هاست. از آن جا که بسیاری از این اعتقادات درادبیات فارسی انعکاس یافته است دراین رساله کوشش شده است تا با بررسی اعتقادات عامه درخمسه نظامی گنجوی و تنظیم آنها به صورت الفبایی: 1 - بخشی از فرهنگ رایج در عصر نظامی معرفی گردد. 2 - زمینه های دریافت معنا و مفهوم بسیاری از اشعار نظامی که منوط به آگاهی از باورهای ز...

در این مقاله قسمتی از منظومه ی خسرو و شیرین نظامی، یعنی مناظره ی خسرو و فرهاد، جهت تحلیل ساختاری انتخاب شده است؛ مناظره میان شخصیت های داستانی، از شگردهایی است که در معرفی شخصیت ها و ایجاد کشش و جذابیت در داستان کارکرد مهمی دارد. در این مقاله از روش تحلیل ساختارگرایانه، استفاده شده است. و نگارنده بدون در نظر گرفتن شیوه ی مکالمه ی خسرو و فرهاد و صحت و سقم گفته های هر یک، بافت ساختاری شعر(شگرد تق...

این مقاله بر تحلیل علمی-تاریخی آیین نوروز در هفت پیکر نظامی متمرکز است. مردمان فلات ایران از دیرباز هرساله با بیداری طبیعت در فصل بهـار، به پیشواز رویش گل ها و سرسبزی درختان کهن سال می رفتند و با جشنی نمادین همراه با نیایش هـایی آیینی به قدردانی از ایزدان می پرداختند تـا با جلب رضایت خدایان، به باززایی گیاهان و برکت­بخشی زمین کمک کنند. این جشن ملی با گذر زمان با نام نوروز از زمـان کورش بزرگ تاک...

تلمیح یکی از بهترین منابع معنی آفرینی در ادبیات فارسی است. تلمیحات موجود در ابیات یا عبارات ادبی چکیده و عصاره آیات و روایات و داستان های تاریخی و مذهبی هستند. لذا برای درک بهتر بیت یا عبارتی که حاوی تلمیح است، می بایست آیات و احادیث، داستان یا مثل مورد اشاره را به تمامی دانست. شعلة گلپایگانی از شاعران اوایل دورة بازگشت است که در نیمه دوم قرن دوازدهم هجری در گلپایگان اصفهان زندگی می کرده است. و...

در این پژوهش سه منظومه هفت پیکر، خسرو و شیرین و اسکندرنامه از پنج? نظامی گنجوی مورد بررسی قرار می گیرد. ابتدا خلاصه ای از این منظومه ها آورده می شود، سپس روایت نظامی از شخصیت-های بهرام گور (هفت پیکر)، خسرو ، و شیرین، بهرام چوبینه و فرهاد (خسرو و شیرین)، اسکندر و خضر (اسکندرنامه) با گزارش فردوسی از آنان مورد مقایسه قرار می گیرد.