کنایه، یکی از شگردهای بیان غیر مستقیم و تصویرساز هنری و از عناصر چهارگانۀ فنّ بیان است که از نظر لفظ و معنای ظاهری، در محور همنشینی و از نظر معنای پوشیده و دور، در محور جانشینی کلام قرار دارد. در حقیقت اوج غرابت و زیبایی واقعی هر کنایه، همانند هر تصویر خیالی دیگر در تازگی آن است. برخی از کنایه ها به دلیل استعمال بیش از حد، در شمار کنایه های قاموسی درآمده اند و معنایی تثبیت شده و مشخّص دارند. در ش...

امیر قوامی رازی از شعرای قرن ششم است. در قصیده مهارت داشته و ترجیع بند و ترکیب بند و غزل نیز سروده است. در قصیده علاوه بر مدح ممدوح به حمد خدا و منقبت پیامبر و امامان نیز پرداخته است. در مدایح خویش در پی آن است تا به موعظت و ارشاد بپردازد. از این روی قصاید او رنگ و بوی حکمت و وعظ گرفته است. در میان شعرا به سنایی غزنوی ارادت خاص دارد و در جای جای دیوان بدان اشاره دارد و در چند جا خود را از او بر...

قرآن کریم معجزه جاوید پیامبر اکرم(ص) که فصاحت و بلاغت آن هر خواننده و شنونده صاحب ذوق و بیداردلی را به وجد می آورد، حاوی زیبایی های فراوانی است که همواره پژوهشگران را به جست و جوی این زیبایی ها فراخوانده و با نوای دلنشین خود دل ها را جلا داده است.این کتاب مقدس که برنامه ی زندگی بشر در همه ی زمان هاست، به پدیده های بسیاری پرداخته است که از جمله می توان به طبیعت اشاره کرد که با فصاحت و بلاغتی بی ...

زبان و ادبیات فارسی و عربی از دیرباز ارتباط تنگاتنگی با یکدیگر داشته و از همدیگر تأثیر و تأثر فراوانی پذیرفته‌اند. از جملۀ این تأثیر و تأثرات، می‌‌توان مبحث «کنایه» را نام برد که یکی از بحث‌‌های اساسی علم بیان و حساس‌ترین مسائل زبان است و در دو زبانِ فارسی و عربی، تعریف‌های مشابهی از آن دیده می‌‌شود. کنایه در هر دو زبان، به بخش‌هایی همچون «کنایه از صفت» و «کنایه از موصوف» و «کنایه از فعل یا مصدر...

مولانا در تصاویر هنری خود از آرایه های بیانی و فنون بلاغی در مثنوی ‏معنوی بهره بسیار برده است؛ از جمله کنایه به عنوان ابزاری کارآمد در علم بیان، ‏مورد توجّه او قرار گرفته، بسیاری از سخنان خود را در قالب این شیوه بیانی مطرح ‏ساخته است. ‏ در این پژوهش کنایه و کارکردهای تصویری آن، در مثنوی معنوی به ‏شیوه توصیفی - تحلیلی مورد بررسی قرار گرفته و سعی شده است رابطه کنایات ‏مثنوی با کنایه های عربی مشخّص ...

چکیده: عبدالسلام بن رغبان، ملقّب به دیک الجنّ؛ شاعر عصر عباسی اوّل است.زادگاه وی را سرزمین حِمص می دانند.سبک شعریش ، ویژگی های خاص شعری اوست، که در واقع با این ویژگی ها، نوع کلام وی متمایز می شود.مهمّ ترین جنبه های ادبیّات این شاعر، تشیّع و شعوبی گری وی است.سبک شعری او شامل هشت مضمون به این شرح می باشد: رثا، مدح، فخر، هجا، غزل ،حکمت، وصف و خمر.زیبایی های بلاغی او نیز شامل عناصر خیال، همجون تشبیه، استع...

چکیده سنجر کاشانی از شاعران نام آور سده ی یازدهم هجری است که مراحل زندگی و سبک اشعارش از ویژگی های خاصی برخوردار است. با بررسی غزّلیات سنجر کاشانی درمی یابیم که غزل هایش چنان که از شاعران هم عهدش انتظار می رود،لطیف تر وبا حال تر ازدیگر انواع سخن اوست ودرآن ها همان نازک خیالی ها وظرافت ها که در غزل های شاعران گذشته پیدا شده بود ادامه دارد.جدا ازخصوصّیات سبک شخصی که شاعر داشت، بعضی از سخن شناسان...

کنایه یکی از شاخه‌های مهم علم بیان و از برجسته‌ترین ترفندهای زیباآفرینی در کلام است.در این جستار به تحلیل کارکردهای کنایه درمقدمة شاهنامه پرداخته‌ایم . زیرا دراین بخش ،ساختار کنایی، نسبت به دیگر شگردهای بلاغی، بیشترین بسامد را دارد.کنایه‌های استخراج شده ، به ترتیب از نوع کنایۀ فعلی، کنایه از صفت و موصوف‌اند که بالاترین بسامد، مربوط به کنایه فعلی و از گونۀ ایماست.بسیاری از کنایه‌های به کار رفته ...

چکیده: اشتراک لفظی در کنار ترادف و اضداد، از جمله مباحث معناشناسی است که زبان شناسان پیشین بدان پرداخته اند و تعریف هایی نیز از آن ارائه داده اند. سیبویه اولین کسی است که اشتراک لفظی را در تقسیمات کلام ذکر نموده و وجود آن را در زبان تأیید کرده است. تداخل لهجه ها و وام گیری از زبان ها، وضع اولیه ی زبانی، تطور صوتی و کاربرد مجازی، از جمله عوامل پیدایش اشتراک لفظی می باشد. زبان شناسان معاصر بر ای...