بدر چاچی از شاعران قرن هشتم هجری قمری و از مقلدان توانای خاقانی است که تا کنون شعر او در ایران چندان مورد توجه قرار نگرفته است. در این مقالی پس از معرفی اجمالی بدرچاچی و بیان موقعیت او درنزدادیبان پارسی گوی هندمضامین شعر و شیوهء شاعری وی مورد بحث قرار خواهدگرفت و در پایان نیز برخی از ویژگیهای کمکاربرد شعر او ارائه خواهدشد.

اطلاعات و معارف علوم گوناگون هم‌واره ادبیات فارسی را پربارتر و سرشار از اصطلاحات علمی و حکمی کرده ‌‌است. از عوامل مهم این پدیده در شعر فارسی درگذشته، بویژه از قرن چهارم هجری قمری به بعد، گسترش علوم عقلی و شاخه‌‌های مختلف دانش‌‌ها و توسعه دانش‌‌گاه‌‌ها و مدرسه‌‌های علمیه و ظهور دانش‌‌مندان برجسته در ایران زمین است. در این راستا بسیاری از جواهرات و احجار کریمه که خواصی گوناگون برای آن‌ها در نظر گ...

نقد نشانه شناختی ازجمله رویکرد های نظام مند نیمۀ دوم قرن بیستم است که در تبیین ماهیت و کارکرد متون ادبی نقش داشته است. مایکل ریفاتر، منتقد فرانسوی تبار آمریکایی، در کتاب نشانه شناسی شعر (1978)، چارچوبی نشانه شناختی را برای خوانش شعر پیشنهاد کرد که به صورت گسترده مورد استفاده قرار گرفت. مقالۀ حاضر، نخست رویکرد نظری ریفاتر را معرفی می کند و سپس بر مبنای آن به خوانش شعر «ای مرز پر گهر» از دفتر چها...

از بین سبکهای موجود در ادبیات فارسی از قرن چهارم تا دوره بازگشت ، هیچ یک به اندازه سبک هندی یا اصفهانی ، خواننده را برای فهم و درک درست شعر، به تکاپو وانمی دارد. و محرک قریحه و ذهن خوانندگان نمی باشد. چرا که تمام مشخصه هایی که برای دیریابی مفهوم یک شعر وجود دارد ، در شعر شاعران این سبک به چشم می خورد . در این راستا یکی از برجسته ترین شاعران سبک هندی ، کلیم کاشانی است که تمام ویژگیهای سبک هندی د...

بدون تردید، قرن چهارم یعنی دورۀ حکومت سامانیان را باید نقطۀ اوج تمدّن ایرانی ، اسلامی دانست. در این برهه از تاریخ ایران، به دلیل فراهم شدن شرایط سیاسی ، اجتماعی ، فرهنگی و ... علوم و فنون مختلف پیشرفت چشمگیری پیدا می کند و به تبع آن، شعر و ادبیّات فارسی نیز تحت تأثیر این فضا قرار می گیرد. یکی از موضوعات مهمّی که در ادبیّات این عصر مورد توجّه واقع می شود، حماسه و حماسه سرایی است. برجسته ترین شاعر این...

شاه شجاع از پادشاهان قرن هشتم است که روابط نزدیک حافظ با او او را معروف کرده است. این حاکم علاوه بر توجه به شاعران و عالمان و نویسندگان شعر نیز می سروده است. از او دیوانی شامل اشعار فارسی و عربی برجاست. علاوه بر دیوان، اشعاری پراکنده از او در تذکره ها و نسخ خطی و کتاب های تاریخی یافت شده است. همچنین رساله ای عربی در تعریف علم به او نسبت داده اند؛ ده نامه ای به نام «روح العاشقین» از او به چاپ رس...

چکیده : محمّد بن سلیمان بغدادی متخلص به "فضولی" شاعر و نویسنده ی قرن دهم هجری بود. او آثارش را به سه زبان فارسی ، ترکی و عربی نوشت .کلیات آثارش در کتابخانه های ایران نظیر کتابخانه های آستان قدس رضوی ، مجلس ، ملی ، دانشگاه تهران و جز آن محفوظ است. هرچند فضولی در میان بزرگترین شعرای ادبیات ترکیه جای دارد لیکن در ایران توجهی که باید نسبت به وی ابراز نشده است. اگرچه همایش هایی در این زمینه برگزار ش...

مسئله مقاله، جست وجوی اطلاعات تاریخ ادبیاتی در منابع تاریخی است. نویسندگان کتاب های تاریخ ادبیات غالباً تذکره ها را به عنوان منبع اصلی خود قرار می دهند، حال آنکه کتاب های تاریخی، به اعتبار موضوع شان و نیز ارتباط مستقیم نویسندگان شان با نهاد قدرت باید به عنوان یکی از منابع درنظرگرفته شوند. مقاله نشان می دهد که برخی چهره های ادبی که در منابع تذکره ای از قلم افتاده اند، در منابع تاریخی به عنوان شاع...

زیبایی­های محتوایی و ساختاری شعر جاهلی از دیرباز مورد توجه برخی پارسی سرایان بوده­است، تا آنجا که این شعرها، قرن­ها، مورد تقلید و اقتباس شاعران ایرانی قرار گرفته است. شاعران ایرانی در آغاز به همان سبک و شیوه­ شاعران جاهلی به سرودن مضمون های آن می­پرداختند تا این که با گسترش تصوف و عرفان اسلامی، توانستند معانی مادی و زمینی این اشعار را به معانی معنوی و عرفانی ارتقا دهند و آنها را به صورت تعبیرها...

توصیف بهار و زیبایی ¬هایش، یکی از موضوعاتی است که همواره مورد توجه شاعران قرار گرفته و بازتاب گسترده¬ ای در آثارشان داشته است. در توصیف این فصل قصایدی سروده شده است که به این اشعار در ادبیات عربی ربیعیه و در ادبیات فارسی بهاریه می-گویند. این رساله به بررسی و تحلیل این اشعار پرداخته است. ربیعیات و بهاریه ¬ها، در اشعار شاعران قرن چهارم و پنجم هجری، بهانه ¬ای برای خوش¬ باشی و عیش و طرب است و در ا...