چکیده این پژوهش، براساس مکتب فرانسوی ادبیّات تطبیقی که بر پیوند تاریخی و جریان تأثیر و تأثّر تأکید دارد، به بررسی و تحلیل تطبیقی بخش اندکی از پیوندهای فرهنگ عربی و فارسی با مطالعه موردی شعر ابونواس و رودکی می­پردازد. یافته اساسی این مقاله نیز در این است که رودکی اگر چه در مضمون­های باده سرایی، متأثّر از ابونواس است اما در این غرض شعری به نوآوری نیز پرداخته است و شعرهای وی به روانی و شیوایی ممتاز ا...

«زبان» به عنوان محور تفکر و اندیشه و یکی از مؤلفه‌های اساسی هویت فرهنگی در بحث جهانی‌شدن از چنان اهمیتی برخوردار است که قدرت‌های رسانه‌ای از آن به عنوان مهم‌ترین بستر ترویج جهانی‌سازی استفاده می‌نمایند. آمریکایی‌ها  با استفاده از رسانه‌ها و فناوری‌های نوین، جهت مشروعیت دادن به توسعه‌طلبی و امپریالیسم غرب و معرفی فرهنگ غربی  به عنوان تمدن جهانی در پی تضعیف فرهنگ و زبان دیگر کشورها برآمده‌اند. د...

جهان عرب در قرون اخیر سه موج بیداری را پشت سر گذارده که بیداری نخست عربی به ویژه پس از جنگ جهانی اول و با هدف کسب استقلال کشورهای عربی از امپراتوری عثمانی به اوج رسید. در موج دوم که پس از جنگ جهانی دوم شکل گرفت، این کشورها با رویکرد پان عربیسم در پی رهایی از سلطة استعمار بودند. دو موج مذکور فرهنگ نخبه گرایانة سیاسی را بر جهان عرب حاکم ساخت که به گسترش و استحکام اقتدارگرایی انجامید. موج سوم بیدا...

در­ دوران ­نخست­ خلافت ­عباسی (232-132ه.ق) آثار ­زیادی ­از ­زبان ­پهلوی­ به عربی ­ترجمه­گردید؛ هدف نویسندگان­ آن ­بود ­که در ­وهله ­نخست­ فرهنگ ­و ­تمدن ­ایران زمین ­را ­زنده ­نگه ­دارند ­و­ از­ آن­ در ­مقابل ­قوم ­عرب حفاظت ­نمایند؛ پس­ نهضت­ شعوبیه­ را­ در­ ابتدای ­امر ­به ­عنوان ­حرکتی ­ادبی ­آغاز ­نمودند ­و ­پس ­از ­آن ­با ­بهره­گیری از­ علاقه ­خلفای ­عباسی ­به ­کسب­ رویدادها ­از ­سیرت­ ­پا...

این مقاله به معرفی و ارزیابی معجم های موضوعی قرآن می پردازد. نویسنده نخست از ضرورت معجم موضوعی سخن گفته سپس اهداف معجم نویسی موضوعی را مطرح می کند. آنگاه پیشینه معجم های موضوعی را به صورت فشرده بررسی می کند و سپس معجم ها و فرهنگ های موضوعی قرآن را که به زبان عربی و فارسی منتشر شده است به صورت جداگانه بررسی و ارزیابی کرده نقاط قوت و ضعف آنها را بیان می کند و در پایان به ارزیابی «فرهنگ قرآن» فراه...

گستره ی اصلی این پژوهش، رصد و بازشناسی مضامین حکیمانه ی ابیات سه دفتر آخر مثنوی مولانا در تطبیق با مضامین حکمی ادب عربی است. با تکیه بر نتایج به دست آمده در این تحقیق، می توان ادّعا نمود که مولانا در پاره ای از ابیات مثنوی، متأثّر از مضامین امثال و حکم و اشعار عربی بوده است. آشنایی مولانا با زبان و فرهنگ عربی و نیز مطالعه ی آثار ادبی برگرفته از این زبان، سبب شده است تا وی در کنار بهره گیری از مضا...

گستره ی اصلی این پژوهش، رصد و بازشناسی مضامین حکیمانه ی ابیات سه دفتر اوّل مثنوی مولانا در تطبیق با مضامین حکمی ادب عربی است. با تکیه بر نتایج به دست آمده در این تحقیق، می توان ادّعا نمود که مولانا در پاره ای از ابیات مثنوی، متأثّر از مضامین امثال و حکم، و اشعار عربی بوده است. آشنایی مولانا با زبان و فرهنگ عربی و نیز مطالعه ی آثار ادبی برگرفته از این زبان، سبب شده است تا وی در کنار بهره گیری از مض...

هر فرهنگ، ویژگی‌ و رویکرد ویژة خود را نسبت به جهان پیرامون دارد و تفسیری که از پدیده‌ها نیز ارائه می‌کند، به دلایل گوناگون، متفاوت است. نوع نگاه و قریحة ایرانی، حتّی از فرهنگ‌های شرقی و مجاور نیز به کلّی متمایز است. از این رو، مفاهیم گرفته شده از فرهنگ و ادب عربی، در فضا و موقعیّت فرهنگی جدید به مرور تغییر می‌یابد و با روحیّات خاصّ آن متناسب شده است. پژوهش حاضر به رویکرد ایرانیان در پذیرش برخی از مع...

تاریخ، جغرافیا و فرهنگ منطقه خلیج فارس به شکلی است که این منطقه را با مسائلمنطقه ای و فرا منطقه ای مرتبط ساخته است. هویت و فرهنگ و پشتیبانی از آن یکی از مسائل مطرح در سطح جهانی است.از آنجایی که هویت و فرهنگ در ساختار سیاسی، اجتماعی و اقتصادی کشورها نقش به سزایی در حفظ منافع ملی آنها دارد، ناگزیر درپی یافتن علل تغییر در هویت و فرهنگ کشورهای عربی حوزه خلیج فارس شدیم. پیدایش نفت در خاورمیانه و به ...

در­ دوران ­نخست­ خلافت ­عباسی (232-132ه.ق) آثار ­زیادی ­از ­زبان ­پهلوی­ به عربی ­ترجمه­گردید؛ هدف نویسندگان­ آن ­بود ­که در ­وهله ­نخست­ فرهنگ ­و ­تمدن ­ایران زمین ­را ­زنده ­نگه ­دارند ­و­ از­ آن­ در ­مقابل ­قوم ­عرب حفاظت ­نمایند؛ پس­ نهضت­ شعوبیه­ را­ در­ ابتدای ­امر ­به ­عنوان ­حرکتی ­ادبی ­آغاز ­نمودند ­و ­پس ­از ­آن ­با ­بهره­گیری از­ علاقه ­خلفای ­عباسی ­به ­کسب­ رویدادها ­از ­سیرت­ ­پا...