سید هاشم بحرانی، عالم اخباری قرن دوازدهم، در کتکان بحرین به دنیا آمد. بیشتر عمر خود را در آنجا سپری کرد و در همان جا وفات یافت. بحرانی مؤلف جامع ترین تفسیر روایی امامیه به نام البرهان فی تفسیر القرآن است. در تفسیر روایی البرهان- همچون تفاسیر غیرروایی- زمینه هایی از اجتهاد وجود دارد. اجتهاد مؤلف از مبانی معرفتی و غیرمعرفتی اثر پذیرفته است. بر این پایه، مقالۀ حاضر در سه بخش تنظیم شده است: در بخش ...

کتاب «البرهان فی علوم القرآن» تألیف بدرالدین محمد بن عبدلله زرکشی، یکی از با ارزش ترین منابع علوم قرآن می باشد که به دست ما رسیده است. کم توجهی به این منبع علوم قرآنی در میان دانشمندان معاصر علوم قرآن، علیرغم محتوای غنی آن، اهمیت و ضرورت تحقیق و شناخت و معرفی این اثر ارزشمند، به طور تخصصی و روشمندانه را بر ما روشن می سازد. این پژوهش به دنبال آن است که به تبیین جایگاه و اهمیت کتاب البرهان به عنو...

درطول تاریخ کمتر مشاهده شده است که یک کتاب آنچنان مورد توجه و عنایت گیرد که در خلال قرنهای متمادی همواره محور اصلی اساسی ترین بحثها و بررسیها باشد و نه تنها از سوی دوستان و پیروان حتی از جانب دشمنان و مخالفان نیز مورد توجه باشد.قرآن از این نظر تنها کتابی است که گوی سبقت را از همگان ربوده است و دارای چنین مزیت ویژه می باشد.توجه و اهتمام به این کتاب آسمانی تاجائی است که مسلمانان حتی از جزئی ترین ...

سوره منافقون در تراث شیعی واهل سنت با روایات تفسیری نسبتا زیادی همراه است که مجموع روایات تفسیری شیعه فقط از کتاب البرهان تالیف سید هاشم بحرانی(رحمه الله)21روایتاست ومجموع روایات اهل سنت نیز ،فقط از کتاب الدر المنثور فی تفسیر الماثور تالیف جلال الدین سیوطی،43 روایت است. در بررسی تطبیقی این روایات، مقدار مشترک آن بسیار اندک بوده است به طوری که می توان گفت که فقط یک روایت آن و آن هم، فقط قسمت ها...

ایمان و کفر از جمله امور بسیار مهم و حیاتی است که در بی شماری از آیات به آن پرداخته شده است. آن چه در این میان حایز اهمیت است آن است که ایمان و کفر را وجوه و معانی متفاوتی است که در روایات رسیده از ائمه هدی7 به آن اشاره شده است. علامه بزرگوار سید هاشم بحرانی صاحب تفسیر گران سنگ البرهان ذیل آیات ابتدایی سوره بقره این وجوه را هشت مورد برشمرده است. این پایان نامه در صدد است وجوه نامبرده را مورد ...

بی‌گمان از جمله ارزشمندترین تفاسیری که تاکنون نگاشته شده، تفسیر المیزان اثر علامه طباطبایی می‌باشد. در این اثر به روایات توجه ویژه‌ای شده است و مفسر پس از تفسیر دسته‌ای از آیات، تحت عنوان «بحث روائی»، با ارجاع به منابع فریقین روایات را گزارش و تبیین کرده است. به‌رغم پژوهش‌های متعددی که درباره روایات المیزان صورت پذیرفته، در هیچ اثری مصادر روایات آن تحقیق نشده است، لذا در این پژوهش، با روش ت...

عمار بصری نسطوری یکی از متکلمین برجسته مسیحی در دوره عباسیان و در حدود سال‌های 800 الی 850 میلادی در بغداد و شهر بصره می‌زیسته و برای تبلیغ و ترویج مسیحیت نسطوری فعالیت می‌کرده است. وی دارای دو اثر کلامی مهم است: یکی کتاب «البرهان علی سیاقة التدبیر الالهی» و دیگری کتاب «المسائل والأجوبة». وی در این دو کتاب با تفکر فلسفی و فکر دینی به شرح و بسط اندیشه‌های مسیحی می‌پردازد و در اصل دفاعیا...

فارابی در آثار خود دارای سه دیدگاه در ارائه تعریف مابعدالطبیعه است که دو دیدگاه وی بر اساس موجود بما هو موجود ارائه شده و در این مقاله مورد بررسی قرار گرفته است. فارابی در دیدگاهی که مبتنی بر دو کتاب الجمع بین رأیی الحکیمین و البرهان است، موجود بما هو موجود را موضوع فلسفه یا حکمت می داند که مشتمل بر الهیات، طبیعیات، ریاضیات و علم سیاست و یاعلم اخلاق است. این دیدگاه که در بردارنده نوعی تفسیر خام...