شبیه خوانی به عنوان برجسته ترین نمایش سنتی ایران دارای ویژگی ها، قراردادها و نشانه هائی در اجرا است که آن را برای کارگردانی هر نمایشنامه ای توانا می سازد و با استفاده از اصول و قواعد اجرائی آن می توان نمایشی را بر روی صحنه آورد چنانکه کارگردانان خلاق وصاحب نام ایران و خارجی پاره ای از عناصر شبیه خوانی را به کار گرفته اند و نمایش های خود را روی صحنه برده اند . بر اساس همین باور ، نگارنده معتقد ا...

تعزیه به نمایش ­های آیینی منظوم، محزون و عامیانه­ ای گفته می ­شود که بیانگر واقعۀ شهادت امام حسین(ع) و یارانش در سال 61ق در صحرای کربلاست. معمولاً دو اصطلاح «تعزیه» و «شبیه» را به جای یکدیگر به کار می برند؛ درحالی­که آن دو متفاوت­اند. با تکامل این گونۀ عامیانه، طنز و مطایبه به شبیه­ نامه­ ها وارد شد. همچنین گونه­ ای نمایش تعلیمی به وجود آمد که افزون­بر غم­ انگیزی، خنده ­آور و مضحک بود و تعزیه یا...

متون و نسخ تعزیه یکی از گنجینه های عظیم فرهنگی، ادبی سرزمین ایران است که اهمیت و ارزش والای آنها از جهاتی گوناگون می تواند مورد نظر قرار بگیرد. از جمله ی علل و دلایلی که خواننده را به ارزش فراوان این متون رهنمون می سازد یکی ساختار نمایشی خود تعزیه است که همچون هر نمایشی بی گمان از روی متن خاص اجرا می شود و این نسخه ها در اصل به عنوان متن اساسی و نمایس نامه ی این هنر کهن است . این ویژگی با عنایت...

مقاله ی حاضر به دنبال آن است که منابع تعزیه نویسان میناب از آن بهره برده اند معرفی نماید. یکی از مهمترین منابع تعزیه نویسان میناب که در واقع مادر نُسَخ تعزیه ی حال حاضرمیناب محسوب می شود کتاب عمده المجالس من کلام قضایی است تعزیه ی میناب و به طور کلی اساس تعزیه ی هرمزگان به شمار می رود.نیزآنچه تعزیه سرایان و به خصوص مرحوم قضایی درسرودن اشعار تعزیه استفاده نموده، معرفی شده است. نگارنده در این پژوهش...

بررسی کنش های کلامی تعزیه نامه و نمود آن در اجرا     فرهاد ساسانی [1]   زیرک محجوب [2]   تاریخ دریافت: 19/11/89   تاریخ تصویب: 10/2/91     چکیده   یکی از ارکان اصلی نمایش، کنش و حرکت است. در این میان، زبان نیز در متن چند‏شیوه یا چند‏لایۀ نمایش، نقشی خاص دارد؛ اما از جهاتی می تواند متناظر با بدن و دیگر عوامل کنشگر و حرکت آفرین کنشگری کند و نمایانگر حرکت باشد. این مسئله به‏خوبی در نظریۀ کنش کلامی...

مقاله ی حاضر به دنبال آن است که منابع تعزیه نویسان میناب از آن بهره برده اند معرفی نماید. یکی از مهمترین منابع تعزیه نویسان میناب که در واقع مادر نُسَخ تعزیه ی حال حاضرمیناب محسوب می شود کتاب عمده المجالس من کلام قضایی است تعزیه ی میناب و به طور کلی اساس تعزیه ی هرمزگان به شمار می رود.نیزآنچه تعزیه سرایان و به خصوص مرحوم قضایی درسرودن اشعار تعزیه استفاده نموده، معرفی شده است. نگارنده در این ...

این مقاله با هدف معرفی یکی از شخصیت های بزرگ ولی گمنام در عرصه تعزیه سرایی در ایران به نام میرزا محمد روحانی معروف به «میر انجم» و متخلص به «انجم» به رشته تحریر درآمده است. ابتدا زندگی میر انجم بررسی می شود. سپس با ذکر نمونه هایی از شاهکار هنری و ادبی او شیوه شاعری اش ارزیابی می شود. در ادامه ویژگی های نسخه های تعزیه های این شاعر تعزیه سرا همراه با شواهدی از مجموعه قدمگاه انجم که بخشی از اثر فا...

تعزیه، به عنوان یک نمایش آئینی مهم ترین نماینده فرهنگ سنتّ اجرایی دینی در ایران است.گر چه تعزیه همواره یا از منظر آئینی و یا از منظر استتیک تئاتر مورد تحقیق قرار گرفته است، اما نشانه های آئینی و تئاتری در تعزیه مانند همه نمایش های مذهبی در هم آمیخته است. در این مقاله، با در نظر گرفتن ترکیب این دو مؤلفه در اجرای تعزیه، قصد من این است که نشان دهم چگونه، از منظر استتیک پرفورمنس، تماشاگر و بازیگر تع...

تعزیه، آیین شبیه خوانی و «شکلی از نمایش» است. شناخت منشأ تعزیه مساله اساسی پژوهش حاضر را تشکیل می دهد. به بیان روشن تر این پژوهش در پی شناخت عواملی است که بیانگر چگونگی آغاز تاریخ تعزیه باشند. در همین راستا فرایند «مطالعه کیفی» مساله، متأثر از رهیافت «دیرینه شناختی» میشل فوکو از زمان حال آغاز شده پ و تا رسیدن به «نقطه صفر» یعنی زمانی که دیگر نشانی از تعزیه (چه تعزیه های معنامحور، چه تعزیه اصطلا...

تعزیه یکی از عناصر کلیدی در نمایش نامه های بهرام بیضایی است، شاید این به خاطر احساس دینی است که او نسبت به این هنر آئینی داشته است. چرا که گشوده شدن دروازه ی تئاتر به روی خود را مدیون تعزیه می داند. در اکثر آثار سینمایی و نمایشی بیضایی رد پای این گونه ی نمایشی مشهود است. در این پژوهش نشانه های تعزیه را در دو نمایش نامه ی ایشان یعنی "آرش" و "ندبه" مورد بررسی قرار داده و به ویژگی های این هنر بومی...