این پژوهش پسوند «-گر» زبان فارسی را از نظر ساختواژی و معنایی بر پایۀ داده­هایی از دو گویش زبان کردی بررسی می­کند. در گویش سورانی این پسوند به صورت «-کَر» به کارمی­رود. در گویش هَورامی، ستاک حال فعل کردن، «-کَر» و در گویش سورانی، «-کَ» است. سورانی یک پسوند «-َر» (-{r)، مشابه پسوند -er انگلیسی، نیز دارد که نقش عمده­اش ساخت اسم فاعل و اسم ابزار است. در مورد ساختواژۀ «-گر»، در این نوشتار دو فرضیه مطرح ش...

در زبان فارسی و در حیطة ترکیب به عنوان یکی از دو حوزة واژه سازی، فرایند بسیار زایایی وجود دارد که طی آن عنصری غیرفعلی (اسم، ضمیر مشترک، صفت، قید) قبل از ستاک حال فعل (مثلاً آموز و بین) قرار می گیرد و ماحصل آن اسم یا صفت جدیدی (دانش آموز، خودبین) است. در مورد این فرایند سه دیدگاه وجود دارد: برخی که عموماً دستور نویسان سنتی هستند، آن را صفتِ فاعلیِ مرکب مرخم می دانند. پاره ای استنباط دستور نویسان سنت...

این تحقیق در نظر دارد ابتدا بر اساس نقش گفتمانی (هاپر و تامسون، 1984)، به بررسی مقوله ی واژگانی صفت بپردازد و سپس دست به تعیین سرنمون و غیرسرنمون در صفت های متشکل از عنصرغیرفعلی و ستاک حال، مثل «دلسوز»، «پرفروش»، «پیگیر» و «وادار» بزند. در این راستا، ابتدا مدل هاپر و تامسون در خصوص اسم مبنا قرار گرفت و بر اساس آن مدلی برای صفت عرضه شد. در این مدل، توصیف وصفی و مستقل به عنوان ویژگی های سرنمونی، ...

در این پژوهش، با تحلیل فرایند‏های واجی ستاک گذشته در زبان فارسی بر‏حسب میزان پیچیدگی و تعداد قاعده هایی که برای تبدیل به ستاک گذشته، بر ستاک حال آنها انجام می‏شود، این فعل‏ها را به انواع تک‏قاعده ای، دو‏قاعده ای، سه‏قاعده ای و چهار‏قاعده ای تقسیم کرده‏ایم. در هر‏یک از این دسته‏ها، یک قاعده، از‏نوع ساخت‏واژی ستاک گذشته و بقیه، قاعده های آوایی هستند. پژوهش حاضر، بیانگر آن است که علاوه‏بر عناصر وا...

در این پژوهش، با تحلیل فرایند‏های واجی ستاک گذشته در زبان فارسی بر‏حسب میزان پیچیدگی و تعداد قاعده‌هایی که برای تبدیل به ستاک گذشته، بر ستاک حال آنها انجام می‏شود، این فعل‏ها را به انواع تک‏قاعده‌ای، دو‏قاعده‌ای، سه‏قاعده‌ای و چهار‏قاعده‌ای تقسیم کرده‏ایم. در هر‏یک از این دسته‏ها، یک قاعده، از‏نوع ساخت‏واژی ستاک گذشته و بقیه، قاعده‌های آوایی هستند. پژوهش حاضر، بیانگر آن است که علاوه‏بر عناصر وا...

هدف از این پژوهش توصیف ساختمان فعل در گونه ی بالاگریوه از گویش لری در چارچوب نظریه ی مقوله و میزان است. این پژوهش به صورت توصیفی – تحلیلی صورت گرفته و روش گردآوری داده های آن به صورت میدانی است. برای گردآوری داده ها از 15 نفر گویشور مصاحبه به عمل آمده است. فعل در گونه ی بالاگریوه از نظر شخص و شمار با زبان فارسی مطابقت دارد. در گونه ی بالاگریوه، ستاک گذشته + شناسه ی فعلی هم نمایانگر گذشته ی ساده...

هدف از این تحلیل بدست آوردن فهرست پسوندها و پیشوندهایی است که امروزه در زبان فارسی بکار می رود. یافتن مثالهایی که کاربرد این وندها را روشن می کند هدف دوم این تحلیل می باشد. به منظور دستیابی به اهداف مورد نظر پیکره ای از نثر فارسی استاندارد شامل نثر روزنامه کیهان، مجله سخن و داستانهای گوناگون جمع آوری و سپس براساس قدرت ترکیب وند با اسم، صفت ، ستاک حال و غیره طبقه بندی گشت . زیر طبقه ها بر دو نوع...

در زبان فارسی و در حیطة ترکیب به عنوان یکی از دو حوزة واژه‌سازی، فرایند بسیار زایایی وجود دارد که طی آن عنصری غیرفعلی (اسم، ضمیر مشترک، صفت، قید) قبل از ستاک حال فعل (مثلاً ‌آموز و بین) قرار می‌گیرد و ماحصل آن اسم یا صفت جدیدی (دانش‌آموز، خودبین) است. در مورد این فرایند سه دیدگاه وجود دارد: برخی که عموماً دستور‌نویسان سنتی هستند، آن را صفتِ فاعلیِ مرکبِ مرخم می‌دانند. پاره‌ای استنباط دستور‌نویسان سن...

پژوهش حاضر در چارچوب صرف ساختی به بررسی تنوعات معنایی واژه‌های مرکب مختوم به ستاک حال «یاب» در زبان فارسی پرداخته است. به‌این‌منظور، واژه‌های مدنظر از پیکره‌های درزمانی و همزمانی زبان فارسی گردآوری شدند. این واژه‌ها در مقوله‌های معنایی ویژگی شخص/ شئ عامل، ابزار و شخص عامل جای می‌گیرند و به دو مقولۀ عمدۀ واژگانی صفت و اسم تعلق دارند. بررسی درزمانی واژه‌های استخراج‌شده نشان داد فرضیۀ سنتی بسط مفه...

بلوچی سرحدّی رایج در منطقۀ گرنچین زیر شاخه‌ای از بلوچی غربی (رخشانی) است که عناصر ساختواژی مختلفی در ساختار فعل به کار می‌برد. هدف از پژوهش حاضر ارائۀ توصیفی همزمانی از ساختار تصریفی فعل در قالب صورت‌های خودایستا و ناخودایستا در بلوچی سرحدّی گرنچین است. داده‌های پژوهش از طریق ضبط گفتار آزاد و مصاحبه با 10 گویشور بومی بیسواد با میانگین سنی 50-80 سال گرد‌آوری شده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد در...