فن مقامه نویسی یکی از شاهکارهای ادبی در ادبیات عربی به شمار می آید. این فن از ابتدای ظهورش تا به حال مورد توجه بسیاری از ادباء قرار گرفته است و کاتبانی مشهوری در این عرصه ظاهر شده و مهارت خود را در این میدان به نمایش گذاشته اند. از جمله نویسندگانی که در این زمینه به قلم فرسایی پرداخته است، جلال الدین سیوطی (849- 911) می باشد. او با ابداع روشی جدید و با وارد کردن علوم مختلف به وادی مقامات، آن را...

روایات اسباب نزول به عنوان میراث گران بهای صدر اسلام و چراغ فراسوی مفسران، هماره نقشی محوری در تبیین معارف قرآنی داشته است؛ بدون شک قرآن پژوهان برای استفاده از روایات اسباب نزول، معیارهایی را در نظر داشته اند. این پژوهش، مبانی و معیارهای مورد نظر سیوطی در به کارگیری روایات اسباب نزول را با تأکید بر آرای علامه طباطبایی مورد نقد و ارزیابی قرار داده است.اعتبار سند، صراحت تعبیر راوی، حسی بودن گزارش...

نزول و جمع قرآن¬، از جمله مسائل بحث برانگیز در حیطه¬ی علوم قرآنی می¬باشد که پرسشهای بسیاری را موجب گردیده است. روشن شدن کیفیت نزول و جمع¬آوری قرآن¬، نقش به سزایی در فهم و تفسیر آیات قرآن دارد و بحث و بررسی در این مسئله به بسیاری از شبهاتی که در این زمینه مطرح شده پاسخ می¬دهد. این پژوهش با عنوان «بررسی تطبیقی نزول قرآن و تدوین آن از دیدگاه آیت الله معرفت و جلال الدین سیوطی» مطابق نظر این دو اندی...

این رساله باعنوان " شرح زندگی و آثار پیشوایان نحو ولغت مصر با تکیه بر کتاب حسن المحاضره سیوطی" ، ضمن پرداختن به زندگینامه و شرح حال و بیان آثار نحویان ولغویان مصری ، برخی از موارد نحوی و لغوی را مورد بررسی قرار می دهد .کتاب حسن محاصره ، کتاب کاملی است که درباره تاریخ مصر نوشته شده است . و بخشی از آن به نحویان و لغویان مصر اختصاص دارد . پرسشهایی که در این رساله گستره دید خود قرار دادیم و تلاش نم...

چکیده یکی از علومی که یادگیری آن، خصوصاً برای طلاب علوم دینی، لازم می باشد، علم نحو است. از آنجا که وسیله برای شناخت احکام و آیات الهی است فراگیری آن از اهمیت ویژه ای برخوردار است، در زمینه این علم، کتب مختلفی نگاشته شده است، که از آن جمله می توان به کتاب «الفیه» اثر«محمد ابن عبدالله ابن مالک» اشاره نمود که دو کتاب «البهجه المرضیه» اثر «جلال الدین سیوطی» و «شرح ابن عقیل» اثر«عبدالله بن عقیل» از...

قرآن کریم به زبانی و در عصری نازل شده که در آن دوران شیوه های گوناگون فصاحت و بلاغت در حد کمال در بین اهل زبان متداول بوده است. یکی از آن شیوه ها کاربرد دلالت ها در قرآن است. جلال الدین سیوطی در کتاب الإتقان فی علوم القرآن عواملی را تحت عنوان اسباب اجمال برمی شمارد که وجود آن ها در برخی آیات قرآن کریم، باعث اجمال آیات شده است و به همین سبب، بخشی از آیات قرآن را نیازمند تبیین دانسته است. ای...

علم حدیث از دیر زمان از اهمیت و توجه ویژه¬ای در میان مسلمانان برخوردار بوده و از آنجا که وجود احادیث جعلی در بین احادیث معصومین، باعث مشکلات اساسی در اعتماد یا عدم اعتماد مردم به کل احادیث شده است، شناسایی احادیث وضعی، دارای فضیلت بسیار است. سیوطی از جمله اشخاصی است که برای رفع این مشکل به جمع احادیث موضوع پرداخته است. این رساله که با روش توصیفی- تحلیلی سامان یافته؛ دستاوردهای آن دست¬یابی به مع...

آیه‌ی 17 سوره‌ی احقاف از آن‌گونه آیاتی است که پیرامون سبب نزول آن دیدگاه‌های متفاوت در میان مفسران فریقین مطرح‌شده است. گروهی از مفسران فریقین بر این باورند که سبب نزول آیه، عبدالرحمن بن ابی بکر است که به پدر و مادرش اُف گفت؛ اما گروه دیگر از مفسران فریقین این نگرش را پذیرا نشده‌اند و سبب نزول آیه را شخص دیگری دانسته‌اند. نوشتار حاضر با روش توصیفی - تحلیلی سبب نزول و تفاوت رأی در سبب نزول و شخصی...

موضوع این کتاب فقه اللغه و زبانشناسی عربی از جمله علومی است که از دیرباز دانشمندان بدان همت گماشته اند و در این زمینه بررسیها و پژوهشهای علمی دقیقی از خود به جای گذاشته اند لیکن امروز در مجامع ادبی آنگونه که علومی چون صرف و نحو و باغت مورد بررسی و شناخت قرار می گیرد. به فقه اللغه عنایتی نمی شود و این امر ایجاب می کرد که تلاشی هرچند محدود در جهت احیاء و شناساندن این علم آغاز گردد. در این مجموعه ...

این پژوهش درصدد آن است تا با بررسی روایات اسباب نزول در تفسیر مجمع البیان شیخ طبرسی،اسباب نزول واحدی و لباب النقول سیوطی به تبیین دیگاه آنان در این موضوع بپردازد. ابتدا به بررسی جایگاه سبب نزول در تفسیر اشاره شده است و در ادامه دیدگاه این سه نفر مورد بررسی قرار گرفته است.روش غالب میان آنان در بیان سبب نزول روش توصیفی و گزارشی است و در این میان طبرسی ملاکهایی چون : اعتبار عموم نص ، سازگاری با ظا...