عصر عبّاسی دوره ای خاص در تاریخ و فرهنگ عرب می باشد که گستردگی دایره ی حکومت، آشنایی با ملّت های گوناگون و تأثیر پذیری از فرهنگ و تمدّن آنها، بارزترین ویژگی این عصر می باشد. در این میان، ایرانیان بدلیل پیشینه ی کهن فرهنگی و شایستگی هایی که از خویش نشان دادند، از میان دیگر قومیت ها، نقش موثرتری ایفا کردند. بخشی از این انتقال فرهنگی توسط وزیران، دبیران، نویسندگان و مردم عادّی و بخشی دیگر توسط شاعران ...

ستایش باده به شیوه های مختلف و با تعابیر و تصاویر گوناگون از دیرباز در شعر شاعران عرب درون مایه ای مکرّر بوده است که ابونواس شاعر ایرانی تبار دوره عباسی به آن نظم و سامانی تازه بخشید و بنیان گزار خمریّه سرایی شناخته شد. از شاعران ادب پارسی منوچهری دامغانی و حافظ بیشترین تأثیر را در این باره از او گرفتند. در این مقاله مقایسه ای در خمریات ابونواس و حافظ در ساختار و محتوا صورت گرفته و تشابه و تمایز ...

این پژوهش به ترجمه و شرح اشعار هجده تن از شاعران تازی گوی ایرانی، که از کتاب ارزشمند «دمیه القصر و عصره اهل العصر» تألیف ادیب نام آور ایرانی در سده پنجم هجری «ابوالحسن باخرزی» گرفته شده، پرداخته است و جنبه های ادبی و بلاغی اشعار این شاعران را بیان کرده است. این پژوهش همچنین به ذکر موارد فراوانی در زمینه شرح واژگان و موارد صرفی و نحوی آنها و موارد بلاغی و عروضی اشعار این شاعران ایرانی تبار تازی ...

بسیار روشن است که ایرانیان در عصر عباسی، خدمات ارزنده ای را در راستای تحقق اهداف حکومت عباسی و ماندگاری نمودن تمدّن و فرهنگ ایرانی- باستانی، ارائه داده اند و سازماندهی دستگاه عباسی را بر عهده گرفتند. از این رو دبیران، وزیران، سرداران و والیان خلافت عباسی، بیشتر ایرانی بودند بر این پایه، طبیعی است که توجه ویژه ای از جانب آنان برای نشر و گسترش فرهنگ ایرانی-باستانی صورت پذیرد. بخشی از این تأثیر گذا...

اوست‌ها در مرکز کوهستان بزرگ قفقاز در دو سوی گذرگاه داریال ساکن هستند. شماری مسلمان و شماری مسیحی‌اند. نتایج پژوهش‌های علمی و خودآگاهی هویتی اوست‌ها حاکی از خویشاوندی آنان با ایرانیان است و تبار ایشان‌را در زنجیره‌ای از سکاها، سرمت‌ها، آلان‌ها و آس‌ها و سرانجام اوس‌ها و اوست‌ها ترسیم می‌کند. آلان‌ها و آس‌ها که پیشینۀ آنها به سده‌های واپسین پیش از میلاد بازمی‌گردد، متأخرترین نیاکان اوست‌ها‌ محسو...

چکیده ندارد.

ارزش های اجتماعی در جوامع انسانی تأثیر بسیار دارد و معیارهای فرهنگی هستند که مردم با توجه به آنها خوبی و بدی، زیبایی و جذابیت و مطلوبیت پدیده ها و اشخاص را ارزیابی می کنند. در این جستار تلاش کرده ایم تحول معیار ارزش های اجتماعی را در مدایح شاعران ایرانی ـ عربی و پارسی گوی ـ از قرن اول تا نیمه دوم قرن پنجم هجری نشان دهیم. به همین منظور با بررسی مدایح این دوره، معیار ارزش های اجتماعی را دسته بندی...

تلمیح در شعر یکی از راه های موثر و کارآمد در برقراری ارتباط با تاریخ، اسطوره، دین و فرهنگ مردم می باشد، با بررسی این مقوله در شعر علاوه بر لذت آشنایی با تلمیح و کشف آن، به سطح دانش شاعر نسبت به انواع تلمیح نیز پی خواهیم برد. میزان بهره گیری و نوع این آرای? ادبی در دوره های مختلف شعر فارسی متفاوت بوده و همیشه در هر دوره چند شاعر بیش از دیگران به آن توجه داشته اند و آن را با بسامد بالایی در شعر خ...

به سبب کم بودن متون بازمانده از زبان‌های ایرانی باستان و میانه، دانش ما دربارۀ واژه‌هایی که برای اندازه‌گیری اوزان و واحدهای طول و عرض به‌کار می‌رفته بسیار اندک است. اما در مقایسه با زبان‌های ایرانی میانۀ غربی، در متون دینی و غیردینی به‌جامانده از زبان ختنی که یکی از زبان‌های ایرانی میانۀ شرقی است واژه‌های نسبتاً زیادی در اشاره به اوزان و واحدهای اندازه‌گیری وجود دارد. این اوزان گاه صرفاً برای ان...

مثلها به عنوان ستون فرهنگ مردم و یکی از اقسام ادبی همواره مورد توجه شاعران بوده است؛ چنان که حتی کاربرد مثل و تمثیل و استشهاد یکی از شاخصههای سبکی به شمار میآمده است. در این مقاله ضمن برشمردن کارکردهای مثل و اشاره به پیشینه تحقیق، ضربالمثلهای منظوم از جهات گوناگون بررسی میشوند و تفاوت ارسال مثل با تمثیل، اسلوب معادله، تضمین، تلمیح و کلام جامع تبیین میگردد که یکی از دو مسأله اساسی تحقیق در این م...