سغد نام باستانی منطقه­ای اطراف درّه بدخشان در ماوراءالنهر بود. مرکز این منطقه شهر سمرقند است. مردم سغد در زمان ساسانیان به دلیل فعالیت­شان در بازرگانی، بخصوص تجارت با چین و هند، معروف بودند و یکی از قطب­های اصلی اقتصاد ایران بشمار می­آمدند. از زبان سغدی در دوره میانه زبان­های ایرانی، آثاری بسیار برجای مانده که یکی از مهم­ترین آن­ها، نامه­های کهن سغدی است. نامه­های کهن سغدی به زبان و خط سغدی به س...

سغد نام باستانی منطقه­ای اطراف درّة بدخشان در ماوراءالنهر بود. مرکز این منطقه شهر سمرقند است. مردم سغد در زمان ساسانیان به دلیل فعالیت­شان در بازرگانی، بخصوص تجارت با چین و هند، معروف بودند و یکی از قطب­های اصلی اقتصاد ایران بشمار می­آمدند. از زبان سغدی در دورة میانة زبان­های ایرانی، آثاری بسیار برجای مانده که یکی از مهم­ترین آن­ها، نامه­های کهن سغدی است. نامه­های کهن سغدی به زبان و خط سغدی به س...

زبان سغدی از شاخ? زبانهای ایرانی میان? شرقی و، از نظر تنوّع و حجم ادبیات، مهمترین آنها است و از قرن اول تا سیزدهم میلادی در گستر? جغرافیایی عظیمی، از دریای سیاه تا چین، مردمانی ایرانی تبار بدان تکلّم میکردند. آثار دینی سغدی مسیحی از کتابخان? یک صومع? ویران مسیحی نستوری، در بولایق، شمال تورفان، به دست آمده اند. بیشتر این آثار را مبلّغان مسیحی نستوری از زبان سریانی به زبان سغدی ترجمه کردند. اغلب این...

نامه نگاری از دیرباز از جمله ابزارهای ارتباط انسان ها بوده است و ایرانیان باستان نیز از آن آگاه بودند. از جمله کهن ترین شواهد موجود از نامه نگاری در ایران متعلق به دورۀ هخامنشیان است. از دورﮤ اشکانیان نیز آثاری در دست است، اما دورﮤ ساسانی را می توان اوج شکوفایی نامه نگاری در ایران پیش از اسلام دانست. در میان آثار به جای مانده از دوره میانه نیز، نوشته هایی به زبان سغدی به شیوه نامه نگارش شده که ...

نامه نگاری از دیرباز از جمله ابزارهای ارتباط انسان ها بوده است و ایرانیان باستان نیز از آن آگاه بودند. از جمله کهن ترین شواهد موجود از نامه نگاری در ایران متعلق به دورۀ هخامنشیان است. از دورﮤ اشکانیان نیز آثاری در دست است، اما دورﮤ ساسانی را می توان اوج شکوفایی نامه نگاری در ایران پیش از اسلام دانست. در میان آثار به جای مانده از دورة میانه نیز، نوشته هایی به زبان سغدی به شیوة نامه نگارش شده که ...

در مطالعة زبانهای  کهن ایرانی مسائل نحوی از اقبال چندانی برخوردار نیستند و زبان سغدی هم از این مسأله مستثنی نیست. به این علّت که متون بازمانده سغدی عموماً ترجمه هایی از زبانهای دیگر  تشخیص داده شده اند دانشمندان کمتر به بررسی نحوی این متون اهتمام ورزیده اند. تعیین میزان تأثیرگذاری زبانهای مبدأ بر نحو زبان متون سغدی از سویی و وجود تمایز بین گونه های مختلف زبانی آن از دیگر سو خود مسائلی هستند که بد...

این مقاله با توجه به آثار مکتوب و تصویری باقی مانده از هنر ساسانی و سغدی که در زمان امپراتوری ساسانی در دوره هایی زیرمجموعه این پادشاهی بوده است ـ به بررسی تأثیرات هنر ساسانی بر دیوارنگاره های سغدی می پردازد؛ جامعه آماری مورد بررسی 3 نمونه از نقش -برجسته ها و نقاشی دیواری های ساسانی و 6 نمونه از نقاشی دیواری های سغدی می باشد. روش تحقیق، توصیف و تحلیل نگاره ها ست و هدف بازشناسی تأثیرات نگاره های...

آثار سغدی مسیحی شامل ترجمة‌بخش‌هایی از کتاب مقدس،‌ زندگی و اعمال قدیسان، ‌مواعظ و تفاسیر، اعمال شهدای مسیحی و آراء بزرگان کلیسا از زبان سریانی به زبان سغدی هستند. این آثار که در واقع گونه‌ای از ادبیات ترجمه‌ای محسوب می‌شوند، غالباً از زبان سریانی به زبان سغدی برگردانده شده‌اند. تفسیری که دادیشوع قطری در باب پانزدهمین موعظة‌ پدر اشعیا ارائه می‌دهد از جمله‌ی این آثار است. پژوهش حاضر با ارائه آوانو...

کتیبه‌‌های سغدی سند علیا مجموعه‌‌ای است شامل بیش از 700 سنگ‌نوشته به زبان‌‌های پارتی (2 مورد)، فارسی میانه (2 مورد)، بلخی (2 مورد)، و بقیه به زبان سغدی و نیز نقش برجسته‌هایی، که بر روی سنگ‌‌هایی در کنارة این رودخانه کنده شده‌‌اند. بر روی بیش‌تر این سنگ‌نوشته‌‌ها، نام بازرگانان سغدی حک شده است که زمانی از این مکان دیدار کرده‌‌اند. این کتیبه‌‌ها متعلق به قرن سوم تا ششم میلادی است. وجود نام‌ها‌‌ی ...

زبان سغدی از زبان‌های ایرانی میانة شرقی است که از سدة نخست تا سدۀ سیزدهم میلادی رواج داشته است. این زبان به‌ سبب نفوذ زبان پهلوی و نیز بر اثر نفوذ زبان ترکی به‌تدریج از رونق افتاد و زوال آن با گسترش زبان فارسی و، علاوه ‌بر آن، با نفوذ زبان عربی، از دیگر سوی، شتاب بیش‌تری گرفت. به هر روی، واژه‌هایی از زبان سغدی به زبان فارسی راه یافت و در قالب وام‌واژه به حیات خود ادامه داد. در این پژوهش، واژۀ س...