مالک اشتر نخعی (م39ق) یکی از شخصیت های اثرگذار در حوادث عصر خلافت اسلامی و به ویژه در وقایع دوران خلافت امیرالمؤمنین علی(ع) است که مورخان به دلاوری، شجاعت، سخنوری و عظمت او تصریح کرده اند. مالک پس از گرویدن به اسلام، از همان آغاز از جمله مریدان و یاران حضرت علی(ع) بود که در حوادث منجر به خلافت آن حضرت، به صورت مؤثر نقش داشت و در جنگ های زمان ایشان، به ویژه در جنگ صفین، با برانگیختن کوفیان برای ...

علی‌نامه یکی از حماسه‌های دینی ـ تاریخیِ نادر قرن پنجم هجری، است که محتوای آن بیان حوادث و رویدادهای تاریخی از خلافت امام علی(ع) تا پایان نبرد صفین است. مطالعه‌ی این اثر نشان می‌دهد که سراینده‌ی آن، علاوه بر گزارش این رویدادها در پی برجسته نمودن باورها و اعتقادات شیعیان می‌باشد. این موضوع با در نظر گرفتن جدال شیعیان و اهل سنّت در قرن پنجم، ما را به این پرسش اساسی رهنمون می‌کند که آیا منظومه‌ی علی...

تحقیق حاضر در پنج فصل تدوین یافته است. در فصل اول که با عنوان کلیات می باشد، بعد از طرح تحقیق به گذری کوتاه بر زندگانی مالک و خاندان او و همچنین ویژگیهای مالک پرداخته شده است. در فصل دوم تحقیق که با عنوان مالک اشتر در عصر خلفای سه گانه تدوین یافته، مباحثی مانند: نقش مالک اشتر در دوران خلافت ابوبکر، نقش مالک در دوران خلافت عمر به خطاب، نقش مالک در زمان خلافت عثمان،نقش مالک در قیام بر ضد حکومت ع...

آن چه در این نوشتار مورد بررسی قرار خواهد گرفت, آمار تلفات جنگ های جمل, صفین و نهروان است که در منابع قدیم و جدید با رقم های بسیار بالایی گزارش شده و تاکنون تحقیقی درباره آن انجام نگرفته است. با آن که در میان آمار فراوان و متضاد این سه نبرد, دست یابی به رقم واقعی تقریبا غیر ممکن است, اما در این نوشتار تلاش شده است با توجه به مجموع گزارش ها و قراین, بخش نادرست و مبالغهآمیز این آمار مشخص شود و تا...

مخنف‌بن‌سلیم ازدی یکی از یاران حضرت علی(ع) در دوران خلافت آن بزرگوار بود؛ او باوجود داشتن گرایش­های شیعی و مناصبی که در دولت علوی داشته، تبعیت همه‌جانبه نداشت. هدف از این مقاله، کنکاش این مسئله است که چرا وی در زمانی تابع امام(ع) و زمانی نیز به فرمان‌های آن حضرت بی‌اعتنا بود یا از نبردهای زمان آن حضرت اظهار نارضایتی می‌کرد. فرضیه پژوهش آن است که تضاد بین دو حس درونی مخنف‌بن‌سلیم، شامل تمایلات م...

در مورد سال و ماه و حکومت همزمان با وقوع قیام توابین، در منابع نخستین تاریخ اسلام، اقوال مختلف بلـکه متضادی ذکر شده که مجمـوعاً شـامل  هفت قول است. و گاه در یک منبع، در ذکر زمان حوادث مربوط به توابین، تاریخ­هایی بیان شده­است که با یکدیگر ناسازگارند. نویسندة مقاله توانسته است با مقایسة زمان­های بدست داده شده در منابع متقدم و استفاده از شواهد تاریخی و نیز بهره­گیری از نقشة مسیر حرکت توابین و همچنی...

آن چه در این نوشتار مورد بررسی قرار خواهد گرفت, آمار تلفات جنگ های جمل, صفین و نهروان است که در منابع قدیم و جدید با رقم های بسیار بالایی گزارش شده و تاکنون تحقیقی درباره آن انجام نگرفته است. با آن که در میان آمار فراوان و متضاد این سه نبرد, دست یابی به رقم واقعی تقریبا غیر ممکن است, اما در این نوشتار تلاش شده است با توجه به مجموع گزارش ها و قراین, بخش نادرست و مبالغهآمیز این آمار مشخص شود و تا...

در مورد سال و ماه و حکومت همزمان با وقوع قیام توابین، در منابع نخستین تاریخ اسلام، اقوال مختلف بلـکه متضادی ذکر شده که مجمـوعاً شـامل  هفت قول است. و گاه در یک منبع، در ذکر زمان حوادث مربوط به توابین، تاریخ­هایی بیان شده­است که با یکدیگر ناسازگارند. نویسندة مقاله توانسته است با مقایسة زمان­های بدست داده شده در منابع متقدم و استفاده از شواهد تاریخی و نیز بهره­گیری از نقشة مسیر حرکت توابین و همچنی...

پژوهش حاضر با هدف شناخت چهره متظاهران متنسک پیشه، ریشه یابی درموردنحوه شکل گیری خوارج و معرفی خصوصیات روحی، فکری و اخلاقی و اعتقادات آنان و نیز علل انحراف آنان بااستفاده از کتب تاریخی، تفسیری و روایی انجام گرفته است. نتایج زیر حاصل این پژوهش است: ریشه اصلی انحراف خوارج را می توان در جهالت و عدم بصیرت اعتقادی آنان دانست. اندیشه خارجیگری به نبرد جمل باز می گردد، ولی ظهور و پیدایش خواج در نبرد ...

برخی از کنش ها و واکنش های امیرالمومنین7گاه برای مریدان و دوستداران ایشان نیز قابل تحلیل نیست. زیرا با روال عمومی، مردم پسند و متعارفِ شیعیان همگون نبوده، موجب تعجب آنان می شود. رفتارهایی همچون پذیرش درخواست مشاوره به خلفای سه گانه، پاسخگویی به پرسش توحیدی در میانه ی نبرد جمل، تأخیر چند ماهه ی در نبرد صفین با وجود آمادگی سپاه صد هزار نفری ایشان، از این موارد هستند. این شیوه ی تعامل، با شیوه ی را...