شرایط امکانی پیدایی «رمان» و «نمایشنامه» به‌عنوان دو قالب ادبی، محدود و موکول به شکل‌گیری سوژه مدرن است و از این‌رو این دو قالب ادبی برای جهان پیشامدرن، یکسره ناآشنا هستند. «تجدد ادبی» موجب شد تا در مضامین، قالب‌ها و کارکرد زبان و ادبیات فارسی تغییر رخ دهد و خصوصاً قالب‌‌های ادبی جدید به اموری آشنا برای مخاطب ایرانی بدل شود. این مقاله به چگونگی استقرار دو قالب ادبی رمان و نمایشنامه در میان مخاطب...

در این مقاله پرسش بر سر شکل­های مواجهه -آگاهانه یا ناآگاهانه- کاراکتر ایرانی بین «خود» و «دیگری» در نمایشنامه جعفرخان از فرنگ برگشته نوشته حسن مقدم است. «خود» و «دیگری» استعاره­ای از مهم­ترین "سوژۀ" ادبیات مدرنِ ایرانی است و این نسبت، متضمن یک رابطه دوسویۀ است. رابطه­ای که فضایی ایجاد می­کند تا فرم­های اجتماعی و ارتباطی هر بار در قالب شخصیت­های اجتماعی و انواع مواجهه­هایشان –«خود» و «دیگری»-  با...

در این مقاله یافته های دو تحقیق مشابه که در فاصله بیست سال در مورد هنرمندان نمایشنامه نویس ایرانی اجرا شد با هم مقایسه می شود تا نشان داده شود که هنرمندان نمایشنامه نویس ایرانی چه خصوصیاتی دارند و دوم این که در طول این بیست سال آیا ویژگی های آن ها تغییر کرده است یا خیر. این تحقیق در حوزه جامعه شناسی سینما، به عنوان شاخه ای از جامعه شناسی هنر، مطرح است. چهارچوب نظری تحقیق مبتنی بر نظریه جانت ولف...

این مقاله قصد دارد به میزان تأثیرگذاری جلوه های ادبی و نمایشی تئاتر پوچی (اَبزورد) بر سبک نمایشنامه نویسی ایران بپردازد. غلامحسین ساعدی یکی از نمایشنامه نویسان شناخته شدة ایرانی است که برخی از مهم ترین تمهیدات تئاتر نو را در سبک نویسندگی خود به کار گرفته است. نگارنده در این پژوهش درپی آن است که چگونگی بازتاب مفهوم پوچی را در نمایشنامه های نوگرای غلامحسین ساعدی نشان دهد؛ نویسنده¬ای که مستقیم و غی...

کتاب ها و رساله های بسیاری درباره ی فن نمایشنامه نویسی و تکنیک های مختلف نگارش نمایشنامه نگاشته شده و می شود. موضوع این تحقیق مربوط به یکی از این تکنیک ها است که به نظر نگارنده بسیار مهم بوده و در عین حال در میان نمایشنامه نویسان ایرانی چندان به آن توجه نشده است. زمان دراماتیک و تاثیر آن در ایجاد کنش نمایشی مسئله ایست که از زمان ارسطو - بعنوان اولین نظریه پرداز تاریخ تئاترکه ما می شناسیم- توجه ...

فصل اول این پژوهش شامل چگونگی شکل گیری نمایش و روند تبدیل نمایش های سنتی ایران به نمایش های جدید و دارای متن نمایشی و نخستین تلاش ها در جهت نوشتن نمایشنامه های ایرانی می باشد. در فصل دوم به تأثیراتی که مسائل جامعه ایران در نوشته شدن نمایشنامه ها از آغاز تا دوران معاصر داشته اند پرداخته شده و نمودهای فرهنگی مردم ایران در نمایشنامه ها مورد بررسی قرار گرفته است و نمایشنامه هایی از نمایشنامه نویسا...

در این مقاله پرسش بر سر شکل­‌های مواجهه -آگاهانه یا ناآگاهانه- کاراکتر ایرانی از «خود» و «دیگری» در نمایشنامه جعفرخان از فرنگ برگشته نوشته حسن مقدم است. «خود» و «دیگری» استعاره و اشاره­‌ای به مهم­ترین سوژۀ ادبیات مدرنِ ایرانی است. این نسبت، متضمن یک رابطه است. رابطه­‌ای که فضایی ایجاد می­‌کند تا فرم­‌های اجتماعی و ارتباطی هر بار در قالب شخصیت­‌های اجتماعی و انواع مواجهه‌­هایشان –«خود» و «دیگری»-...

چکیده: یکی از راه های شناخت ادبیات یک سرزمین، نقد محتوایی آثار ادبی آن سرزمین است. در رساله ی حاضر به نقد سیاسی- اجتماعی نمایشنامه های فارسی با تکیه بر نمایشنامه های غلامحسین ساعدی پرداخته ایم. ساعدی از بزرگ ترین نمایشنامه نویسان ایرانی است که با وجود غلبه ی درونمایه های روانکاوانه در آثارش، کوشیده است این درونمایه ها را برای بیان مسائل سیاسی- اجتماعی زمان خود به کار گیرد و از این جهت آثارش بی...

این پژوهش قصد دارد با استناد به برخی آموزه های علوم اجتماعی به ارزیابی مفهوم حقارت و جایگاه ارزش نمایشی آن در درام معاصر ایران بپردازد. مسأله ی اصلی این پژوهش کشف کارکردهای احساس حقارت- به معنای فروپاشی فردیت انسان و سرکوب امیال و نیازهایش - با تمرکز بر مناسبات نمایشی شخصیت ها با یکدیگر در نمایشنامه های معاصر ایرانی است. این پژوهش با بهره گیری از آموزه های نقد روانکاوانه، مولفه هایی همچون مالکی...