سال­های نخستین سدة نوزدهم میلادی سرآغاز تحولات بنیادین در ایران بود. جنگ­های ایران و روس، ایرانیان را به فکر تحول­خواهی انداخت. دورة طولانی سلطنت ناصرالدین شاه (1264-1313ق) و شرایط حاکم بر ایران عصر ناصری باعث شکل­گیری کانون­هایی از ایرانیان در خارج از مرزها شد. استانبول از مهم‌ترین نقاط شکل­گیری چنین جمعیت­هایی بود. روزنامة اختر چاپ استانبول، نشر عقاید و آرای تحول­خواهانة این دسته از ایرانیان ...

براساس تبصره‌ی 2 ماده‌ی 515 قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب (در امور مدنی) مصوب 1379، خسارت ناشی از عدم‌النفع قابل مطالبه نیست. قانون‌گذار برای اصطلاح « عدم‌النفع» که به‌تازگی در قانون آیین دادرسی مدنی ایران وارد شده، تعریفی نیاورده است و همین موضوع سبب شده است که بین حقوق‌دانان و قضات اختلاف نظر شدیدی بروز نماید و در زمینه‌ی مصادیق عدم‌النفع اختلاف‌نظر وجود داشته باشد و بدین سبب ای...

ادغام حیات منزلی انسان در هویت فردی و اجتماعی او از ویژگی‌های دوران جدید است که از نتایج آن سنجش حقوق خانواده با سنجه‌های حقوق مدنی است؛ در حالی‌که حکمای مسلمان جایگاهی ممتاز برای خانواده در نظر گرفته و برای ادارۀ آن، اصول منحصر به خانواده و غیر از اصول حاکم بر زندگی فردی و اجتماعیِ انسان، لحاظ کرده‌اند. به‌کار بستن مدبّرانۀ این اصول شرط حکمت و اقتضای تکامل فردی و تعادل و توازن اجتماعی است. به نظ...

وصف تجریدی به‏معنای تفکیک میان دو رابطة حقوقی است؛ رابطة حقوقیِ مبنای صدور و انتقال سند تجاری (تعهّد پایه) و رابطة حقوقی ناشی از تنظیم و گردش آن. مهم‌ترین اثر این وصف، غیر‌قابل طرح بودن ایراداتِ مربوط به رابطة حقوقی مبنا (تعهّد پایه) در مقابل شخص ثالث دارندة سند است. برای به‏دست آوردن نگاهی واقع‌بینانه به محدودة پذیرش وصف تجریدی در حقوق ایران، باید مجموع اصل و استثنائات وارد بر آن را در دو منبع قان...

سازمان انتقال خون به عنوان یک ارگان دولتی و بالاترین مرجع تأمین خون در ایران با نظارت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در حال فعالیت می‌باشد که از این رهگذر ممکن است خسارات بسیار سنگینی به اشخاص نیازمند به خون و مصرف‌کنندگان، در اثر آلودگی‌های این محصول وارد آید. از آنجایی که نا‌ایمنی محصولات خونی اجتناب‌ناپذیر است و تأمین این فرآورده‌ها جزء اعمال حاکمیتی است، دولت در مقام پاسخگویی به دعاوی جب...

هر یک از نهادهای موجود در دادرسی مدنی با کارکرد خاصی پیش‌بینی شده‌اند و ضروری است قوانین نیز طوری تنظیم شوند که با درنظر‌گرفتن این کارکردها، نظم دادرسی متلاطم نشود. در بین نهادهای ناظر بر آرای دادگاه‌ها، دادگاه‌های تجدیدنظر و دیوان عالی کشور در نظر گرفته شده است که دادگاه تجدیدنظر رأی صادره را از لحاظ شکلی و ماهوی و دیوان عالی کشور صرفاً از لحاظ شکلی و انطباق رأی با قواعد حقوقی بررسی می‌شود،  با...

مجلس شورای اسلامی در تاریخ 17 اسفند 1391 پس از گذشت چهار روز از صدور رأی دیوان بین‌المللی دادگستری در پرونده «مصونیت دولتی» مربوط به دعوای آلمان به طرفیت ایتالیا که با ورود یونان به عنوان ثالث همراه بود، اقدام به تصویب قانون «صلاحیت دادگستری جمهوری اسلامی ایران برای رسیدگی به دعاوی مدنی علیه دولت­های خارجی» نمود.این مقاله ضمن توجه اجمالی به قوانین و رویه ایالات متحده آمریکا و همچنین قانون صدرال...

تضارب آرا و نقد و انتقاد میان دو مکتب رایج کنونی ـ لیبرالیسم و اجتماع‌گرایی ـ در عرصۀ اندیشۀ سیاسی معاصر جایگاهی جدی را به خود اختصاص داده است. لیبرالیسم در دورۀ معاصر بی‌شک یکی از ـ اگر نگوییم تنها ـ اندیشه‌های سیاسی غالب است و شاید بتوان مدعی شد که نگاه اجتماع‌گرایی در این دوران قوی‌ترین منتقد و نقدکنندۀ آرای لیبرالی است. درحالی‌که اغلب این اجتماع‌گرایان هستند که به نقد آرای لیبرال‌ها پرداخته...

عقود و معاملات از جهات متفاوت دارای تقسیمات متعددی است. از جملة آن تقسیم‌بندیها تقسیم براساس «تکوین» قرارداد است. بر این اساس عقود به رضایی، تشریفاتی و عینی تقسیم می‌شوند. منتها در خصوص مصادیق عقود بر اساس این معیار اختلاف نظر وجود دارد. به عنوان مثال، برخی از عقود به عقیده گروهی از اندیشمندان رضایی و به عقیدة برخی دیگر عینی هستند. از جملة آن عقود، عقد قرض است. این اختلاف ...

از جمله اسباب اثبات‌کنندة حق فسخ نکاح برای هر یک از زوجین در قانون مدنی به پیروی از فقه امامیه, وجود پاره‌ای از عیوب در یکی از آنها است. مطالعه‌ تطبیقی مواد مذکور با آرای فقها, راهی است تا علاوه بر جلوگیری از فروپاشی کانون خانواده، استفاده صحیح هر یک از زوجین از این حق و رفع ضرر از خود را موجب شود. با ارزیابی تطبیقیِ مسائلی مانند: اتفاق نظر فقیهان در فسخ نکاح به سبب عیوب, برابری حق زوجین در این ...