از جمله ویژگی‌های قرآن، به کارگیری داستان برای بیان اهداف و مقاصد خود می‌باشد. خداوند متعال بسیاری از وقایع، حوادث و رویدادهای قرآن را در قالب داستان بیان نموده است تا بهتر در دل و جان بندگان نفوذ نماید. داستان در قرآن وسیله‌ای است برای دعوت به یکتاپرستی و زندگی صالح. از جمله داستان‌هایی که در آیات شریفه به تصویر کشیده شده، داستان حضرت ابراهیم است. این داستان از جمله داستان‌های بلند قرآن به شما...

علاقه‌ی صادق هدایت به درنگ در تاریخ و فرهنگ بشری در بسیاری از گفته‌ها و نوشته‌های او بازتاب یافته است. از همین رو در بیشتر آثارش به‌گونه‌ای آشکار یا پنهان، سایه‌ای از تاریخ زندگانی انسان را می‌توان یافت. در مقاله‌ی پیش رو نشانه‌های تاریخی در یک اثر بررسی نشده، بلکه برای نخستین بار، نشانه‌های یک مسیر ممتد از مراحل گوناگون حیات بشری در شانزده اثر هدایت بازشناسی شده است. بر پایه‌ی این واکاوی، «افس...

بررسی نام شخصیت­ها، کاربردی بنیادین در تحلیل داستان­ها دارد. شخصیت­ها اغلب به واسطۀ نامشان، نقش خود را در درون‌مایه ایفا می­کنند و خوانندگان نیز در بیشتر موارد به مدد آن­ها با درون‌مایه ارتباط برقرار می­کنند؛ بنابراین نام­ها، همواره به نحوی در تعیین فضای مواجهۀ با متن و بافتار بیرونی آن تأثیرگذارند. از نظر روایت­شناسان، این پرسش که نویسندگان چگونه شخصیت­های داستان­هایشان را به مخاطبان نشان خواه...

از مجموع دیدگاه های مفسران قرآن و منابع دینی درباره ی آیات و روایاتی که درمورد خلقت جهان نازل شده ، این نکته بدست می آید که قبل از خلقت آسمان وزمین ، توده ای از گازهای گسترده و عظیم وجود داشته و زمین و آسمان به هم متصل و چسبیده بوده اند و در اثر انفجارهای پی درپی از هم شکافته شده و از بخار و دود آن ، کهکشان ها وکرات دیگر بوجود آمده اند . آنچه از مجموع احادیث بدست می آید این است که : بخار آسمانی...

عناصر داستانی یکی از معیارهای ادبی است که درباره بخش های تشکیل دهنده داستان و ویژگی های آن بحث می کند به همین دلیل با توجه به آن می توان جنبه هایی از آثار داستانی را نقد کرد. منظومه های فارسی نیز از آنجا که روایتی داستانی دارند می توان با استفاده از این عناصر بهتر شناخت و به میزان موفقیت نویسندگان این آثار در ارائه مطلب به مخاطب پی برد. منظومه خسرو و شیرین نظامی یکی از بهترین و مهمترین منظومه ه...

در منطق قرآن کریم گستر? هستی آیین? تمام نمای اسماء و صفات آفریدگار و به عبارت دیگر آیین? آیات الهی است و سفیران آسمانی و انبیای الهی از هر فرصتی برای متوجّه نمودن و حسّاس کردن مردمان نسبت به تأمّل در آیات پروردگار بهره برده اند تا از این رهگذر، فطرت خدا آشنا و خداگرای انسان ها را برآشوبند و بالنده و شکفته کنند. امام خداجویان و پیشوای پرواپیشگان حضرت علی بن ابی طالب × نیز به موازات قرآن در کلام سح...

رنج پدیدهای انسانی و فراگیر است که در طول تاریخ مورد توجه مکاتب فلسفی، عرفانی و روانشناختی بودهاست. با نگاه به بحثهای مربوط به رنج با موضوع و یا پرسشی مشترک مواجه می شویم و آن این است کهرابطۀ رنج و شر با خدای آفریننده و آفرینش مبتنی بر خیر چیست؟ خداباوران به این پرسش پاسخهایمتفاوتی دادهاند و کوشیدهاند تا توجیه مناسبی برای این پرسش بیابند. یکی از آنان جلالالدین محمد بلخی604 672 ق) است. موضوع رنج...

داستان در میان ملل جهان ‘ سابقه ای طولانی دارد و در مسیر طولانی و پرفراز و نشیب خود ‘ شاهد تحولات ‘ تغییرات ‘ پیشرفتهای زیاد و عمیق و نیز اشکال مختلف بوده است . داستان دارای بافت هندسی و ترکیب خاص و دارای عناصر ویژه ای بود ه و هست بطوری که آن را از سایر اشکال و فنون ادبی متمایز می سازد و در این میان داستان هنری معاصر ‘ علاوه بر دارا بودن عناصر عمومی و مشترک در داستان ‘ دارای عناصر و اجزای خاصی ...

حوا همسر آدم نخستین زنی است که در اساطیر و حکایات از او یاد می‏شود. آیات قرآن چگونگی آفرینش حوا را به روشنی بیان نکرده‏اند. در مقابل برخی روایات در منابع اولیه حدیثی یافت می‏شوند که حوا یا به طور کلی جنس زن را آفریده شده از آدم یا جزئی از بدن او می‏دانند. در این مقاله این روایات پس از دسته بندی و گزارش، نقد و بررسی می‏شوند. در نقد متن عرضه روایات بر قرآن‏، عقل و دیگر ملاک‏ها مبنا قرار می‏گیرند....

یکی از جریان های ادبی معاصر، رمان انتقاد اجتماعی است که در حدود سه دهه فعالیت خود در خطّی متمایز از جریان داستان نویسی تحت تأثیر هدایت حرکت می کرد. این جریان محصول رمان تاریخی بود که خود از دل رمان مشروطه برآمد. کاظمی، خلیلی، حجازی و در ادامه محمّد مسعود (1280-1326) از چهره های شاخص این جریان بودند. سه اثر داستانی مسعود ـ تفریحات شب، اشرف مخلوقات و در تلاش معاش ـ در حوزه ی رمان پیکارسک نیز قابل ...