سیمای سرزمین پارچینی از عناصر مختلف در یک بستر غالب کاربری- پوشش سرزمین است که در سال­های اخیر بر کمّی کردن آن تأکید زیادی شده است. عناصر سیمای سرزمین متفاوتند که در این مطالعه مناطق شهری به عنوان لکه­های شهری و جهت شناسایی تغییرات استفاده شده است. هر منطقه شهری به عنوان لکه­ای از سیمای سرزمین منطقه مورد مطالعه قرار گرفته است. در این خصوص، الگوهای لکه­های شهری شهر گرگان در سال­های 1987 و 2001 با...

رشد بی رویۀ شهرنشینی و افزایش جمعیت شهرنشین در کشورهای مختلف بعد از جنگ جهانی دوم لزوم توجه به مسائل شهری را برای برنامه ریزان و دست اندر کاران امور شهری ناگزیر ساخته است. مسئله ای که همگان را به سمت خود جذب کرده، توجه به الگوهای رشد و توسعۀ شهری بوده است. در دهه های اخیر شهر ها و محدوده های شهری در مدت کوتاهی به صورتی بی برنامه به چندین برابر وسعت اولیۀ خود رشد کردند. توسعۀ آن ها در قطعاتی مجز...

مجموعه های شهری نوع جدیدی از سکونتگاه های شهری هستند که در دهه های اخیر با رشد چشمگیر شهرنشینی بوجود آمده اند. این مجموعه ها از تجمع قطعات شهری بزرگ و کوچکی که با الگوهای متفاوتی رشد نموده اند، تشکیل گردیده اند. ویژگی های مکانی این قطعات متاثر از عوامل گوناگونی مانند نزدیکی به هسته اصلی شهرها و شبکه ارتباطی کلان مجموعه شهری می باشد. اتوماتای سلولی به عنوان متداولترین مدل مورد استفاده در شبیه سا...

در دهه های اخیر شهر ها به شکلی بی برنامه رشد کردند و محدوده های شهری در مدت کوتاهی به چندین برابر وسعت اولیه خود رسیدند، یا توسعه آنها در قطعاتی مجزا، بدون برنامه ریزی، تنگ و جسته و گریخته بود. این معضل، به الگوی گسترش یا پراکنش افقی شهری(sprawl) معروف گردیده و منشأ بسیاری از مشکلات در شهرهای جهان در حال توسعه و توسعه یافته شده است. شهر گرگان نیز در طول سالهای اخیر در طول زمان رشدی نامتوازن و ب...

فرایند تغییر کاربری اراضی کشاورزی و باغی به اراضی ساخته شده از دهۀ 1340 رو به افزایش بوده و منجر به عدم تعادل میان کاربری اراضی شهری و طبیعی در مناطق شهری ایران شده است. منتج از روند مذکور، الگوی کاربری اراضی در شهر- منطقۀ مرکزی مازندران از جمله منطقۀ شهری ساری نیز تحت تأثیر روند شهرنشینی، گسترش جمعیت و افزایش مهاجرت، به سمت و سویی جدید رفته و تغییر کاربری اراضی کشاورزی و باغی در اراضی پیرامون ...

در تمام شهرهای جهان گسترش و توسعه ی شهر در جهات عمودی و افقی یکی از عوامل مورد توجه مدیران و برنامه ریزان شهری می باشد.این مبحث در ادبیات علمی قدمتی کمتر از صد سال دارد .به طور دقیق کاربرد اسپرال از اواسط قرن بیستم متداول شد وآن زمانی بود که استفاده ی بی رویه از اتومبیل متداول گشت و بخش اعظم اعتبارات شهری به سوی گسترش بزرگراه ها و بسط فضاهای شهری سوق یافت در این مقاله برای تحلیل الگوی ناموزن تو...

این مقاله با هدف بررسی تحولات زمانی، الگوی فضایی و مسیرهای شهرنشینی در ایران تدوین شده است. روش تحقیق از نوع توصیفی- تحلیلی بوده و مبنای آماری داده‌ها، نتایج سرشماریهای عمومی نفوس و مسکن کشور در 7 دوره گذشته است. در این مقاله، ضمن تحلیل زمانی و فضایی شهرنشینی در ایران طی 55 سال گذشته، الگوی فضایی در روند توسعه شهرنشینی کشور با تحلیل عناصری مانند رشد جمعیت، مهاجرت و توسعه اقتصادی مشخص گردید. تعد...

رشد شهری و عوامل محرک آن موضوعات مهمی در تحلیل مطالعات شهری کنونی به شمار می رود. هدف این مقاله، شناخت عوامل موثر بر رشد شهری، کمّی کردن وابستگی بین رشد و عوامل محرک آن و تحلیل الگوی رشد بر اساس تغییرات کاربری زمین تاریخی برای شهر رشت می باشد، با این فرض که رشد شهر رشت تحت تاثیر عوامل محرک خاص و الگوهای مشخص محلی است. در این راستا، با مروری بر مفاهیم نظری مرتبط با عوامل موثر بر رشد شهری، سنجه ها...

بررسی شبکهی شهری تهران، توسعه شهری و الگوی استقرار جمعیت در دهههای اخیر با رشد شتابان شهرنشینی و ایجادفاصله عمیق جمعیتی میان شهرهای استان تهران با سایر شهرهای کشور از نظامی متناسب با ظرفیتها واستعدادها تبعیتننموده و به ظهور پدیده بزرگ سری یا ماکروسفالی و تشدید الگوی نخست شهری انجامیده است. پدیدهای که مشکلات ومعضلات عدیدهای را در عرصههای مختلف اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی در کل منطقه کلانشهر تهران ...