باستان شناسان با دوعنصر بنیادین ماده و زبان که در نهایت به صورت متن باستان شناختی ،یعنی نوشتار در می آید،در گیرند.نقش موثر و تعیین کننده ماده و زبان در تمام مراحل مشاهدات و مطالعات باستان شناختی ،واقعیتی است تردید ناپذیر؛ماده مورد مشاهده و مطالعه باستان شناسان، آن است که اصطلاحا مواد فرهنگی و «بقایای مادی گذشته»یا آثار و اثقال و اقلام مادی و شواهد و قراین باستان شناختی و همچنین مفاهیم و اصطلاحا...

مقالۀ حاضر سیر تحول و دگرگونی رویکردها و چشم اندازهای علم گرایی است از تجربه گرایی خام سده های اولیۀ دورۀ مدرنیته تا نگرش های پست مدرن مورد بحث قرار می­دهد. جریان علم گرا  از چگونگی تحول در تجربه گرایی خام و گذار آن به اثبات گرایی و اثبات گرایی منطقی، سپس چگونگی گذار از اثبات گرایی منطقی به ابطال گرایی و همچنین به وجود آمدن تحول و دگرگونی در نگرش های پوزیتیویستی و ابطال گرایانه و تغییر  آن به ن...

صادق هدایت از برجسته ترین داستان نویسان ایرانی است که بیش از نویسندگان دیگر ایرانی، در ادبیات معاصر جهان نام برآورده است. برخی از آثار صادق هدایت لایه دار و تأویل پذیرند و برای رمزگشایی از برخی نوشته های او باید به زمینه های فکری و مطالعات فرهنگی اش توجه کرد...

باستان شناسی نظام صنعتی، شاخه­ای از باستان شناسی است که علی رغم عدم پذیرش همه جانبه جامعه دانشگاهی به عنوان شاخه­ای از باستان شناسی تا 20 سال گذشته، توانسته کمک­های ارزشمندی به مطالعه تاریخ جوامع صنعتی ارائه دهد. در اینجا سعی شده که نسبت به روش­شناسی مطالعه میدانی بر وجه جامعه­شناختی، فرهنگی و تحلیلی باستان شناسی نظام صنعتی تأکید بیشتری صورت گیرد. به همین منظور ابتدا تاریخچه­ای از نظام صنعتی و ...

با گسترش باستان شناسی جدید از دهه 1960 م .به بعد، تفسیر و تحلیل نظری یافته های باستان شناسی مورد توجه باستان شناسان « نوگرا» قرار گرفت .باستان شناسی جدیدبابهره گیری از آموزه های رشته های علمی دیگر،نظیر علوم اجتماعی، علوم اقتصادی و علوم سیاسی، پا از حوزه توصیف صرف داده های فرهنگی فراتر گذاشته و به تشریح جنبه های «غیر ملموس»زندگی بشر پرداخته است.دراین میان، آثار باقی مانده از «شیوه های تدفین» از ...

یکی از دشواری‌هایی که همواره پژوهشگران در مطالعه و بررسی آئین‌ و سنت‌های بازمانده از ایران باستان با آن مواجه‌اند، آمیختگی آموزه‌های این سنن با عناصری نمادین و یا اصطلاحاتی رمزگونه است. این مسئله که از آن به عنوان ویژگی دین‌های ایران باستان یاد می‌شود، در آئین‌ عیاران و جوانمردان نیز نمود یافته ‌است. در این پژوهش، تلاش شده است که تأثیرات رمزگونه سنت ایران باستان بر آئین‌های عیاری بررسی شود. بد...

افسانه شهرزاد، مشهورترین افسانه هزار و یک شب ، الهام بخش آثار ادبی فراوانی در ادبیات عرب بوده است. توفیق حکیم با الهام از این اثر، نمایش نامه زیبای خود را با نام شهرزاد آفرید که نقادان ادبی آن را شاهکاری در نمایشنامه نویسی دانسته اند. توفیق حکیم ،شخصیت شهرزاد را ژرف ساخت نمایش نامه خود قرار داده و با تصرفی ادیبانه در آن، به نمایش نامه خود صورت نمادین بخشیده و هزار و یک شب را در حد اعتلای عظمت ف...

پیشگویی و اینده نگری همواره یکی از دغدغه های بشر در طول تاریخ بوده است. انسانها سعی در دانستن آن از طرق مختلف داشته اند، و همین تلاش منجر به تبدیل پیشگویی به جزیی از فرهنگ او شد. در این رساله پیشگویی در یارده فصل بین ایران و هند باستان مورد بررسی قرار گرفته است. فصل اول شامل مقدمه است. فصل دوم در بردارنده پیشگویی های دوران باستان است. فصل سوم شامل پیشگویی های دوران میانه ایران است و فصل چهارم پ...

ناصرخسرو، یکی از سخن سرایان مشهور و شاعران حکیم قرن پنجم ادبیّات فارسی است. وی در اشعار خویش از دو فرهنگ اسلامی و ایرانی تأثیر پذیرفته است که البته به تأثیر پذیری او از فرهنگ ایرانی کمتر توجه شده است. این نوشتار، نیز بر آن است تا با تکیه بر منابع اصلی و دست اوّل عربی و ایرانی به بررسی تأثیر پذیری ناصرخسرو از فرهنگ و حکمت ایران باستان بپردازد. اهداف و محورهای اصلی این نوشتار عبارتند از: الف. پیشگف...