فضای سبز به گونه‌ای که در اختیار عموم مردم قرار داشته باشد و در کنار آن تعاملات اجتماعی و فرهنگی شکل بگیرد، از زمان‌های بسیار دور در ایران در قالب تفرج-زیارت در محل امام‌زاده‌ها وجود داشت. دو عنصر آب و گیاه که در اندیشه ایرانیان دارای تقدس و احترام خاصی است با همجواری در کنار بقاع متبرکه امام‌زادگان بر وجه تقدس و احترام آنها افزوده شد. اما در دوران گذار از سنت به مدرنیته، در دوره پهلوی فضاهای س...

زیارت بخش مهمی از فعالیت­های مربوط به گردشگری مذهبی را دربر می­گیرد. پژوهش حاضر، با اتخاذرویکرد کیفی به توصیف چگونگی معنایابی زنان در گردشگری مذهبی می پردازد، در چارچوب مفهومی نگاهی به گردشگری وجودی کوهن انداخته شده­است؛ از روش مردم­نگاری برای اجرای عملیات تحقیق استفاده شد. تکنیک گردآوری داده­ها مشاهده مشارکتی و مصاحبه­های نیمه ساخت­یافته بود ومشارکت­کنندگان با نمونه­گیری هدفمند انتحاب و یافته­...

بقاع متبرکه و اماکن آرامگاهی همواره از جایگاه ویژه ای در معماری ایران برخوردار بوده اند. یکی از مهم ترین عناصر و پدیده های معماری دوره صفویه در مشهد، بنای آرامگاهی گنبدسبز می باشد. نفاست و ویژگی های هنری و معماری بنای مذکور که جلوه ای خاص به آن بخشیده است از جنبه های گوناگون تاریخی، هنری، مذهبی و اجتماعی قابل بحث و بررسی می باشد. شاخصه هایی چون عناصر معماری ممتاز و تزیینات آن به فراخور اهمیتی ک...

وقفیات و رقبات شهری یکی از فضاهای با ارزش شهراسلامی و تجلیگاه ارزش های والای انسانی در این گونه شهرهاست که تحت تأثیر جهانبینی دینی و مذهبی، نقشی مهم در پایدار ساختن منابع موجود، جذب سرمایه گذاری ها، نوسازی بافت، بازگشت حیات اجتماعی به محدوده و جلوگیری از تخریب اثار تاریخی و فرهنگی نیز برخورداراست. در کلانشهر مقدس مشهد و به واسطه وجود موقوفات و رقبات وقفی گسترده در این شهر بویژه در محدوده پیرامو...

چکیده در دوران قاجار سفرنامه نویسی به عنوان یکی از انواع ادبی مورد توجّه صاحبان قلم و ادیبان قرار گرفت. سفرنامه‌ها حاوی اطلاعات مختلف عصر خود هستند و سفرنامه نویسان حاصل دیده‌ها و شنیده‌های خود را بدون تکلّف و کوشش برای لفظ پردازی به قلم درمی‌آوردند و هر سفرنامه، علاوه بر اطلاعات زبانی، بنا بر اهداف و شیوه‌ی نگارش خود حاوی اطلاعات تاریخی، سیاسی، جغرافیایی، مردم شناسی، اقتصادی و... نیز هست. یکی از...

بویهیان که از نواحی شمال ایران برخاستند، توانستند یکی از معتبر ترین حکومت های ایرانی وشیعی را تأسیس نمایند. این سلسله ایرانی شیعه مذهب در میان سال های 321ه.ق تا 448ه.قبر قسمت های غربی ، جنوبی و مرکزی ایران تسلط یافتند و موفق شدند بر بغداد مرکز خلافت عباسی چیره شوند . ظهورحکومت آل بویه به عنوان یک دولت شیعی و تسلط آنان بر امور خلافت عباسی سبب ایجاد تحولی جدید در حیات اجتماعی و فرهنگی شیعیان گردی...

هنر دینی با قرن ها سابقه در ایران در دوره قاجار جای خویش را به هنر مذهبی می دهد؛ این تغییر بزرگ نه چون همیشه در هنر رسمی و درباری که در هنر عامیانه تجسد می یابد. تغییر بستر اجتماعی هنر، برخاسته از روح ملتهب دوره ی قاجار است. ایران قاجاریه، نسبت به ادوار پیش از خود، ایران دیگری بود؛ پر از اشتیاق مردم برای دست یابی به آزادی، برابری، عدالت و غیره. این اشتیاق در زیر پوست اجتماع، سیاست، اقتصاد، فرهن...

اقدام مهم شاه اسماعیل یکم در رسمیت¬بخشی مذهب تشیع و برقراری پیوند بین مذهب و سیاست در حکومت صفویه، تحول مهمی بود درایران صورت گرفت و در ایجاد وحدت سیاسی و شکل گیری هویت ملی و ارضی نقش عمده¬ای ایفا کرد. اگرچه در آغاز، قدرت شمشیر شاه اسماعیل در تصرف شهرها و ترویج مذهب جدید بی تأثیر نبود، اما صفویان دریافتند که برای تثبیت این مذهب در تاروپود جامعه و نهادینه¬سازی آن نیاز به اقدامات گسترده¬ی فرهنگی ...

در این مقاله تلاش شده است با رویکرد جامعه‌شناسی هنر نگاهی به عناصر شیعی در هنرهای متفاوت ایرانی اسلامی افکنده شود و تاریخ و نحوه‌ی ظهور آنها و نیز عوامل اجتماعی موثر بر این ظهور مطالعه شود. یافته‌های مقاله نشان می‌دهد به تناسب نوع حکومت‌های اسلامی، اعم از شیعی و غیر شیعی در دوره‌های گوناگون، شیوه نمایش عناصر شیعی در هنر تغییر کرده است. هنگامی که شیعیان دچار محدودیت بودند این عناصر کمتر بوده و ه...

با تأسیس ﺳﻠﺴﻠﮥ صفوی، تشیع مذهب رسمی ایران اعلام شد و تغییر مذهب در قالب اصل سیاست مذهبی صفویان در این دوره پیگیری شد و به اجرا درآمد. در اجرای این منظور، شاهان صفوی با گسترش فرهنگ وقف و ایجاد موقوفات2، بقاع متبرکه را در جایگاه مکانی برای اشاﻋﮥ فرهنگ شیعه توسعه دادند و رونق بخشیدند. آستاﻧﮥ‌ مقدس امام‌رضا(ع) در مشهد، در حکم تنها آرامگاه از امامان شیعه در ایران، مهم‌ترین آستاﻧﮥ مذهبی تلقی شد و در ...