جُستار حاضر پیرامون مسأله ی معراج است که با هدف بررسی تحلیلی و تطبیقی معراج نامه های موجود در ادبیّات فارسی و ترجمه ها انجام شده است. انگیزه، تاریخ، کیفیّت، نوع و تحلیل علمی و عقلانی این پدیده توسط صاحب نظران، نیز بازتاب معراج در متون ادبی و عرفانی، سفر روحانی چند شخصیّت مسلمان و غیر مسلمان، نظیر بایزید بسطامی، زرتشت، بودا، دانته و میلتون مورد بحث این مقاله است. همچنین موارد زیر مورد بررسی قرار می ...

سوترۀ علت و معلول کردار متنی است بودایی که به سه زبان چینی، سغدی و تبتی یافت شده است. نسخۀ سغدی این اثر ازجمله آثار دینی این زبان و متعلق به فرقۀ مهایانۀ آئین بوداست که به اواخر سدۀ هشتم یا اوایل سدۀ نهم میلادی تعلق دارد. سوترۀ علت و معلول کردار، درواقع متنی در تبیین قانون کرمه در فلسفۀ بودایی است. قانون کرمه قانون «هر علتی معلولی دارد» است و همۀ موجودات ذی روح را شامل می شود. این متن شرح قانون...

باغسازی در شرق دور مورد مطالعه بسیاری از تحقیقات بوده است و در این بین توجه به مبانی و اندیشه های مستتر در آن یکی از ابعاد پژوهش در این زمینه بوده است. از اینرو در این تحقیق سعی گردیده است تا با توجه به اندیشه ها و ادیان عمده این پهنه جغرافیایی مانند بودیسم، کنفسیوسیسم، تائویسم و شینتویسم منظرسازی و بالاخص باغسازی دو کشور چین و ژاپن را مورد مداقه قرار دهیم. مطالعات انجام شده در این تحقیق براسا...

ماندالا از کهن الگوهایی است که مفهوم خود را در اغلب تمدن های بشری در قالب فرم اولیه دایره، مربع و یا ترکیبی از هر دو بازنمائی کرده است؛ این در حالی است که در جزئیات عناصر از فرهنگ بومی هر منطقه تأثیر پذیرفته و وجوه متفاوتی به خود گرفته است. از نظر مفهوم، ماندالا تبیین کننده مکان مثالی خدایان، معابد، وسیله مراقبه در سنت هندو و بودا است و تصویر کننده باغ بهشت و یا همان نقش جهان در سنت ایرانی است....

مطالعه ی تعاملات متقابل آثار هنریِ مرتبط با آیین های مختلف، یکی از مهم‌ترین مصادیق مطالعات تطبیقی جهت دستیابی به اطلاعات تازه در خصوص تکوین و تحول این آثار در سرزمین های مختلف است. مصادیق چنین مطالعاتی نشان می دهند که چگونه جریان‌های هنری در پی تکوین و توسعه ی آیین‌ها در جوامع، پدید آمده و گسترش می‌یابند و تا چه حد موجب کمیت و کیفیت های جدید هنری می‌گردند. تشابهات زیاد، فرم ها و نقوش معماری بودا...

از میان متفکران مکتب ودانتا دیدگاه شانکارا از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و بیش‌ترین تفاسیر و مقالات نیز به آراء او اختصاص یافته است. از این رو، بی‌مناسبت نیست که او را متنفذترین حکیم هندی مکتب ودانتا خواند. مقالة حاضر نیز می‌کوشد به آراء متافیزیکی و معرفت‌شناختی وی در مکتب ودانتا بپردازد. مکتب ودانتا بیش‌تر با نام شانکارا عجین است، از این رو او را نماینده اصلی مکتب ودانتا می‌دانند. با توجه به ا...

کهن‏الگو به‏منزلۀ عاملی فطری در ناخودآگاه جمعی بشر، با اسطوره پیوندهای ژرف و مرزهای مشترک فراوانی دارد. درواقع، اسطوره‏ها کهن‏الگوهایی هستند که دلایل شکل‌گیری آن‌ها، با توجه به ناخودآگاه جمعی بشر، بررسی می‌شود. مطابق آرای یونگ، هر اسطوره بر‌اساس مجموعه‏ای از عوامل و علل غریزی، در ذهن مردمان به وجود آمده است. در این میان، انواع زایمان غیرطبیعی نیز از موضوعات برجستة اساطیری و کهن‏الگویی است که به...

انسان ها از آغاز تا کنون، به قدمگاه‌های اشخاص برجسته، به دیده احترام می‌نگریسته و آنها را نمادهایی از حضور معنویت، قدرت و تملک می‌شناخته‌اند. نیاز انسان به اسطوره‌سازی و انتساب مکان‌هایی خاص با افراد برجسته، موجب شده است "فرهنگ قدمگاه" در میان بشریت شکل بگیرد؛ به‌طوری‌که نشانه‌های آن از اعصار غارنشینی تا فضا دیده ‌می‌شود. هدف این تحقیق، بررسی نماد قدمگاه در فالنامه تهماسبی و ارتباط آن با نقوش ق...

سرزمینهای شرق ایران قبل از مادها تمدن و فرهنگ غنی را داشتند. باستانشناسی آشکار میسازد که در زمان مادها مردم این سرزمین به عصر آهن رسیده بودند و بر سفال نقاشی می کردند. باختریها در زمان مادها حکومت مستقلی در شرق ایران داشتند و همین مردمان بودند که در دوره هخامنشیان با کوروش دوم جنگ کردند. در اواسط قرن سوم ق.م. باختر (بلخ) از لحاظ اقتصادی و سیاسی و فرهنگی مهمترین ناحیه آسیای مرکزی به شمار میرفت ....

امروزه جنبش هایی نوپدید در غرب و شرق با عنوان معنوی به صحنه آمده اند و سعی در ارائه تصویر آرمانی از انسان دارند، تا بدین وسیله به نیازهای معنوی انسان مدرن پاسخ بدهند. از جمله مهم ترین این جنبش ها که تاکنون آثار فراوانی از خود به جای گذاشته اند، دو جریان اثرگذار و مشهور اوشو و پائولو است، که انسان ایده آل از منظر هر دو در حالی که دارای اشتراکات فراوانی است، از ویژگی های متفاوتی نیز برخوردار است....