عارفان از تجربه‌های روحی‌ای سخن گفته‌اند که موجب تغییر نگرش آنها شده است. سؤال بنیادین این پژوهش این است که تجربه روحی عشق در غزلیات عرفانی "بیدل دهلوی" چه جایگاهی دارد؟ و از تحلیل روانشناختی آن، چه نتیجه‌ای به دست می‌‌آید؟ از بررسی غزلیات "بیدل" نفوذ عشق به منزله پیام شعری او رخ می‌‌نماید. این نفوذ در حد یک تعریف از عشق نیست، بلکه تجربه روحی شخصی، با پیامدهای مبارک است. شیوه کنش روانی عشق موجب...

این تحقیق با نگاه آینده پژوهانه و با تأکید بر مکتب را ه بردی شناخت ،آیات و روایات و متون دینی اسلام ناب محمدی را بررسی می کند تا از متدولوژی تحلیلی جامع تفسیری در باره ی تحولات و رخدادهای آینده بهره گیرد .در این نوشتار برآنیم که منجی را در ادیان مختلف برررسی کنیم که آیا اعتقاد به آخرالزمان در ادیان مختلف وجود دارد یا خیر.وچگونگی ظهور منجی و نشانه های ظهور و شرایط ظهور را از دیدگاه کتب مقدس خصوص...

هنگامی که عناصر و اجزای اثر ادبی بررسی، و چگونگی پیوند آن ها با یکدیگر و ارتباط آن ها با ساختمانِ کلی اثر بازیابی می شود، خوانشی شکل مبنایانه (فرمالیستی) صورت گرفته است. با چنین خوانشی است که می توان درباره میزان پیوند اجزای اثر (پیوندهای افقی و عمودی) سخن گفت. در این مقاله، شکل و ساختار غزلی از بیدل دهلوی، با مطلع زیر(به یاریِ نشانه های درون متنی) بازخوانی شده است: یک تار مو گر از سر دنیا گذش...

چکیده اصلی ترین موضوع شعر غنایی عشق و مهم ترین رکن مضامین عاشقانه معشوق است. معشوقی که در ادوار مختلف شعر فارسی تحول یافته است. این تغییر و تحول زاییده شرایط اجتماعی، فرهنگی و سیاسی جامعه عصر شاعر است. بر این اساس، معشوق گاهی در اختیار عاشق بوده است یعنی جزوی از دارایی های عاشق به شمار می آمده است. گاهی نیز لباس رزم به تن کرده و در میدان جنگ حضور می یابد و گاهی نیز در کوی و محله ظاهر گشته و عا...

کلمه سازی از راه های اساسی غنای ترکیب لغوی زبان است. آنچه کلمه های نو را سازمان می دهد، نه فقط به هم وصل شوی اساس ها، بلکه به اساس های کلمه ساز وصل شدنِ وندهاست. به اعتراف اهل تحقیق، سازمان یابی واژه های زبان تاجیکی از طریق افیکس ها، تاریخی بسیار قدیم دارد. یکی از پسوندهایی که در تشکل کلمه های نو سهم نظررس دارد، «-ای» است. این پسوند به گروه آمامارفیمه ها منسوب است و در تشکل اسم (نیکی، دشمنی، خوب...

صور خیال یکی از رایج­ترین اصطلاحات در نقد ادبی است و از جمله اصطلاحاتی است که بیشترین تکثّر معنایی را داراست. واکاوی صورخیال شاعرانه یکی از راه­های تشخیص افتراق و اشتراک آثار ادبی است. بررسی از این دیدگاه در نهایت، سبک و ارزش هنری را روشن کرده و میزان قدرت، نوآوری و بهره­گیری از میراث گذشتگان را مشخص می­کند.  بیدل دهلوی (و بالطبع شاعران سبک هندی به­ویژه شاخة رهرو خیال) با باریک­بینی و تیز­بینی، ...

مَثَل به­عنوان «ستون فرهنگ مردم» و یکی از اقسام ادبی، همواره محل توجه شاعران بوده است تا جایی که کاربرد آن به همراه تمثیل و استشهاد، یکی از ویژگی­‌های سبکی در تاریخ ادب فارسی به‌شمار می­آمده است. در دوره‌های تاریخی ادب فارسی، رویکرد شاعران به مَثَل یکسان نبوده است و هر چه خط سیر تاریخ ادبیات را از آغاز تاکنون ادامه می‌دهیم، در سده­های اخیر، به دلیل پیوند بیشتر ادبیات با زبان و فرهنگ عامّه، این رویکر...

نسخه­های خطی یکی از ارزشمندترین گنجینه­هایی هستند که از گذشتگان برای ما به ارث رسیده­اند. وظیفه ی ماست که در حفظ و احیا و شناساندن این میراث فرهنگی بکوشیم. علی رغم این که در عصر ما تلاش­های زیادی در شناساندن این ذخایر ارزنده صورت گرفته، هنوز نسخه­های خطیِ زیادی وجود دارد که  شناسایی و معرفی نشده­اند؛ یکی از این آثار ناشناخته،«چهارعنصر» بیدل دهلوی است. این جستار بر آن است که برای اولین بار به معر...