ابهام ساختارهای صرفی زبان عربی را می توان به دو نوع تقسیم کرد: 1ـ ابهام هایی که می توانسته به وجود آیند، امّا واضع با اتّخاذ تدابیری مانع آن شده است. 2ـ ساختارهایی که به صورت بالقوّه ابهام آفرین هستند. علمای قدیم تنها وجه نخست را به عنوان ابهام (اللَّبْس) برشمرده اند، چراکه از دیدگاه ایشان، اصولاً فهم معنا در بستر توجّه به بافت کلام صورت می پذیرد و این امر ابهام را از میان می برد. امّا در مطالعات جدید، ...

نظریة مناسبت، از کارآمد­ترین رهیافت­ها در بررسی ارتباط­پذیری متون و نحوة دریافت آن­ها از سوی مخاطب است. از آن­جا که فرض است متن دینی مخاطب عام دارد، این مقاله بر آن است تا به بررسی عوامل افزایش یا کاهش سطح مناسبت متون دینی ترجمه شده به فارسی و راه کار­های افزایش سطح مناسبت این ترجمه­ها برای مخاطب فارس­زبان بپردازد. در این راستا پنج آیه بافت­محور از قرآن به همراه چهار ترجمه از هر آیه تحلیل و برر...

از آنجا که هدف از ترجمة متون دینی، تفهیم هرچه بهتر و بیشتر مفاهیم و معارف ناب دینی و اسلامی به مخاطبان است، مترجمان باید تلاش کنند تا تعادل ترجمه‌ای را در متون دینی و ارائة ترجمه‌ای که پاسخگوی نیاز مخاطب باشد، رعایت کنند. دستیابی به تعادل ترجمه‌ای، مستلزم اعمال تعدیل‌ها و تغییر‌هایی در فرایند ترجمه است. یکی از این تغییرها که نخستین‌بار از سوی «وینه و داربلنه» (Vinay and Darbelnet) مطرح شد، «تصر...

نظام‌های ترجمة ماشینی برتر دنیا قادرند کتابی هزار صفحه‌ای را در کمتر از 2 دقیقه ترجمه کنند، کاری که مترجم زبده و حرفه‌ای حداقل یک سال وقت روی آن صرف می‌کند. منتقدان، به کیفیت ترجمة این نظام‌ها ایراداتی دارند، با این حال روند ترجمة ماشینی به سرعت رو به رشد است و باید به یاد داشت، ترجمه در نوع سنتی (انسانی) نیز رشد خود را در طی قرن‌ها به دست آورده است و اکنون نیز این‌گونه ترجمه‌ها بدون نقص نیستند...

نمایشنامه از انواع ویژة ادبی است که ضمن در بر داشتن خصایص یک متن ادبی، خصوصیت‌های دراماتیک منحصر به فردی دارد که تنها بر صحنة اجرا، تمام و کامل می‌شود. «شهرزاد» اثر ماندگار پدر نمایشنامه‌نویسی عربی، یعنی توفیق الحکیم، با استناد به داستان هزار ویک شب در جامه‌ای فلسفی ابداع شده‌است و نه تنها در بُعد اندیشگانی، بلکه از نظر ادبی نیز حائز اهمیت است. این اثر دو بار به زبان فارسی از سوی آقایان آیتی و ش...

مقصود از این نوشتار، طبقه‌بندی، اصلاح، تصحیح و توضیح برجسته‌ترین اشتباه‌ها و غلط‌هایی است که در ترجمة عربی تاریخ بیهقی به قلم یحیی الخشاب و صادق نشأت رخ داده است. این ترجمه بر اساس نسخة قاسم غنی و علی‌اکبر فیّاض انجام پذیرفته است. ترجمة عربی تاریخ بیهقی به عنوان ترجمة تاریخی ـ که از نظر ادبی و علمی در جهان، ممتاز شناخته شده ـ روشن است و از آنجا که فهم درست متون فارسی به شناخت ادب و فرهنگ ایرانی ...

سابقة ترجمه در ایران، به روزگار هخامنشیان می‌رسد که کتیبه‌ها را به زبان‌های دیگر می‌نوشتند. در ایران، سه دوره به داشتن نهضت ترجمه شهرت دارد: نخستین نهضت ترجمه در روزگار ساسانیان، به‌ویژه با تأسیس جندی شاپور، شکل گرفت. طبق منابع موجود، ترجمه‌های این دوره، کتب تاریخی را شامل نمی‌شده است. دومین نهضت، در اواخر سدة دوم، با تأسیس بیت‌الحکمه، به نهایت شکوفایی خود رسید.[1] در این دوره نیز با تأسی از حک...