حرز وتعویذ عبارت است از برخی آیات قرآن، ادعیه ماثوره، اسماءالحسنی، اسامی فرشتگان یا اولیاء الله، اوراد، رموز و علائم مفهوم یا نامفهوم که اغلب، آنها را به منظور در امان ماندن از آسیب ها می خواندند یا به صورت مکتوب با خود حمل می کردند. از آن جایی که این موضوع شبهات و پرسش هایی را فرا روی جامعه قرار داده است. در این نوشتار در صددیم با بررسی سندی و متنی روایات حرز و تعوید اعتبار آن ها را بسنجیم. در...

این نوشتار تلاش دارد با نگاهی بر دست‌بافته‌‌های بختیاری، به شناسایی نقوش نمادین مرتبط با حرز و تعویذ در دست‌بافته‌‌های این قوم بپردازد. از این‌رو مسئلۀ قابل تأمل این است که چگونه نقوش مرتبط با حرز و تعویذ، روی این آثار کاربردی زندگی نقش بسته است و دلیل کاربرد این نقوش پر رمزوراز در این آثار چیست؟ به نظر می‌رسد پاسخ این سؤال را بایستی در حوزۀ فرهنگ لر بختیاری و نمادهای ایشان_که هریک با کار...

یکی از خصوصیات روح آدمی اندیشیدن در باره مرگ است. انسان از مرگ می‌ترسد و در جستجوی راه‌های غلبه بر آن است. حتی گفته شده است که پیدا آمدن جاودانان اساطیرـ ایرانی و غیر ایرانی‌ـ نتیجه ترس از مرگ است. ظهور جادوگران و کاهنان و غیب‌گویان و فال‌بینان در پاسخ به این نیاز بوده است. و نیز می‌توان گفت که ساده‌ترین واکنش در برابر مرگ توسل به تعویذ و حرز و تمیمه است. این مقاله بر آن است که از انواع تعویذها...

منابع فرهنگ عامه ایران و متون طب سنتی نشان می دهند که مردم ایران برای درمان بیماری ها از تعویذهای متنوعی استفاده می کرده اند. بر اساس باورهای عامیانه این اشیا، نیروهای خارق العاده ای دارند که انسان ها را در رویارویی با مشکلات زندگی یاری می رسانند. «تَمیمه» یکی از عمده ترین موارد استفاده ها از تعویذ است، از قدیمی ترین باورهای بشر و احتمالاً فراگیرترین و رایج ترین باورهای فراعلمی است. «تَمیمه» مهره ...

در هر جامعه، مردم با تعیین عناصری که قدرت فرامادی دارند، در حفظ خود، اطرافیان و اموالشان تلاش می­کنند. یکی از مهم­ترین این چاره­اندیشی­ها، استفاده از تعویذ است. ﺟﻨﺒﻪﻫﺎی اﺳﺮارآﻣﻴﺰ عناصر تعویذی ﺑﺮای اﻧﺴﺎن، آن­ها را در ﻣﺮﻛﺰ ﻫﺎﻟﻪ­ای اﺳﻄﻮره­ای و ﻣﻌﻨﺎﻳﻲ ﻗﺮار داده اﺳﺖ، ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ این عناصر، ﮔـﺎه در ﺟﺎﻳﮕـﺎه ﻳﻚ ﺗﺎﺑﻮ و ﮔﺎﻫﻲ ﻧﻴﺰ ﻫﻤﭽﻮن ﺷﻴﺌ­­ﻲ ﺷﮕﻮن­ﻣﻨﺪ و ﺗﻮﺗﻢ­ﮔﻮﻧﻪ ﺗﺼﻮر ﺷـﺪه­اند. در ﻣﻴﺎن ﻣﻠﻞ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن، ﻧﺸﺎﻧﻪ­ﻫﺎﻳﻲ ...

چکیده پایان نامه/رساله (شامل خلاصه، اهداف، روش های اجرا و نتایج به دست آمده) : رساله حاضر با رویکردی جامعه شناسی به بررسی زمینه های بوجود آمدن طلسم و تعویذ و تاثیرات آن به لحاظ باور وشکل بر روی نقاشی معاصر ایران، مکتب سقاخانه(به طور اخص) می باشد. ریشه این باورها به ایام کهن بر می گردد وحضور این اشیاء (طلسم و تعویذ) و باورهای در پس تولید این ادوات و آثار در ادبیات کهن این سرزمین نیز مشاهده می ...

از گذشته های بسیار دور انسان به دنبال تسلط بر نیروهای اسرارآمیز و مرموز طبیعت بوده است. انسان نخستین به جهت شناخت کمی که از طبیعت اطرافش داشت و به منظور غلبه بر سختی ها و مشقات زندگی و همچنین دور کردن بلاها و بدی ها و جذب نیروهای خیر به ناچار دست به دامان نیروهای ماورائی بوده و از این طریق بیشتر امور خویش را پیش می برده است. اعتقاد به نیروهای ماورایی و طلسم و تعویذ در دوره های متمادی و در فرهنگ...

سیر تحول مفهوم حرز در فرهنگ اسلامی :از انواع ادبیات دعایی جهان اسلام خاصه عالم تشیع، دعاهای حرز هستند. مطالع? این متون خواه از جهت بازشناسی تاریخ ادب دعایی، و خواه از جهت درک تحولات کلان تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی، و خواه به منظور دست یابی به ابزاری مفهومی برای تاریخ گذاری روایات تاریخی کهن، شایان توجه است. نخستین گام در این مسیر به دست آوردن درکی واضح از مفهوم «حرز» است. این مطالعه در صدد است ا...

در ایران روزگار قاجار گرایش به خرافات و بهره گیری از طلسمات و تعویذ ها گسترده و عمومی بود. با این حال بیش تر، و یا اساساً، عملی زنانه تعریف می شد. این نگرش ریشه ها و پایه ها و در ادامه آثار و پیامدهایی داشت و مقالة حاضر در صدد است پایه ها و پیامدها را بررسی و دربارۀ چرایی و چگونگی به وجود آمدن این تعاریف پرسش کند. می توان ادعا کرد اساس مرتبط کردن زنان با پدیدۀ خرافاتْ چیرگی فکر و فرهنگی مردسالار ...

آنچه در این بحث مهم است در واقع معرفی گونه ای منحصر به فرد از کتاب های دوره اسلامی اختصاص دارد که تاکنون به مقدار زیادی نادیده گرفته شده است کتاب های چاپ سنگی مصور انواع گوناگون دارند که در این پژوهش نوع ویژه ای از تصاویر و تصویرسازی در چاپ سنگی ایران مورد بررسی قرار گرفته است که تصویر در کتاب های چاپ سنگی ایران جهت اهداف گوناگونی به کار برده شده شیوه ی استفاده ازتصویر در این گونه کتاب ها وی...