محمد عابد الجابری، فیلسوف پرآوازه مراکش، با تألیفات بسیار خود در حوزه‌های متعدد علوم انسانی توانست جایگاه قابل‌توجهی در جهان عرب و بخش‌هایی از جهان غرب به دست آورد. وی معتقد بود جهان عرب از قرون طلایی ابتدایی خود بسیار فاصله گرفته و در بحران‌های اخلاقی و فرهنگی و اقتصادی غوطه‌ور است؛ از این رو با بررسی میراث‌های پنج‌گانه ایرانی و یونانی و صوفیانه و اسلامی خالص و عربی خالص نتیجه گرفت که تمام عقب...

سرزمین هند به واسطه برخورداری از تاریخ کهن  وقدمتی  چند هزار ساله، تاثیر زیادی بر گاهواره تمدن جهان، بویژه ادبیات ومتون عربی به جا گذاشت؛.با نگاهی به متون نظم ونثرعربی درزمان های مختلف ، این تاثیر به خوبی  مشهود است. در این نوشتارسعی برآن شده که به شکل موجز،تعریفی ازهند وروابط آن با عرب ها، وانعکاس فرهنگ هند درادبیات دوره های مختلف عربی ارائه شود. همچنین از خدمات بی شائبه" ابوریحان بیرونی "به ع...

بیداری اسلامی به جریانی در جهان اسلام اطلاق می شود که به دنبال احیای اسلام ناب و تمدن ساز می باشد . این جریان از اواخر سده هجدهم میلادی به دلیل آشکار شدن ضعف و عقب ماندگی مسلمین در برابر غرب و در جهت جبران آن رو به رشد و گسترش نمود . از پیشگامان آن سیدجمال الدین اسد آبادی و محمد عبده است. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران با اقبال فزاینده ای در جهان اسلام و جهان عرب مواجه گشت . جریان بیداری در ...

بی‌تردید فرهنگ هر جامعه­ای، نقشی تعیین‌کننده در عرصه کنش­های اجتماعی داشته، دراین‌میان، فرهنگ سیاسی به جهت آنکه با کنش­های سیاسی، پیوند برقرارمی‌کند، در عرصه سیاسی جامعه، دارای اهمیتی دوچندان است؛ این در شرایطی است که بررسی الگوهای رفتاری جوامع عربی و تأثیر آن بر ساختارهای کلان سیاسی، از مباحث جدید در حوزه مطالعات سیاسی جوامع عربی بوده، ارتباط میان این دو مقوله به فهم مناسب موضوع به‌طورشایانی ک...

با وقوع تحولات در برخی کشورهای اسلامی واقع در جغرافیای جهان عرب در سال 2011م و تغییر نظام‏های سیاسی پیشین آنها که سه ویژگی بارز اقتدارگرایی، اسلام ستیزی و همراهی با غرب و اسرائیل در سیاست‏های داخلی، منطقه‏ای و بین‏المللی را دارا بودند، شاهد انتشار ادبیات تحلیلی متعددی پیرامون این وقایع هستیم که یکی از آنها اعتقاد به «بیداری اسلامی» در «بهار عربی» است. در این نوشتار ضمن مفروض دانستن این ایده در ...

محمود السعدنی، روزنامه­نگار و نویسندة طنزپرداز معاصر مصری است که آثار زیادی را در قالب فسوس و طنز، در حیطة موضوعات سیاسی و اجتماعی جامعة عرب، به نگارش درآورده است. وی فعال سیاسی بوده که در اغلب تألیفات خود، سخریه را تنها شیوه­ا­ی می­یابد که برای بیان آزادانة­ افکار و اندیشه­های خویش و نقد وضعیت فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و معیشتی جامعة عرب سازنده می­باشد. سعدنی در داستان­­ «حمار من الشرق» که نقیضه­...

از زمان وقوع وقایع سیاسی ـ اجتماعی در جهان عرب در سال 2011 که به تغییر رژیم های سیاسی کشورهای تونس، مصر، لیبی و یمن انجامید و نظام های سیاسی سایر کشورهای عربی را درگیر چالش و بحران کرد، تحلیل ها و آثار متعدد و متفاوتی درخصوص ماهیت، چرایی، چگونگی و پیامدهای این وقایع ارائه شده است. این تحلیل ها با یکدیگر تفاوت ها و اختلاف های عمده ای دارند و هر کدامشان نیز از زاویه متفاوتی به تغییرات کشورهای عرب...

جهان عرب از سال 2011 دگرگونی‌های سیاسی بنیادی به خود دیده است، به‌طوری‌که موج اعتراض‌ها و انقلاب‌های مردمی تاکنون منجر به برکناری چهار دیکتاتور در کشورهای تونس، مصر، لیبی و یمن شده و باعث دگرگونی‌ها و اصلاحات اساسی در سایر کشورهای این منطقه شده است. رسانه‌های جمعی از جمله شبکه‌های خبری ماهواره‌ای با پخش و انعکاس اطلاعات و وقایع به‌صورت شنیداری و دیداری و همچنین از طریق پایگاه‌های اطلاع‌رسان...

از زمان وقوع وقایع سیاسی ـ اجتماعی در جهان عرب در سال 2011 که به تغییر رژیم‌های سیاسی کشورهای تونس، مصر، لیبی و یمن انجامید و نظام‌های سیاسی سایر کشورهای عربی را درگیر چالش و بحران کرد، تحلیل‌ها و آثار متعدد و متفاوتی درخصوص ماهیت، چرایی، چگونگی و پیامدهای این وقایع ارائه شده‌ است. این تحلیل‌ها با یکدیگر تفاوت‌ها و اختلاف‌های عمده‌ای دارند و هر کدامشان نیز از زاویه متفاوتی به تغییرات کشورهای عر...

تاریخ نیم‌قرن اخیر تونس شاهد تجربه‌ای ویژه در جهان عرب، در زمینه حضور مسئله جنسیت در مناسبات و روندهای سیاسی، بوده است. از زمان استقلال این کشور در سال 1956، سیاست برابری جنسیتی یکی از پایه‌های مشروعیت نظام جدید را شکل داد و طی سال‌های بعد به تدریج به نماد تقابل دولت شبه‌سکولار و اپوزیسیون اسلام‌گرا تبدیل شد. از درون تحولات مزبور، جنبش فمنیستی تونس پدید آمد و در قامت یکی از جریانات مهم عرصه سیا...