نظام دیوانسالاری ساسانیان در نظامهای پیش از اسلام ایران باستان از اهمیّت ویژه ای برخورداراست. در پایان نامه حاضر سعی شده است شکل گیری و گسترش نظام حکومتی ایران دوره ی ساسانی (224-651 م) مورد بررسی قرار گیرد. محور این تحقیق. پیرامون بخش های اداری دیوانسالاری در دوران ساسانی باتکیه بر نقش دبیران است. در این میان، موضوعات مختلفی مربوط به این نظام مورد توجه قرار گرفته اند. روند قدرت یابی و استقرار ح...

تجلی هنرهای مختلف در مشرق زمین نشان از فرهنگ عمیق و کهن این سرزمین هاست و هنر پارچه بافی هم مانند بسیاری از هنرهای صناعی می تواند بیانگر فرهنگ،ارتباطات و سنن هر سرزمینی باشد. در این میان دو تمدن ایران و چین از دیرباز به واسطه راه ابریشم با یکدیگر مناسباتی داشته و تبادلات آن ها در زمینه پارچه بافی باعث ایجاد طرح ها و نقش های مختلف بر روی پارچه ها شده است. در تاریخ پارچه بافی ایران، دوران ساسانی ...

فصل اول را به پیشینه ارتش در ایران باستان (قبل از ساسانیان) یعنی دوره های پیشدادی و کیانی براساس روایات ملی، مادها، هخامنشیان و اشکانیان اختصاص دادیم. در این فصل، از ساختار و تشکیلات ارتش ، سلاحهای جنگی سپاهیان و تغییراتی که ارتش در هر دوره نسبت به دوره قبل از خود داشته مطالبی را بیان کرده ایم. در فصل دوم از عوامل مختلف تاریخی، جغرافیایی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و دینی، که باعث شکل گیری ارتشی م...

هنرِ ایران همواره در حفظ تداوم و پیوستگی اش در طول تاریخ موفّق بوده است. هنگامی که با ظهور اسلام، در کم تر از یک قرن، بخش قابل توجّهی از جهانِ امپراتوریِ آن زمان تحت حکومت تازیان قرار گرفت؛ هنرِ ساسانی در روزگاری متفاوت با دوران اوجِ خود در قرن های چهارم و پنجم میلادی به سر می برد. در قرونِ شش و هفت میلادی، توجّه به مضامینِ سرگرم کننده و لذّت طلبانه، جایگاهِ ویژه ای در سلیقه ی حاکم بر هنرِ ساسانی داشت. در ا...

چکیده عمران و آبادانی یکی از کارکردهای ساختار سیاسی و دینی جامعه بود که از بدو تکوین نهاد حکومت وجود داشت و در دور ی ساسانی اهمیت ویژه ای یافت. شهرسازی، یکی از مصادیق عمران و آبادسازی بود که پادشاهان ساسانی در آن اشتهار داشتند و احداث شهرهای بسیاری را به ایشان منسوب می کنند. در کنار شهرها یکی دیگر از مصادیق عمران و آبادسازی حکومت ها، ساخت مجموعه ای از آثار و بناها بود. یکی از عمده ترین این بنا...

پژوهش حاضر به مطالع? نقش مای? زن بر روی مُهرهای ایران دور? پیش از اسلام می پردازد. استفاده از مُهر در ایران از قدیمی ترین زمان بسیار معمول بوده است و نمونه های بسیاری از این نوع اشیاء را می توان در نقاط مختلف ایران یافت. استفاده از نقش مایه زن را نمی توان یک روش متداول در تزئین مُهرها محسوب نمود؛ اگر چه نمونه هایی متعدد از مُهرهای تزیین شده با نقش زن یافت شده اند. این مقاله به بررسی و طبقه بندی این...

حوزه جغرافیایی دشت مغان در استان اردبیل به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی اش وضعیتی دارد تا شناخت کم و کیف تطورات فرهنگی آن منطقه در دوره ساسانی می تواند ما را در درک بهتر توبات فرهنگی در آذربایجان ، دشت مغان ، ساسانی یاری دهد. این پژوهش در قالب یک بررسی میدانی و به منظور روشن نمودن وضعیت فرهنگی منطقه و تغییرات و تطورات فرهنگی منطقه و تغییرات دشت مغان شامل شهرستان گری، پارساباد، بیله سوار در دو فص...

بررسی نقوش و نشان های نمادین در سنگ نگاره ها و گچبری های دوره ساسانی، ضرورتی است که تاکنون به طور مستقل و مبسوط به آن پرداخته نشده است. در این پزوهش سعی گردید تا با مدد از شواهد باستان-شناختی و قرآین تاریخی این مهم مورد مطالعه قرار گیرد. برای تأمین این منظور، تمامی نقوش نمادین و نشان های رمزآلود موجود در سنگ نگاره ها و گچبری های دوره ساسانی که در محدوده جغرافیای ایران امروز قرار دارند، شناسایی ...

در این پژوهش تأثیر هنر ساسانی و حضور عناصر ویژه ی آن در نقاشی های منطقه ی سُغد مورد بررسی قرارگرفت. مسأله ی اول تحقیق حاضر این بود که زمینه های تأثیرپذیری نقاشی سغدی از هنر ساسانی چگونه فراهم شد و مسأله ی دوم یافتن مصادیق و نمونه های تأثیرپذیری نقاشی سغدی از هنر ساسانی بود. نخست این گونه فرض شد که سابقه ی هنر ایران در منطقه ی سغد، مسیر جاده ابریشم و مهاجرت مانویان به سغد زمینه ی نفوذ فرهنگ و هنر...

قفقاز جنوبی، به عنوان بخشی از ایران فرهنگی دوره‌ی ساسانی (224-651 م.)، در زمره‌ی سرزمین‌های ایرانشهر قرار گرفت. بنا بر مدارک نوشتاری ساسانی، این منطقه با عنوان سرزمین‌های انیرانی شناخته می‌شود. از زمان شاپور یکم (241-272م.)، اصطلاحاتی چون ایرانشهر، ایران و انیران را در سنگ‌نبشته‌های ساسانیان مشاهده می‌کنیم. استفاده از این واژه‌های جدید نشانگر تصرف سرزمین‌های غربی و شمال غربی شاهنشاهی در نتیجه ...