به کارگیری میراث گذشته، ادب معاصر عربی را به کلّی دگرگون ساخت. صلاح عبدالصّبور نویسنده و شاعر مصری، از جمله ادبایی است که با استفاده­ی هنرمندانه از این میراث، دغدغه­های انسانی و اجتماعی خود را به خوبی بیان کرده است. به کاری­گیری ادب صوفیانه، مانند داستان حلّاج و بُشرحافی، و استفاده از ادبیّات فلکلور (عامیانه) از قبیل ماجراهای سندباد، نمونه­هایی از کاربردهای میراث پیشین در آثار وی است. او  به اقتضای ...

نظامى در "خسرو و شیرین" بارها واژه "پرى" و ترکیبات آن را در پیوند با شیرین و خدمتکارانش به کار برده است. پرى (حور و جن در تداول مذهبى) در گذشته فرهنگ ایرانى و نیز در دوره اسلامى، در میان معتقدان به آن و اهل ادب مشخصه‏هاى زیادى دارد. در کلام نظامى این مشخصه‏ها که در حوزه فرهنگ عامیانه مى‏گنجد، مستقیم و غیرمستقیم منعکس گردیده؛ از قبیل نمونه بودن پرى در زیبایى، چالاکى، خیال‏انگیزى، پنهان‏کارى، مرد...

سید علی صالحی، شناخته ¬شده¬ترین نماینده¬ی شعر گفتار است که در زبان محاوره، ظرفیت و قابلیت¬های تازه و شاعرانه¬ای را جُست¬و¬جو کرده¬است. شناختِ مناسبی که وی از زبان محاوره دارد و توفیقی که در بهره¬مندی خلاقانه از آن یافته، منجر به ارائه¬ی گونه¬ی تازه و متفاوتی از شعرِ نو شده که خواص گفتاری را به عنوان اصلی¬ترین مختصه¬ی خود، حفظ می کند. صالحی زبان عامیانه را به بستری برای کُنش¬های شاعرانه تبدیل کرده؛ ...

میرزاآقا تبریزی، نخستین نویسنده فارسی زبان ایران است که دست به نگارش نمایشنامه می زند. تبریزی به عنوان یک روشنفکر عصر قاجار، همچون سایر روشنفکران حوزه های دیگر، برای ارتباط بهتر با مردم ناآگاه، و معرفی پدیده ایی مدرن، دست به تلفیق دو عنصر سنت و مدرنیته می زند. بدین ترتیب تبریزی در نوشتن نخستین نمایشنامه های فارسی از یک استراتژی برخوردار است که شامل تلفیق تکنیکهایی از نمایش ایرانی با تاتر غربی ا...

شناخت جامع وکامل هیچ علمی حاصل نمی شود مگر آنگاه که شخصی به دستگاه اصطلاح شناختی آن علم احاطه پیدا کند ازگزاره ها و احکام آن علم درکی عمیق و همه جانبه به دست آورد و ساختار متنی آثار مکتوب آن علم را بدرستی دریابد و این همه بدان معنی است که شناخت هر علمی چیزی جز احاطه به زبان خاص آن علم نیست زبانی که به عنوان پدید ه ای فرهنگی، با زبان طبیعی و خود روی گفتار عامیانه فرق اساسی دارد. از این گذشته، نی...

یکی از مهمترین مباحث زبان‌شناسی «سبک‌های زبانی» (language styles) است. در یک جامعة زبانی، افراد بر اساس میزان رسمی بودن موقعیت مکالمه، میزان صمیمیت خود با مخاطب و میزان فاصلة جایگاه اجتماعی خود از مخاطب، اشکالی کاربردی از زبان را به کار می‌برند که به «سبک زبانی» معروفند. هدف از نگارش مقاله این بوده است که سبک‌های متفاوت زبانی در فارسی امروزی مشخص شوند. یکی از دستاوردهای این پژوهش این است که چار...

در سراسر گیتی هزاران داستان و افسانه ی عامیانه بین اقوام و ملل مختلف پراکنده است، که شاید گردآوری تمام آنها سالیان دراز دیگر وقت بخواهد. هر یک از این داستانها موجودیت و هویتی جداگانه دارند و شاید هیچ گونه شباهتی بین بعضی از آنها وجود نداشته باشد؛ اما اگر با دید علمی بنگریم خواهیم دید که تمام قصه های دنیا از عناصر معدودی ساخته شده اند و اگر دگرگونی و تفاوتی هست در ترکیب این عناصر با یکدیگر است. ...

  چکیده           دو روزنامۀ طنزآمیز ملانصرالدین و صوراسرافیل از جمله روزنامه‌های تأثیرگذار دورۀ مشروطه به شمار می‌آیند که به سبب ویژگی‌های منحصربه‌فرد خود در تحول روزنامه‌نگاری و طنزپردازی در ایران تأثیر قابل ملاحظه‌ای بر جای نهادند. هم‌زمانی انتشار این دو روزنامه در بخشی از دوران حضور آنها در عرصۀ مطبوعات علاوه بر نقش تاریخی آنها در بیداری افکار و دگرگونی شیوۀ روزنامه‌نگاری، در همدیگر نیز م...

فرهنگ عامیانه (فولکلور) به مجموعه ای از باورها، رفتارها، آداب و رسوم و سنّت های هر قومی گفته می شود که در بین مردم سینه به سینه نقل شده است. بررسی فرهنگ عامیانه در آثاری که در بطن مردم شکل گرفته اند، قابل اهمیّت و بررسی است زیرا با استخراج نکات عامیانه می توان به آداب و رسوم و وضعیت اجتماعی مردم روزگاری که کتاب در آن شکل گرفته دست یافت. در واقع با پژوهش در فرهنگ عامیانه می توان از نابودی سنّت های ...

فرهنگ عامه هر منطقه، شناسنامه ی آن محسوب می شود و شایسته و سزاوار حفظ و نگهداری است. فرهنگ هر شهر و کشوری نشانه ی تمدن و شعور ملی آن سرزمین است. با شناخت فرهنگ مناطق گوناگون علاوه بر حفظ و پاسداری از آن، به مردم منطقه بها و ارزش داده شده و آنان نیز در حفظ و اجرای آداب و رسوم خود تشویق می شوند. با هجوم فرهنگ بیگانه به سرزمین ها، خیلی از جوانان اعتقاد و عمل به آداب و سنن گذشته را کوته فکری می...