در این مقاله دو اصطلاح فنّی در متن پهلوی گزیده های زادسپَرَم بررسی می شود. ابتدا قرائت رایج واژۀ ائفقثجظ (فصل 34: بند 28) به صورتnisārīk/nisārīg  نقد و بررسی شده است که، نخستین بار، آن را زنر (1955: 345) با این خوانش به معنی «آغازین» ارائه کرد و سپس ژینیو و تفضّلی (1993: 120) نیز آن را پذیرفتند.nisārīg  واژه ای تک بَسامَد (منفرد) در زبان پهلوی است که با اصلاحی ناچیز می توان آن را به صورت اخقثجظ (wahā...

در ایران باستان زن مقام ارجمندی را دارا بوده و در تمام شئون زندگی با مرد برابری می کرده است. از نظر ریشه شناختی واژۀ زن از ریشه zan به معنی زایش و زائیدن که در زبان پهلوی به صورت zan و nārīg، در زبان سغدی wa/əδو در زبان فارسی باستان wadūیا wad و در زبان اوستایی vantav و در زبان سنسکریت به شکل vadhu به کار رفته است. منزلت و جایگاه والای زن در همه ادوار نمودی از اقتدار بانوان همراه با القاب و عنو...

مطالعات علمی ادیان از قرن 19 میلادی و با کوشش های مکس مولر 1 آغاز شد و به لحاظ ماهیت کاملاً باآنچه که دین داران و متکلمان دربارۀ دین خود آموختند و یا آموزش می دادند، تفاوت داشت . از مکس مولر بهعنوان بنیان گذار مطالعات علمی ادیان یا همان علم دین یاد می شود، اما در کنار او باید از کرنلیوس پترس تیلههم یاد کرد که کوشید رهیافتی متفاوت از متکلمان در زمینۀ پژوهش دربارۀ پدیدارهای دینی ارائه دهد .انجامید...

شکتی در زبان سنسکریت به معنای نیرو و توان، و در متون مقدس هندو، به ویژه تنترهای،عنوانی است برای نیروی خلاقِ مؤنث که منشأ واحد تمام اشکال نیرو در عالم است. درمکاتب دینی تنترهیی، شکتی تنها وجود حقیقی، معرفت محض و سعادتِ مطلق است کهسراسر هستی با تحدید نیروی او شکل گرفته است.از این رو، مانند برهمن در مکتب ادویته ودانته، سچیداننده 1 خوانده میشود و همانندبرهمن با تنزل از مرتبۀ اطلاق و تجلّی در اشکال و ص...

زبان به مانند موجودی زنده در طی زمان، دستخوش تغییر و تحوّلات می­گردد و بررسی ویژگی­های آن در صورت کنونی بدون در نظر گرفتن تغییرات درزمانی، پژوهشی ناقص و نارساست. در این مقاله، نقش­های معنایی حرف­ اضافة «از» در زبان­های اوستایی، فارسی باستان، فارسی میانه، پارتی، فارسی دری و فارسی امروز، با استفاده از داده­های دستور این زبان­ها و نیز واژه­نامه­های هر یک بررسی­شده‌است. «از» در زبان اوستایی و فارسی ...

در این مقاله دو اصطلاح فنّی در متن پهلوی گزیده‌های زادِسپَرَم بررسی می‌شود. ابتدا قرائت رایج واژۀ ائفقثجظ (فصل 34: بند 28) به صورتnisārīk/nisārīg  نقد و بررسی شده است که، نخستین بار، آن را زنر (1955: 345) با این خوانش به معنی «آغازین» ارائه کرد و سپس ژینیو و تفضّلی (1993: 120) نیز آن را پذیرفتند.nisārīg  واژه‌ای تک‌بَسامَد (منفرد) در زبان پهلوی است که با اصلاحی ناچیز می‌توان آن را به‌صورت اخقثجظ (wahā...

ساخت واژگان جدید از طریق ترکیب واژگان موجود در زبان یکی از سه شیوه ساخت واژه در زبانهای هندواروپایی و به تبع آن زبانهای ایرانی است. واژه مرکب واژه ای است که از دو یا چند جز مستقل تشکیل یافته و اجزای آن به طور مجزا در زبان بکار می روند ولی در پیوند با هم معنای جدیدی را می سازند. ترکیب از مهمترین مقولات بررسی زبانی است و در واقع مرز بین صرف و نحو می باشد. این گونه کلمات در زبان پهلوی هم مرسوم و پ...

شکتی در زبان سنسکریت به معنای نیرو و توان، و در متون مقدسِ هندو، به ویژه تنترهای،عنوانی است برای نیروی خلاقِ مؤنث که منشأ واحدِ تمام اشکال نیرو در عالم است. درمکاتب دینی تنترهیی، شکتی تنها وجودِ حقیقی، معرفت محض و سعادتِ مطلق است کهسراسر هستی با تحدید نیروی او شکل گرفته است.از این رو، مانند برهمن در مکتبِ ادویته ودانته، سچیداننده 1 خوانده میشود و همانندبرهمن با تنزل از مرتبۀ اطلاق و تجلّی در اشکال و ص...

نیایش در لغت به معنی دعا، نماز و ستایش است و در اصطلاح نام پنج دعا به نام خورشید، مهر، ماه، آب و آتش است که هرکدام از آنها در موقعی از روز یا ماه خوانده می¬شوند. نخستین نیایش به ستایش خورشید اختصاص دارد و به همین لحاظ خورشید نیایش خوانده می¬شود. خورشید نیایش هر روز سه بار در صبح و ظهر و عصر خوانده می¬شود. دومین نیایش به ستایش مهر تخصیص یافته و مهر نیایش خوانده شده است. مهر نیایش هم مانند خورشید...

کلیله و دمنه بی گمان یکی از گنجینه های غنی ادبی جهان است.این کتاب ارزشمند خیلی زود در ادبیات جهان مورد قبول قرار گرفت، قبول عام و پایگاه رفیع این اثر گران قدر را از انبوه نسخه ها و ترجمه مختلف آن می توان فهمید . کثرت ترجمه از زبانی به زبان دیگر و انتقال از فرهنگی به فرهنگ دیگر موجب شده تغییرات فراوانی در ساختار و محتوای این اثر گران قدر به وجود آید . این رساله ضمن اشاره به ترجمه های مختلف کلیله...