فن مقامه نویسی یکی از شاهکارهای ادبی در ادبیات عربی به شمار می آید. این فن از ابتدای ظهورش تا به حال مورد توجه بسیاری از ادباء قرار گرفته است و کاتبانی مشهوری در این عرصه ظاهر شده و مهارت خود را در این میدان به نمایش گذاشته اند. از جمله نویسندگانی که در این زمینه به قلم فرسایی پرداخته است، جلال الدین سیوطی (849- 911) می باشد. او با ابداع روشی جدید و با وارد کردن علوم مختلف به وادی مقامات، آن را...

ترجمه بخشی از کتاب "المزهر فی علوم اللغه و انواعها" تالیف سیوطی موضوع رساله حاضر است . این بخش شناسایی تصحیف و تحریف در زبان عربی نام دارد. اصل تصحیف این است که انسان لفظی را از خواندن آن در نامه ای بگیرد بدون آنکه آنرا از مردان فن شنیده باشد، آنرا از درست به نادرست تغییر بدهد. متاخرین از انواع تصحیف ، تصحیف در معنی را نام برده اند. در ادامه این رساله پاره ای از تصحیف هایی که بر کتاب "العین" و ...

مقاله حاضر شامل مطالبی است پیرامون سیر تاریخی معانی و بیان و بدیع ازآغاز پیدایش این علم ‘ از آنچه معلوم است بلاغت دو سیر را در طول تاریخ طی نموده است . اول مکتب کلامی که سیوطی درباره آن می گوید: "طریقه العجم والفلسفه" دوم مکتب ادبی باز هم از سیوطی که می گوید"طریقه العرب و البلغاء" . خصوصیت مکتب کلامیها اهمیت دادن به معانی و جوهره و صیغه الفاظ ‘ لیکن در مکتب ادبی بلاغیون نقد ذوق و احساس را دخالت...

الجامع‌الصغیر سیوطی، یکی از جوامع روایی معروف اهل سنت است که با روش الفبایی (بر حسب ابتدای روایات) تدوین شده است. این تحقیق به بررسی میزان صحت استنادات کتاب مذکور به راویان و مصادر روایی پیشین که سیوطی از آنها نقل کرده (و در نگاه اول به نظر می‌رسد ارجاعات وی همگی دقیق هستند) پرداخته است.پژوهش حاضر، با روش کتابخانه‌ای و تحلیل محتوای کمّی و بر اساس نمونه‌ای که به روش سیستماتیک و طبقاتی تهیه شده اس...

پس از آشنایی با معانی متفاوتِ نسخ در نگاه بسیاری از لغت شناسان و دانشمندان علوم قرآنی، مشخص می شود که معنای اصیل و حقیقی کلمه نسخ «ازاله»، و معانی دیگر مجازی می باشد. بسیاری از علمای قرآن و مفسران از میان اقسام نسخ، تنها نسخ حکم بدون تلاوت را پذیرفته اند. نسخ، نزد صحابه مفهومی عام داشته و هرگونه تخصیص، تقیید یا استثناء را از مقوله نسخ خوانده اند، اما علمای متقدم و متأخر شیعه و اهل سنت، شروط و ضو...

زبان قرآن یکی از مسائل مهمی است که درفهم، آموزش و ترویج قرآن کریم نقش بسزایی دارد؛ لذا از سده های نخستین پس از اسلام مورد توجه مسلمانان قرار گرفته است. بنابراین حدوداً از قرن دوم هجری می توان اشارات زبان شناختی را در آثار دانشمندان اسلامی جستجوکرد. این بحث در دوران معاصر متأثر از نظریات متکلمان و فیلسوفان در خصوص قرآن کریم است. از جمله نظریه های مهمی که در زمینه ی زبان قرآن مطرح شده است عبارت ا...

تفسیر "الدرالمنثور فی التفسیر بالمأثور" سیوطی از جامع ترین تفاسیر اثری اهل تسنن در قرن دهم هجری قمری است. سیوطی در این تفسیر روایات فراوانی از رسول خدا (ص)، صحابه، تابعین و تابعین تابعین نقل کرده است، که در این میان شماری از روایات تفسیری، به امیرالمومنین (ع)، حسنین (ع)، امام سجاد (ع)و صادقین (ع)اسناد داده شده است. سیوطی تنها به نقل روایات اکتفا کرده و ذیل روایات، هیچ گونه نظری از خود، ارائه ن...

چکیده یکی از علومی که یادگیری آن، خصوصاً برای طلاب علوم دینی، لازم می باشد، علم نحو است. از آنجا که وسیله برای شناخت احکام و آیات الهی است فراگیری آن از اهمیت ویژه ای برخوردار است، در زمینه این علم، کتب مختلفی نگاشته شده است، که از آن جمله می توان به کتاب «الفیه» اثر«محمد ابن عبدالله ابن مالک» اشاره نمود که دو کتاب «البهجه المرضیه» اثر «جلال الدین سیوطی» و «شرح ابن عقیل» اثر«عبدالله بن عقیل» از...

کتاب «البرهان فی علوم القرآن» تألیف بدرالدین محمد بن عبدلله زرکشی، یکی از با ارزش ترین منابع علوم قرآن می باشد که به دست ما رسیده است. کم توجهی به این منبع علوم قرآنی در میان دانشمندان معاصر علوم قرآن، علیرغم محتوای غنی آن، اهمیت و ضرورت تحقیق و شناخت و معرفی این اثر ارزشمند، به طور تخصصی و روشمندانه را بر ما روشن می سازد. این پژوهش به دنبال آن است که به تبیین جایگاه و اهمیت کتاب البرهان به عنو...

الجامع الصغیر سیوطی، یکی از جوامع روایی معروف اهل سنت است که با روش الفبایی (بر حسب ابتدای روایات) تدوین شده است. این تحقیق به بررسی میزان صحت استنادات کتاب مذکور به راویان و مصادر روایی پیشین که سیوطی از آنها نقل کرده (و در نگاه اول به نظر می رسد ارجاعات وی همگی دقیق هستند) پرداخته است.پژوهش حاضر، با روش کتابخانه ای و تحلیل محتوای کمّی و بر اساس نمونه ای که به روش سیستماتیک و طبقاتی تهیه شده اس...