از میان نظریات زبان شناختی، آرای هلیدی-که خود محصول تحول در مطالعات فرمالیستی-ساختارگرایی مکتب پراگ است- به سبب تکیه بر چارچوب نظری تعریف شده و علمی در کشف لایه های زبانی متن و ایجاد زمینه های فهم کیفیت زبان متن با معنا و مفهوم آن، می تواند راهگشای منتقد برای ارزشیابی یک متن ادبی و به دنبال آن ارائه یک الگوی ساختاری مناسب باشد. روشن است این رویکرد دلایل توفیق یا بی توفیقی نویسنده یا شاعری خاص ر...

ادبیات و جامعه ارتباط تنگاتنگی با یکدیگر دارند. بدین صورت که گاه، رویدادهای سطح جامعه حتا در تغییر سبکهای ادبی تأثیرگذار است و گاه نیز اثر ادبی بر جامعه و رویدادهای آن تأثیر می گذارد. احمد شاملو شاعری متعهد است که بخش اعظمی از شعرهایش را دغدغه های سیاسی و اجتماعی اش در بر می گیرد. او در بیشتر عمر شاعری اش تحت تأثیر جامعه و نوسانات آن قرار داشته است. تصاویر شعری او نیز متناسب با حال و هوای ا...

جادوی مجاورت از اصطلاحات و به نوعی از فنون بلاغی و ادبی است که نخستین بار در مقاله ای از محمد رضا شفیعی کدکنی مطرح شده است. این اصطلاح بدین معناست که تشابهات و تکرارهای آوایی، کارکردی معنایی در متن ایجاد کنند. منظور از کارکردهای معنایی؛ انسجام و اتحاد معنایی بخشیدن به واژگانی است که از لحاظ معنایی از هم دورند و با تشابه آوایی بین شان در کنار هم قرار گرفته اند، یا آفرینش معنای تازه از ورای تشابه...

چکیده موضوع این رساله، بررسی، توصیف، تحلیل و مقایسه «شب» در آثار فردوسی، مسعود سعد، دیوان عطار و حافظ، اشعار فروغ فرخزاد و احمد شاملو است. از سه دوره یا سبک مختلف شعر فارسی، دو شاعر برگزیده شده و موضوع شب در آنها بررسی شده است. شب در آثار شاعران دوره های مختلف کاربرد بسیاری دارد، ولی معنای بسیار متفاوتی از آن استنباط نمی شود، جز مواردی که در این پایان نامه به آن اشاره می شود. در سبک خراسانی ...

آثار شاعران به عنوان آیینه ی تمام نمایی ای است که بازتابی از اوضاع واندیشه وافکار جامعه ی عصر شاعر به مخاطبین عرضه می کند.حبسیه یا «زندان نامه »، یکی ازآن اشکال و فروعات ادب غنایی است که شاعر گرفتاردر زندان به سرایش اشعاری با مضامین ؛یاس،ناامیدی،غم واندوه؛رنج ومصیبت ، شکایت از روزگار وتقدیر نا سازگار،فریاد از ظلم بیدادگر...می پردازد. وظیفه ی این رساله ،بررسی تعدد شاعران حبسیه سرا در عهد معاصر ...

اسطوره، یا از طریق صور خیال یا از طریق تصاویر کهن الگویی در اثر ادبی بروز می یابد. ابتدا، تعاریفی از اسطوره و تصویر کهن الگویی و رابطة میان آن دو ارایه می شود. سپس، در پرتو بررسی نمونه هایی از اشعار کهن و نو، نقش و جایگاه اسطوره در ساختار کلی شعر و در محور افقی و عمودی خیال تبیین می شود. آن گاه در بخش اصلی مقاله، تجلی اسطوره به واسطة تصاویر کهن الگویی بررسی و به این نیز پرداخته می شود که اسطوره...

کنایه یکی از عناصر چهارگانه علم بیان است که نقش مهمّی در زیبا آفرینی کلام و تصویرسازی هنری دارد. اوج زیبایی کنایه همانند هر تصویر خیالی دیگر در تازگی آن است. برخی از کنایه‌ها به دلیل استفادۀ بیش از حد در شمار کنایه‌های قاموسی در آمده‌اند و زیبایی و خیال انگیزی چندانی ندارند. در شعر شاملو هم کنایه‌های قاموسی وجود دارد و هم کنایه‌های ابداعی. او گاهی در معنی و مفهوم برخی کنایات قاموسی تصرف کرده و م...

شاعران معاصر ایرانی و عرب، به ویژه شاعران مکتب مهجر در ادب عربی ، زندگی ، مرگ و سرنوشت انسان بعد از مرگ را به گونه های مختلف، دست مایه تأملات شاعرانه خویش قرار داده اند؛ چنانکه اندیشه در این موضوعات جریانی مداوم در شعر معاصر بوده است. فوزی معلوف و احمد شاملو دیدگاههای درخور توجه، و در بیشتر موارد مشابهی در این زمینه دارند. هر دو شاعر نسبت به زندگی بدبین هستند و آن را صحنه نبرد بین خیر و شر میبی...

بشر، زمان را به دو صورت تجربه می‌کند: نخست، زمان بیرونی که ناپایدار و گذراست و نهایتا در چهره‌ی مرگ، نمودار می‌شود و دیگر، زمان درونی که آدمی با تصور شاعرانه‌ی آن می‌خواهد جاودانه بماند. پژوهش حاضر با بررسی تطبیقی سروده‌های شاملو و آدونیس، به چگونگی بازتاب مفهوم زمان، به منزله‌ی تجربه و تصویری مشترک، در شعر این دو شاعر معاصر اختصاص دارد. در آغاز، تعریف لغوی و اصطلاحی زمان و معرفی مهم‌ترین دیدگا...