زن در جامعه بشری و از ابتدای تاریخ تا کنون، شریک زندگی مرد تلقی می‌شود و بخش وسیعی از اندیشه‌ها، احساسات و عواطف مرد متوجه زن می‌باشد. در همه دوره‌های تاریخی مختلف ادبیات عرب و ادبیات فارسی، تصویری از زن در قالب شعر و نثر ادبی دیده می شود. این مقاله به بررسی شعر نزار قبانی شاعر برجسته ادبیات معاصر عرب معروف به «شاعرالمرأة»، و هم‌چنین شعر فروغ فرخزاد که در ادبیات معاصر فارسی به...

یکی از مضامینی که از دیرباز مورد توجّه شاعران فارسی زبان قرار گرفته است ، موضوع وطن و وطن دوستی است . این مضمون از قرن سوم هجری تا ربع اوّل قرن چهاردهم در شعر فارسی درباره ی توصیف زادگاه شاعران یا غم و رنج دوری آنان از زاد بومشان به کار رفته است . پس از انقلاب مشروطه ، در اثر تحوّلات خارج و داخل ایران، مفهوم جدیدی از وطن به عنوان یک عنصر فرهنگی وارد ایران شد و سطح وسیعی از ادبیّات فارسی را فرا گرفت...

چکیده نماد از منظر علوم بلاغی، کلمه، عبارت و یا جمله ای است که علاوه بر معنای ظاهری، طیف معنایی گسترده ای را به خواننده القا کند. بیان اندیشه های غامض عرفانی و انعکاس غیرمستقیم اندیشه های سیاسی و اجتماعی در قالب نمادین، سبب ظهور ویژه نماد در گستره شعر فارسی شده است. در ادبیات معاصر، علاوه بر عوامل مذکور، بروز مکاتبی که گرایش خاص به ابهام دارند، توجه به نمادپردازی را افزون تر می نماید. از این ر...

تلمیح یکی از آرایه های پرارزش بدیعی است. کاربرد تلمیح نشان دهنده ی پشتوانه ی فرهنگی شعر است. استفاده ی شفیعی کدکنی از عناصر تلمیحی، خاصّ خود اوست و همین ویژگی سبب شده است که شعر او از این نظر شعری شاخص و ممتاز گردد؛ لذا این تحقیق به بررسی تلمیحات و اشارات در شعر وی پرداخته است. نگارنده در فصل اول سیر تطور تلمیح را بررسی نموده است و در فصل دوم به واکاوی اشارات و تلمیحات اشعار شفیعی پرداخته است. ف...

ابهام در یک شعر موفق، همان قدر نقش مثبت دارد که در یک شعر ناموفق، و ارزیابی این نقش برعهدة نظام فکری و زیبایی‌شناسی هر دورة ادبی است.ابهام یکی از فرایندهای مهم و در عین حال کلیدی شعر معاصر ایران و به بیان بهتر، شعر امروز است. این سخن هرگز بدان معنا نیست که شعر گذشتة ما ابهام نداشته، بلکه مسأله این است که در شعر سنتی فارسی، ابهام بیشتر به سه شکل عمدی، طبیعی و عارضی اتفاق می‌افتد، اما در شعر امرو...

سوررئالیسم از جمله مکتب­های غربی است که بر شعر معاصر ایران، تأثیر فراوان نهاده است. جریان های «موج نو» و «حجم­گرا»، بیش از سایر جریان­های شعر معاصر از این مکتب تأثیر پذیرفته اند. هدف پژوهش حاضر، بررسی تأثیر سوررئالیسم بر جریان­های شعری موج نو و حجم­گرا در ایران است. این مقاله می­کوشد اثبات کند که این جریان­ها از نظر تصویر، زبان، موسیقی و تفکر، کاملاً تحت تأثیر مکتب سوررئالیسم بوده­اند. نگارنده د...

بینامتنی یکی از رویکرد­های نقد ادبی جدید است که روابط بین متون را مورد بررسی قرار می­دهد. این نظریه را که ژولیا کریستوا بین سالهای 1966 تا 1967در ضمن مباحث نقدی خود مطرح نمود، امروزه در ادب عربی به نام «تناص» شناخته می­شود. بر اساس این نظریه، متن پایدار وجود ندارد و هر متنی حاصل تعامل با متون قدیم یا معاصر خود است و یا به عبارتی دیگر، هر متنی، بینامتنی است. محمود سامی بارودی پیشوای شعر معاصر عر...

سالها پس از ظهور سمبولیسم در اروپا، نشانه هایی از این مکتب با عنوان سمبولیسم اجتماعی در شعر نیما بروز یافت که علت آن را می توان در شرایط اجتماعی و سیاسی زمان جستجو کرد. بعدها شاعران دیگری این شیوه در شعر و شاعری را به تبعیت از نیما در پیش گرفتند. در این رساله پس از ارائه ی تعریفی از نماد و ذکر ویژگی ها و اقسام آن، به تفاوت و تشابه نماد با سایر عناصر بلاغی چون: استعاره، تمثیل، مجاز و کنایه اشاره...