تحول نظام مُفتی ـ مُستفتی تشیع در ایران روزگار مغولان[1] صالح پرگاری* مسلم سلیمانی‌یان** چکیده پس از سقوط خلافت (656 ق)، دگرگونی بزرگی در جهان اسلام رخ نمود؛ به‌ویژه بر اثر روی‌گردانی مغولان از تسنن، گرایش برخی از ایلخانان به تشیع و فراهم آمدن زمینه نشاط علمی برای فقیهان اصولی شیعه، اوضاعی پدیدار شد که ساختار بسیط نخستین و نامتمرکز نظام مفتی ـ مستفتی شیعه را به ساختاری منسجم و متمرکز بدل کرد. این...

طرح بحث: تأمین اجتماعی، به‌عنوان یکی از نهادهای ضروری برای زندگی نوین، در سایه تحولات جهانی در مفهوم حق و ساختار سیاسی حکومت شکل گرفته است. با وجود انجام تحقیقات نسبتاً مفصل در زمینه تأمین اجتماعی از جنبه‌های اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و تاریخی، این موضوع ـ به ویژه در کشورمان ـ به ندرت از لحاظ حقوقی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. روش تحقیق: این مطالعه با استفاده از روش کتابخانه انجام شده است و ...

با اشغال ایران توسط متفقین در شهریور 1320و خروج رضاشاه از ساختار قدرت سیاسی، گسستی در روند تکوین دولت مطلقه در ایران پدید آمد و منابع تمرکزیافتة قدرت تا اندازة زیادی پراکنده شدند. در فضای سیاسی ـ اجتماعی جدید که از سیطرة شاه و دربار بر جریان فرهنگ به‏ویژه آموزش کاسته شد، شورای عالی فرهنگ نیز به‏عنوان یکی از مهم‏ترین نهادهای رسمی تصمیم‏گیر و ناظر عرصة آموزش از این فضا تأثیرات زیادی پذیرفت و تغیی...

توجه به مفهوم ارتباطات سنتی و پژوهش دربارة نقش آن در تحولات اجتماعی ‌ـ سیاسی شیعه می‏تواند، ضمن بازشناسی هویت اجتماعی شیعه، ما را به شناخت عمیق‏تر ابزارهای ارتباطی سنتی و کارکردها و قابلیت‌های آن در جوامعی با فرهنگ شفاهی، به‌ویژه جامعة ایران، رهنمون سازد. این مقاله می‏کوشد با توجه به منابع و مآخذ حوزة فرهنگ و ارتباطات، ضمن پرداختن به چگونگی نقش‌آفرینی و جایگاه ظرفیت‏های ارتباطات سنتی تاریخ اجتم...

روش‌شناسی اندیشه سیاسی اسکینر دارای دو وجه سلبی و ایجابی است: وجه سلبی آن مشتمل بر نقد دو روش‌شناسی قرائت متنی و زمینه‌ای است که حاصل آن تبیین اشکالات و ابهامات هر دو و در نهایت اثبات عدم کفایت آنها در شناخت و فهم اندیشه‌های سیاسی است. منظور از وجه ایجابی، همانا روش‌شناسی خاص اسکینر است که بر اساس آن، برای فهم معانی اصطلاحات و مفاهیم و گزاره‌های سیاسی اندیشمندان هر دوره تاریخی، علاوه‌بر مطالعه ...

برای تحلیل سیره سیاسی ـ حکومتی پیامبر اعظم 9 نخست هدف ارسال رسل بررسی شده است. در اندیشه قرآنی علامه طباطبایی، این بحث از انسان شناسی آغاز و به معرفت شناسی و فلسفه اجتماعی ـ سیاسی و سپس فلسفه وحی و نبوت می انجامد. ویژگی های انسان و علوم و ادراکات او به گونه ای است که به شناخت حقایق هستی و بهره گیری از دیگر موجودات در طی طریق و حرکت استکمالی منجر می شود، از جمله به زندگی اجتماعی منزلی و مدنی و ا...

رفتار انتخاباتی کنشی است که یک فرد از آغاز تا پایان انتخابات از خود بروز می­‌دهد. رفتار انتخاباتی در همه نظام­‌های اجتماعی ـ سیاسی، تحت تأثیر مسائل اجتماعی ـ فرهنگی، سیاسی، اقتصادی، روان‌شناختی، محیطی و جغرافیایی است. بر این اساس هدف اصلی پژوهش حاضر، تبیین رفتار انتخاباتی اقوام بلوچ و ترکمن در انتخابات دوره یازدهم ریاست جمهوری ایران است. روش پژوهش از نوع پیمایشی، به لحاظ هدف کاربردی و ا...

سلجوقیان که نظام قبیله‌ای داشتند و از رسوم و سنت‌های قبیله‌ای پیروی می‌کردند، در آغاز در امور نظامی نیز ساخت قبیله‌ای داشتند. سلاجقه در جایگاه جدید خود در مقام حاکمان قلمروی وسیع مجبور به استفاده از عناصر و امرای نظامی از دیگر قوم‌ها بودند که این امر به اختلاط قومی در داخل سپاه ثابتی منجر می‌شد که بنا به نیازها و ضرورت‌ها تشکیل داده بودند. روند سازماندهی عناصر نظامی در بافت سپاه سلجوقیان و به د...

این پژوهش در راستای بیان علت تفاوت تفاسیر فقها و اندیشمندان مسلمان درباره حقوق سیاسی ـ اجتماعی زنان از متون ثابت دینی است. طبق هرمنوتیک فلسفی گادامر، تفاوت تفاسیر در تفاوت پیش فهم ها، پیش فرض ها و انتظارات مفسران ریشه دارد. برای بررسی این مسئله، نگارنده ضمن بیان مفروضات رویکردهای مختلف فکری، تفاسیر آن ها درباره حقوق سیاسی ـ اجتماعی زنان را بیان کرده است. بدین ترتیب مشخص شده است میزان و نوع حقوق...