از جمله آموزه‌های اعتقادی که جایگاه ویژه‌ای در نظام‌نامه تشیع دارد، و قوام‌بخش مذهب، کلید فتح ابواب معارف دین و از شاخص‌های تمایز شیعه از دیگر مذاهب اسلامی است، مسئله امامت با ویژگی‌های منحصر به فرد آن است. علم امام (ع) یکی از مسائلی است که هم‌زمان با پیدایش اصل امامت، محل توجه و عنایت امامیه واقع شده است. در طول تاریخ علم کلام، در پذیرش کلی علم امام اختلافی بین علمای امامیه با رویکردهای مختلف ...

مهاجرت شیعیان ایرانی به دکن از نیمه ‌قرن هشتم هجری افزایش چشمگیری داشت و در قرن دهم و یازدهم به اوج خود رسید. به‌رغم قدرت‌یابی صفویان در 907 ق و رسمیت یافتن تشیع از سوی شاه اسماعیل اول (حکـ : 907ـ930ق) و افزایش قدرت و نفوذ علمای شیعی، شمار زیادی از عالمان، مردان سیاست، شاعران، اطبا و دیگر نخبگان ایرانیِ شیعی، در این دوره به دکن مهاجرت کردند. مهاجرت این افراد، پیامدهای بسیاری در زمینه‌های اجتماعی...

در دوران صفویه و آغاز قاجاریه ، بسیاری از مسیحیان و یهودیان در ایران زندگی می کردند ، چنانکه شمار آنان از زرتشتیان ایرانی نژاد بیشتر بود. به علت وضعیت سیاسی خاص این دوران شمار بسیاری از سفرا و نمایندگان سیاسی اروپا به ایران می آمدند و معمولاً هیئتهای تبلیغی مسیحی نیز آنها را همراهی می کردند. این هیئتها به تبلیغ آئین مسیحیت پرداخته همچنین زمینه را برای حکومتهای استعماری آماده می کردند. یکی از مهم...

دروغ نزد اندیشمندان اسلامی از دو منظر اخلاقى و فقهى قابل بررسى است. در این میان، اخلاق‌پژوهان به توسعه در زمینه­ی اقسام دروغ قائلند. شاخص‌ترین پیامد تربیتی دروغ که نوعی خیانت محسوب می‌شود، «اغراء به جهل» یا کشاندن انسان به راهى خلاف واقع است. از این‌رو، ادیان الهی بر مبنای فطرت حقیقت­گرای بشر، در تمام ساحات زندگی انسان، با «دروغ» به مخالفت برخاسته‌اند. آنها ضمن بررسی ریشه‌های درونی و بیرونی درو...

اباضیه به‌سبب انتساب به خوارج به جنگ‌افروزی و خشونت متهم بوده و از این‌رو کوشیده است تا این اتهام را از خود دور کند. در بین علمای اباضی در خصوص اساس رابطه با غیرمسلمانان دو نظریه وجود دارد: یکی اساس رابطه را در ابتدای جنگ می‌داند و دیگری اساس رابطه را بر صلح و دوستی پایه‌ریزی کرده است و جنگ را فقط برای دفاع جایز می‌داند. اباضیه در ابتدا دیدگاه اول را قبول داشتند، ولی با بازسازی و تجدید بنای خود...

ناصرخسرو از شاعران بزرگ قرن پنجم هجری است. وی علاوه بر شعر، در علم و حکمت و دین نیز صاحب نظر است و آثار ارزشمندی به نثر از وی به جا مانده است. ناصرخسرو در چهل سالگی دچار انقلاب روحی شد. عزم سفر کعبه کرد و در این سفر هفت ساله از سرزمینهای مختلف دیدن کرد و با افراد و گروههای متعددی آشنا شد . در اقامت سه ساله اش در مصر ، مذهب اسماعیلی اختیار کرد و از سوی خلیفه فاطمی مصر به عنوان حجت زمین خراسان بر...

چکیده: مبانی تعلیم و تربیت و نهادهای آموزشی از همان سنین کودکی در جامعه عصر صفوی به اجرا در می آمد. آموزش کودکان نخست در مسجد و مکتب به صورت تقلیدی از کهن ترین روزگار بود . به دلیل داشتن بار فرهنگی متاثر از آموزه های مذهب شیعه و در راستای سیاست پادشاهان، اصول و مبانی این مذهب در نهادهای آموزشی مورد توجه و تاکید بود . وجود علمای تشیع اثنی عشری سبب گسترش چشمگیر مدارس شد که نتیجه آن رونق و اجرای...

یکی از موثرترین روشها در تبلیغ و بیان واقعیات، فن مناظره است. امام رضا (ع) با توجه به شرایط فراهم شده در زمان امامتشان، مناظراتی با گروه های مختلف و علمای ادیان و مکاتب دینی برگزار نمودند. عصمت امام و حجیت قول، فعل و تقریر ایشان و اتصال ایشان به منبع علم الهی نشان می دهد که بررسی مناظرات ایشان هم در بُعد روش-شناسی و هم در بُعد محتواشناسی می تواند کمک زیادی به علمای علم کلام باشد. احاطه و تسلط بر ...

در روزگار صفوی، علمای مذهبی ـ به عنوان نایبین امام عصر ـ قدرت و نفوذی فوق عادت یافتند. در میان آنان افرادی، همراه با حکیمان که به طور عادت تألیفاتی در برخی از دانشهای شرعی نیز داشتند، به عرفان گراییدند. در همین دوران، سابقة تاریخی شهر کاشان در مذهب شیعه، باعث توجه خاصّ دولتمردان صفوی به این شهر گردید؛ مجامع علمی و ادبی در آن رواج تام یافت و گویندگان و شاعران را از اطراف مملکت به سوی خود کشاند. ب...

چکیده: نوشته ای که پیش رو دارید به بررسی عناصر کنشی در آثار نقاشی ضیاالدین امامی و جکسون پولاک پرداخته است. به زعم بسیاری از تاریخ نگاران، هنر تصویری و نقاشی از روزگاران پیشاتاریخی آغاز شد وتاکنون به به حیات خود ادامه داده است. در قرن بیستم با تنوع چشمگیر مکاتب و جنبش های نقاشانه در گوشه و کنار جهان مواجه هستیم که علی رغم اختلافات جغرافیایی و فرهنگی و مذهبی دارای وجوه مشترکی در سبک و شیوه نقاش...