از میانه سده سوم ق زبان فارسی رو به شکوفایی و پویایی نهاد و نوعی رسمیت یافت اما این زبان در مسیر تکامل خود بر سنگلاخی ناهنجار که در هر گوشه آن لغزشگاهی نهان بود گذر می کرد و پیوسته با موانع سیاسی واجتماعی و دینی سهمگینی در ستیز بود به گمان ما سهمگین ترین خطر برای فارسی از جانب دانشمندانی تقریبا همیشه ایرانی پدیدد آمده بود که به زبان عربی عشق می ورزیدند و میل داشتند آنرا در سراسر ایران زبان فراگ...

«معین شدگی» که از جمله رایج ترین نمونه های دستوری شدگی در زبانها است، اصطلاحی است که به کاربرد افعال واژگانی در نقش فعل معین در برخی کاربردهایشان اطلاق می شود. در زبان فارسی نیز اکثر فعل هایی که امروز نقش کمکی دارند، در دوران قبل از فارسی دری عمدتا فعل واژگانی بودند و کاربرد ثانوی آنها بعنوان فعل معین نتیجه فرایند معین شدگی  است. ما در این مقاله به روش پژوهشی با بررسی روند تحول سه فعل «استیدن»،...

برخی از آداب و رسوم مردم کنونی ایران، مانند جشن نوروز و چیدن سفرة هفت سین،چهارشنبه سوری و آیین های شب عرفه/ علفه در آخر سال، شب یلدا و برخی آیی نهای دیگر،بازماندة آداب و رسوم ایرانیان پیش از اسلام است. بخش مهمی از آیین های ایران باستان را جامعةزرتشتیان ایران حفظ کرده اند. بنابراین، بررسی آیین های ایشان به درک و تحلیل آیین های کهنبازمانده از ایران باستان بسیار کمک خواهد کرد. آداب و رسومی که زرتش...

روستای «لای زنگان»  (lây-zangân)از روستاهای شهرستان داراب فارس است. این روستا در 54 کیلومتری شرق داراب واقع شده و زندگی بیشتر مردمان آن، از قدیم تاکنون، از راه باغداری می گذشته است. از همین­روی، کارکرد واژه ها و اصطلاحات باغداری در این منطقه چشمگیر است. بی تردید ثبت و ضبط چنین واژگان و اصطلاحاتی که از گنجینه های فرهنگ و زبان فارسی به شمار می آید، بسیار بایسته است و چه بسا در زایش های جدید زبانی...

مسائل مکانیابی یکی از مباحث بسیار مهم و کاربردی درحوزه مدیریت خدمات است. بسیاری از مراکز دولتی و غیردولتی برای انجام پروژه های اجرایی خود از علم مکانیابی استفاده می کنند. برای مثال ساختن یک بیمارستان و یا یک کارخانه در مرحله اول نیازمند تعیین مکان ساخت است. همچنین تعیین مسیر عبور شبکه فاضلاب شهری یا شبکه های حمل و نقل مانند مترو در زمره مسائل مکانیابی قرار می گیرند. در اینگونه مسائل هدف تعیین م...

باران در اساطیر ایران پدیده ای اهورایی است. پیدایی این اسطوره به واسطۀ ویژگی های آب و هوایی فلات ایران امری منطقی است. اسطورۀ باران سازی «تیشتر» در اوستا و غالب متون فارسی میانه آمده است اما هیچ یک از این منابع اشاره ای به دادستان دینی نکرده اند. در این مقاله، گزارش منوچهر جوان جم، مؤلف دادستان دینی، درباره اسطورۀ باران و نقش «تیشتر» در ایجاد این پدیده بررسی شده است.

بخش بزرگی از اشعار مانوی از لحاظ قالب جزء دسته بندی اشعار کوتاه قرار می گیرند. از نظر ساخت شعری هر بیتی از اشعار کوتاه با یکی از حروف ابجد آغاز می شود و تحت عنوان اشعار ابجدی مانوی معرفی می شوند. در پژوهش حاضر تعدادی از اشعار کوتاه ابجدی که به ستایش چهار ایزد توانای مانوی- پدر بزرگی، نفس زنده، رسول سوم و عیسای درخشان- می پردازد، برگزیده و بررسی شده اند. لازم به ذکر است که اشعار گزیده شده به زبا...

زبان فارسی میانه و پهلوی اشکانی از شاخه های زبانهای ایرانی میان? غربی هستند، وبسیاری از متون مانوی که به این دو زبان نوشته شده است، مربوط به ناحی? تُرفان می باشندبه همین دلیل آنها را ترفانی هم می نامند.درنوشتار پیش رو ، کوشش شده تا با استفاده از منابع موجود، آن هم با روش توصیفی، به بررسی و تحلیل زبانی قسمتی از متون مانوی پرداخته شود.بسیاری از متون مانوی که به زبانهای پهلوی اشکانی و فارسی میانه ه...

این مقاله سعی در تبیین این موضوع دارد که حکیم ناصرخسرو، در بیان دیدگاه‌های اخلاقی خود، که نمود آن‌ها را بیش از همه در اندرزهای وی می‌توان دید، از آموزه‌های اخلاقی زردشتی تأثیر پذیرفته است. تأثیرپذیری وی از ادبیات فارسی میانه و آیین زردشتی، محدود به اندرزهای اخلاقی نبوده است، بلکه رسوب این مضامین در کنه ضمیر وی، در ساختار زبانی و فکری آثارش نیز نمود یافته است. در این پژوهش، با توجه به ضرورت بررس...

بازشناسی واژه‌ها و مفاهیم اوستایی، بویژه گاهان، احتیاج به دانستن قانون‌های تحول زبان و تخصص در زبان‌های هم ریشه و هم عرض دارد. از آنجایی که بینش حاکم بر گاهان نوعی تفکر و نگرش به جهان هستی و راه‌های رسیدن به کمال آدمیت و آرامش و آسایش است و این مفاهیم با زبانی استعاری بیان شده است، استفاده از مکتب‌های فلسفی هم دوره و مقایسه آنها با کتاب‌های متاخر در شرق و شمال شرقی ایران ضروری است. در این گفتا...