به روزگار بنی امیه مهاجر ت هایی با اهداف نظامی و اقتصادی از عراق به خراسان روی داد. دو مهاجرت آغازین، در زمان حکومت زیا د بن ابیه در عراق (44-53ق) (664-673م)  از سوی وی مدیریت شد . مهاجرت نخست در سا ل 47 ق/ 677 م از بصره بهخراسان روی داد و با بن بست نظامی اعراب در خراسان و ناآرامی های قبیله ای ناشی ازتقسیم عطایا در بصره، ارتباط داشت . دومین مهاجرت به سال 51 ق/ 671 م مدیریتشد. در آن سال، 50000 خ...

در منابع فتوح و تاریخ های عمومی نام چند نفر به عنوان نخستین فاتحان آذربایجان و اردبیل ذکر شده است. طبق صحیح ترین روایات حُذیقه بن یمان صحابه رسول الله (ص) که یکی از شیعیان نخستین امام علی (ع) بود و با شناخت عمیقی که از اسلام داشت تا هنگام رحلت مدافع راستین امام علی (ع) بود؛ نخستین کسی است که اسلام را با پیمان صلح به آذربایجان و اردبیل آورد و بذر دوستی اهل بیت (ع) را در این شهر پاشید. این مقاله پ...

فارس از مهمترین ایالات ایران، در عصر خلیفه دوم عمربن خطاب (13ه.ق.- 23ه.ق.) مورد توجه و از دو سوی بحرین و بصره مورد هجوم قرار می گیرد و به تدریج پنج کوره فارس توسط مسلمانان فتح می شود. منابع اسلامی تاریخ های مختلفی را برای فتوح و همچنین نام فاتحان کوره ها ارایه می دهند که نشان دهنده شورش های مختلف ساکنان این کوره ها پس از هربار فتح بوده است. هدف این پژوهش، بررسی سیر فتوح در فارس و اختلاف گزارش ه...

از آغاز فتح ایران توسط اعراب مسلمان، گروه‌های کمی از مردم بومی با فاتحان همکاری نمودند این همکاری و وارد شدن ایرانیان به جرگه نظامیان در سال‌های پس از آن افزایش یافت. چگونگی و میزان مشارکت خراسانیان در مأموریت­های نظامی و فتوح مبحث این مقاله است که به روش تحلیلی – توصیفی مورد بررسی قرار گرفته است، ابتدای ورود اسلام اعراب دید خوبی نسبت به استفاده از ایرانیان در سپاه نداشتند ولی تدریجاً احساس کردن...

نقش دهقانان در دوره گذار از ساسانیان به خلافت اسلامی یکی از مهمترین رخداد های مربوط به تاریخ ایران در قرن اول هجری است. دهقانان در جامعه ساسانی، نجبای درجه دوم و طبقه ای از زمینداران کوچک محلی بودند که در مرتبه ای پائین تر از بزرگان وآزادان قرار می گرفتند. آنان در دوره انوشیروان طبقة قدرتمند و صاحب جایگاه ویژه ای بودند. با ورود اسلام به ایران و فرو ریختن شاهنشاهی ساسانی، ساختار اجتماعی آن نیز ب...

کتاب فتوح خراسان، اثر ابوالحسن مدائنی (۲۲۵ ـ ۱۳۵ ق) از کهن ترین آثاری است که درباره تاریخ خراسان تألیف شده است. اگرچه از این کتاب نیز همانند دیگر آثار مدائنی و بسیاری از مورخان سده های نخستین هجری نسخه ای به دست ما نرسیده است، به نظر می رسد چنین کتابی نباید از سوی مورخان دوره های بعد نادیده گرفته شده باشد و احتمالاً اجزایی از آن در آثار این نویسندگان نقل شده و محفوظ مانده است. نویسنده براساس این...

در پی دستور علاءالدین حسن بهمنی ـ بنیانگذار سلسله بهمنیان در دکن ـ مبنی بر اقامت فارسی زبانان در منطقه جنوب هند، عده ای از عارفان، دانشمندان، شاعران، هنرمندان و تاجران، از دهلی و بعضی شهرهای دیگر هند، و نیز از ایران و سرزمین های دیگر، به جنوب هند مهاجرت کردند. از جمله مهاجران برجسته، عبدالملک عصامی ـ شاعر بلندپایه و سراینده فتوح السلاطین (شاهنامه دکن) ـ است. در این مقاله، جنبه های ادبی این اثر ...

با ظهور اسلام و تثبیت قدرت سیاسی مسلمانان در جزیره العرب ، سواحل جنوبی خلیج فارس که بر اثر سالها نفوذ و حاکمیت دولت های ایرانی دارای فرهنگی غالبا ایرانی بود ضمیمه قلمرو حکومت اسلامی مدینه گردید.با قرار گرفتن این ناحیه گسترده در یک واحد اداری ،سرداران خلافت مدینه توانستند با به کار گیری توانائی های مردمان بومی این نواحی در امر دریانوردی و آشنائی دیرینه ایشان با راه ها و جغرافیای طبیعی و سیاسی سو...

چکیده حکومت سفیانیان در مصر، در شرایطی ادامه داشت که مهم ترین اهداف آن، تثبیت حاکمیت در مصر بود. از عزل و نصب های سریع و نابهنگام والیان و کارگزاران مهم ولایت مصر، در این دوره، هم، خبری نیست. گسترش فتوح، به علل گوناگون، مورد توجه و تأکید سفیانیان قرار داشت، والیان مصر این مهم را پی گیری می کردند و دامنه ی متصرفات مسلمان ها را تا «مغرب میانه» کشاندند و سنگ بنای تشکیل ولایت ششم دولت سفیانی را در...