مطالعات فرهنگی در حوزه ی فولکلور و فرهنگ عامه از اهمیت فراوانی برخوردار است و به صورت های مختلف انجام می شود. یکی از این صورت ها مطالعه ی اسطوره ای فرهنگ عامه است. در این پژوهش، تجلی نمودهای کهن و گاه اسطوره ای «درخت» در قصه های عامیانه ی مکتوب هرمزگان، مورد بررسی قرار گرفته و تلاش شده است اهمیت بازخوانی ادب عامه به عنوان گنجینه-ای سرشار از باورها و نمادهای کهن و اساطیری به طورعام و قصه های عام...

ریخت‌شناسی قصه‌های عامیانه در سال 1928م. توسط فرمالیست روسی «ولادیمیر پراپ» آغاز شد. اساس کار وی بر پایۀ اعمال شخصیّت‌های قصه نهاده شده‌ و در سال‌های اخیر، یکی از شیوه‌های رایج در تحلیل ساختاری قصه‌ها بوده‌است. در این مقاله، هفت‌خوان رستم که از جمله قصه‌های پرماجرای شاهنامۀ فردوسی بشمار می‌رود و موضوع آن یاری رساندن رستم به کیکاووس برای رهایی از بند دیو سپید است، مورد بررسی قرارگرفته‌ است. برای ...

ریخت‌شناسی قصه‌های عامیانه در سال 1928م. با فرمالیست روسی «ولادیمیر پراپ» آغاز شد‌‌. اساس کار وی بر پایۀ اعمال شخصیت‌های قصه نهاده شده است و در سال‌های اخیر‌‌، یکی از شیوه‌های رایج در تحلیل ساختاری قصه‌ها بوده است‌. در این مقاله‌‌، منظومۀ گل و نوروز بررسی شده که از جمله قصه‌های پرماجرا و مهیج زبان فارسی است و موضوع آن تلاش و جست‌وجوی نوروز برای به دست آوردن معشوقش گل است‌‌. برای این منظور، ابتد...

نفد ادبی از جمله موضوعاتی است که در ادبیات جایگاهی ویژه دارد و توجّه بسیاری از پژوهشگران و محققین ادبیات را به خود جلب نموده است. در این میان یکی از مکتب های مورد توجّه منتقدان ادبی، مکتب روانشناسی تحلیلی کارل گوستاو یونگ، روانشناس مشهور سوئیسی است که در نیم? دوّم قرن بیستم توسط او بنیان شد. طبق نظری? یونگ، ناخودآگاه جمعی انسان مضامینی در بردارد که آن ها را کهن الگو یا آرکی تایپ می نامد. کهن الگوه...

«نظریه عام کلیشه ها» یکی از نگاه های صورت گرایانه قرن بیستم به ادبیات عامیانه است که به تأثیر از مطالعات عامیانه، عبارت شناسی و واژگان شناسی صورت گرفت. جی. ال. پرمیاکوف زبان شناس و نویسنده روسی، با نوشتن کتاب از مثل تا قصه های عامیانه (1968) چارچوب نظری این نظریه را بنیان نهاد و با بررسی عناصر بازتولیدی زبان از قبیل ضرب المثل ها، چیستان، کنایات، قصه ها، و هرگونه عبارت قالبی و فرمولوار زبان در ت...

روایت شناسی شناختی از رویکردهای نظام مند در چند دهۀ اخیر است که با توجه به دستاوردهای زبان شناسی و معناشناسی شناختی، نقش مؤثری در تبیین ماهیت و کارکرد متون روایی داشته است. ج. فوکونیه و م. ترنر چارچوب نظری آمیختگی مفهومی را به تفصیل بررسی کرده اند. مقالۀ حاضر، پس از معرفی رویکرد نظری آمیختگی مفهومی، به تبیین چگونگی فرایند معناسازی و شخصیت پردازی در دو قصۀ عامیانۀ ایرانی می پردازد. فرض ما این اس...

قصه ها یکی از نخستین و مهم ترین شاهکارهای ادبی انسان هاست که از گذشته های دور مورد توجه بوده است. مردم از قصه ها برای بیان آرمان ها، آرزو ها، سرخوردگی ها و بزرگ و جاودان کردن قهرمانان استفاده می کردند. در قرن بیستم، تلاش های عمده ای برای بررسی ساختار و بافت آثار ادبی صورت گرفت. فرمالیست ها و ساختارگرایان از کسانی بودند که در پی یافتن الگو و نظامی از روابط درون متنی بودند که براساس آن بتوانند به...

پیشین? پرداختن به داستان و داستان پردازی در ادبیات فارسی به دوران پیش از اسلام می رسد؛ این موضوع در اوایل، بیشتر به صورت شفاهی و سینه به سینه صورت می گرفت، تا این که در دوره خسرو انوشیروان ساسانی، نهضتی در راه تدوین و گردآوری آثار علمی و ادبی و نیز ترجمه آثار سایر ملت ها به وجود آمد و از این میان به حوزه آثار داستانی نیز توجه ویژه ای شد، آن ها علاوه بر داستان های ایرانی، به ترجمه داستان های دیگ...

چکیده در میان قصه های بلند عامیان? کهن فارسی، ابومسلم نامه (و پیش درآمد آن جنیدنامه)، اسکندرنامه و فیروزشاه نامه پیرامون یکی از شخصیت های تاریخی یا حماسی شکل گرفته اند و به مرور زمان و با انگیزه های مختلف گویندگان و ناقلان آنها از سرگذشت واقعی و تاریخی اشخاص مذکور دور شده اند و به قصه بدل گردیده اند. چهار رمانس مورد بررسی، حاصل نزاع ها و درگیری های عقیدتی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی ایرانیان با...

در این پژوهش با عنوان "معناشناسی شناختی و نقش نظریه آمیختگی مفهومی در قصه‎های عامیانه ایرانی" تلاش ما آن است که با توجه به دستاوردهای معناشناسی شناختی به طور عام، و نظریه آمیختگی مفهومی به طور خاص، تخیل، تصویرسازی و ماهیت پویایی و خلاقیت فرایندهای ساخت معنا را در قصه‎های عامیانه ایرانی مورد بررسی قرار دهیم تا شاید از این رهگذر بتوانیم به تحلیل و خوانش دقیق‎تری از این روایت‎ها دست یابیم. ژ. فوکو...