مقوله و مقوله بندی نگاهی خاص به هستی است. ارسطو در کتاب متافیزیک و رساله ی مقولات به طور مجزا به این بحث می پردازد. آنچه ارسطو در مورد مقوله در رساله ی مقولات بیان می کند را «مقولات منطقی»، و مباحث مطرح شده در متافیزیک را «مقولات فلسفی» می نامیم. مقولات منطقی و فلسفی ارسطو دو نگاه متفاوت به بحث مقولات می باشد. با در نظر گرفتن این تفاوت نمی توان مقولات را از منطق حذف کرد و آنرا کاملا بحثی فلسفی ...

فعل از مهم‌ترین مقولات زبان و از ارکان اصلی جمله است که در فارسی و عربی به اقسام گاه مشابه تقسیم می‌شود. یکی از اقسام اصلی فعل که در هر دو زبان هم وجود دارد، فعل مجهول است. گرچه به ظاهر این تسمیه بین دو زبان مشترک است و به نظر می‌رسد، افعال مجهول در هر دو زبان کاملاً معادل یکدیگرند؛ اما از آنجا که فعل مجهول در فارسی از زوایای مختلف و گسترده‌تر از عربی مورد بحث قرار گرفته است، در این مقاله در پی ...

در این مقاله در پی بررسی چگونگی تبیین وجهیت در زبان فارسی، در قالب انگارۀ شناختی و رابطۀ وجه و وجهیت در زبان فارسی هستیم. هدف اصلی از انجام این پژوهش، مطالعۀ نظام وجهیت بر اساس نظریه‌های زبان‌شناسی شناختی و آزمودن نظریه‌های موجود با داده‌های فارسی است. بدین منظور، ابتدا پاره‌ای ملاحظات نظری این حوزه را مطرح کرده و سپس، بر اساس آنها، داده‌های زبان فارسی را تحلیل می‌نماییم؛ همچنین تعامل وجهیت با ...

نمودهای متنوعی از اختلالات در تولید و درک انواع مقولات نقشی در بیماران دستور پریش به چشم می خورد، رساله حاضر به بررسی اختلالات مربوط به درک و تولید مقولات نقشی زمان، مطابقه، نمود و نفی از طریق روش های عصب شناختی– روانشناختی در سه بیمار زبان پریش بروکا که دوزبانه کردی- فارسی می باشند، می پردازد. به این منظور از آزمون درکی قضاوت دستوری، تولید خودانگیخته، تکرار و تکمیل جمله استفاده شده است. در آزم...

در این پژوهش مقولة دستوری «قمر» بررسی شده است که توسط تالمی در پژوهش های معناشناختی و رده شناسی اش معرفی شده است. او قمر را مقولة دستوری بسته ای می داند که شامل هر سازه ای غیر از متمم اسمی یا گروه حرف اضافه ای همراه فعل می شود که با ریشة فعل رابطة خواهری داشته باشد در این نوشتار نمودهای صوری این مقوله در زبان فارسی و مقولات معنایی که توسط آن بیان می شوند را بررسی کرده ایم. نمود اصلی قمر در زبان...

گواه نمایی به شیوه­ی رمزگذاری زبان برای مشخص کردن منبع خبر ونیز عملکرد گوینده به منظور صحیح جلوه دادن سخنش اطلاق می گردد. آیخنوالد[1] (2004) از بررسی ساختهای گواه نما ی حدود 500 زبان دنیا مدلی ارائه داده است که در آن گواه نمایی در زبان ها از منظر ساختاری به دو صورت دستوری شامل وندها و واژه بستهای تصریفی و صورت غیردستوری شامل راهبردهای واژگانی و نحوی می باشد. وی گواه نمایی را از منظر معنایی بطور...

هدف رساله حاضر توصیف مقولات تصریفی فعل شامل زمان، نمود، وجه و مطابقه در زبان آشوری نو (گویش ارومیه) و بررسی نحوه تعامل این مقولات با همگانی های رده شناختی زبان هاست، آشوری یا آرامی به شاخه شمال شرقی زبان های سامی تعلق دارد که تا پیش از فتوحات اعراب در قرن هشتم میلادی برای بیش از یک هزار سال در مقیاس وسیعی در مقام زبان میانجی در خاورمیانه تکلم می شد. با این وجود، این زبان، به رغم پهنه جغرافیایی ...

در کاربرد روزمره زبان فراوان اتفاق می افتد که صورت دستوری جمله با نقش معنایی - منظوری آن مطابقت ندارد. مثلا استفاده از جملات پرسشی یا خبری برای صدور فرمان امری عادی است . در غزلیات حافظ مقوله دستوری پرسشی از جایگاه خاصی برخوردار است . این شاعر بلندمرتبه بسیاری از اندیشه های ظریف و پرمعنای خود را با استفاده از مقوله دستوری پرشس بیان می نماید. در تحقیق حاضر سعی بر آن بوده است که جنبه های متعدد مع...

می توان با اطمینان گفت، که مشکل ترین مقولة لغوی و دستوری در زبان روسی، مقولة افعال این زبان است. فعل در هر زبانی هستهء مرکزی صرف را تشکیل می دهد و در زبان روسی به لحاظ وجود برخی مکانیسم های دیگر که از مهم ترین آن ها نگرش گوینده به نحوهء چگونگی آن است، با زبان فارسی تفاوت دارد. همچنین مقوله مطلق و استمراری افعال در زبان روسی به لحاظ ایجاد تغییرات معنایی از ظرافت خاصی برخودار است. به همین علت مجر...

مقولات چهارچوبی است که توسط آن نظام نامتعین موجودات (یا نظام نامتعین زبان) به یک نظام قانونمند تبدیل می شود، در نظریه های مقولاتی اگرچه چارچوبی محکم برای در برگرفتن همه چیز فراهم می آید اما نوعی حیرت زدایی صورت می گیرد که لازمه ی آن در برخی موارد مثله کردن پدیدارهایی است که لباس مقوله ها بر قامت آنها اندازه نمی شود. ابن سینا در برخی مواضع به چنین نظرگاهی نزدیک می شود که توسط ارسطو در رساله مقو...