چکیده در سرآغاز هزاره ی سوم، خاورمیانه همچنان بین المللی ترین منطقه دنیاست. بررسی تحولات امنیتی در خاورمیانه، به ویژه پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و تغییر نظام امنیت بین المللی، از جمله موضوعات مهمی به شمار می رود که از وجوه و ابعاد مختلفی در ارتباط با منافع ملی ایران برخوردار است. تشدید وضعیت امنیتی در خاورمیانه در پی فروپاشی نظام دوقطبی و قرار گرفتن این منطقه به مثابه کانون معادلات امنیت...

مقاله حاضر به بررسی اثر مخارج نظامی بر رشد اقتصادی 11 کشور خاورمیانه می‌پردازد. قرارگرفتن خاورمیانه در منطقه‌ای حساس و استراتژیک از یک‌سو و روند افزایشی مخارج نظامی کشورهای این منطقه از سویی دیگر، لزوم بررسی اثر مخارج نظامی بر رشد اقتصادی کشورهای این منطقه را مهم جلوه می‌دهد. مخارج نظامی می‌تواند هم دارای اثر مثبت و هم اثر منفی بر رشد اقتصادی باشد. در این راستا، از یک مدل سولوی تعمیم‌یافته (ارا...

خاورمیانه با موقعیت ژئوپلتیک و ژئواستراتژیک خود و از سویی با برخورداری از منابع عظیم انرژِی در طول تاریخ همواره کانون توجهات قدرت های فرامنطقه ای بوده است. این عوامل باعث شده که ایالات متحده آمریکا به عنوان تنها قدرت بزرگ جهانی توجه خاصی به این منطقه داشته باشد و در ابعاد مختلف راهبرد نوین خود را در منطقه خاورمیانه پی گیری کند. پژوهش حاضر در پاسخ به چیستی راهبرد آمریکا در منطقه خاورمیانه بر اساس...

ناتو در راهبرد خاورمیانه‏ای آمریکا چه جایگاهی دارد؟ آیا ناتو یکی از ابزارهای سیاست خارجی و امنیتی آمریکا در منطقه خاورمیانه است و یا اینکه سیاست‏ها و اقدامات این پیمان در منطقه خاورمیانه تا اندازه‏ای از استقلال نسبی برخوردار است؟ پاسخ به این سوالات از آن جهت دارای اهمیت است، که بدون درک جایگاه ناتو در راهبرد خاورمیانه‏ای آمریکا، نمی‏توان درک روشنی از رویدادها و تحولات جاری داشت. به عنوان نمونه،...

منطقه «خاورمیانه» پیشتر از هر چیز، یادآور «بحران» و «منازعه» است. وقوع دو جنگ جهانی، چهارجنگ گسترده بین اعراب و اسراییل، سه جنگ عظیم در خلیج‌فارس، جنگ‌های داخلی متمادی و متعدد، پیدایش و پدیداری جنبش‌های اسلامی مختلف و مخالف و بالاخره رشد چشمگیر بنیادگرایی اسلامی باعث شده‌اند تا منطقه خاورمیانه تداعی کننده خونریزی و درگیری باشد.(1) به خاطر چنین پیشینه‌ای است که اغلب تئوری‌هایی که ثبات، صلح و امن...

بر اساس آمار سازمان جهانی گردشگری ملل متحد، در سال 2009 گذرنامه 880 میلیون نفر در سراسر دنیا ممهور به مهر مسافرت شده و به عنوان مسافران بین المللی شناخته شده اند و از این رهگذر در حدود هزار میلیارد دلار نصیب کشورهای مختلف دنیا شده است. در این بین، مروری بر شرایط گردشگری بین المللی کشورهای منطقه خاورمیانه چه از نظر بازارها و درآمدهای ناشی از آن و چه از نظر میزان ورود گردشگران، گویای چالشهای عدید...

با پایان جنگ سرد، شاخص قدرت راهبردی، دیگر قدرت نظامی نیست زیرا در حال ورود به عصری هستیم که نزاع مستقیم و رودرو که نیازمند پشتیبانی نیروهای نظامی است، فرصت بروز پیدا نخواهد کرد. اندیشمندان علوم سیاسی و روابط بین‌الملل قدرت اقتصادی را تعیین کننده قدرت ملی کشورها می‌دانند؛ بنابراین امروزه قدرت ملی ارتباط مستقیمی با درک مفاهیم اقتصاد ملی دارد. منطقه خاورمیانه نیز در این دوران شاهد منازعات و چالش ه...

خاورمیانه محدوده جغرافیایی پیچیده ای دارد و وقایع آن در صد سال گذشته جهان را متأثر کرده است. هر چند موضوعات مختلفی در حوزه های سرزمینی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی خاورمیانه را به سمت منازعات گسترده پیش می برد، اما امروزه منازعه در مقیاس استراتژیک و مبتنی بر منافع قدرت ها در این منطقه جریان دارد. از زمان وقایع یازده سپتامبر، عوامل جدید مانند تروریسم القاعده ای، بحران های منطقه ای در افغانستان، عرا...

گفتمان خاورمیانه ای جمهوری اسلامی ایران دکتر حسن بشیر تاریخ دریافت: 13/08/1387 تاریخ پذیرش: 11/10/1387 چکیده ایران پس از انقلاب اسلامی، گفتمان ویژه ای را در سطح جهان و به ویژه، در خاورمیانه به وجود آورده است که نه تنها اختلاف اساسی با قبل از انقلاب داشته بلکه ماهیت آن نیز متفاوت است. این تفاوت بر سه محور «اسلام گرایی»، «استقلال گرایی» و «وحدت گرایی» متکی است. اسلام گرایی پایۀ اصلی گفتمان ایر...

محور ایران، سوریه و حزب­الله تنها اتحاد مقابله جویانه در خاورمیانه است که بر منافع و اهداف ایالات متحده در این منطقه تاثیر گذاشته است. حال با توجه به گستردگی و اهمیتی که ایالات­متحده برای منافع خود در منطقه خاورمیانه تعریف کرده­است، مقاله حاضر در پی پاسخ به این پرسش است که محور ایران، سوریه و حزب الله تا چه میزان بر منافع آمریکا در خاورمیانه پس از11، سپتامبر اثر گذاشته است؟ دستاورد پژوهش حاکی ا...