این نوشتار بر پایه این پیش­انگاره استوار است که وبر در خطِّ­سیری انتقادی نسبت به اندیشۀ سیاسی غرب جای می­گیرد. خطِّ­سیری که رویکردی انتقادی به لیبرال­دموکراسی دارد. بر این پایه این پرسش طرح می­شود که نگاه وبر به مدرنیته سیاسی و لیبرال­دموکراسی چیست. فرضیه این نوشتار این است که وبر لیبرال­دموکراسی را برنمی­تابد و با توجه به این­که باورمندانِ به مدرنیتۀ سیاسی، آن را چونان جدایی دولت از جامعه مدنی و بر...

ماکس وبر و مباحث روش‌شناختی‌ای مطرح می‌کند دستمایۀ تفاسیر و خوانش‌های بسیار متعددی بوده است. این تفاسیر بیشتر به قرابت‌های فکری و تاثیرپذیری‌های وبر از سایر متفکران پیشین یا معاصر وبر تاکید کرده‌اند. این شیوه از خوانش، در هر مسیری که برای شرح و تفسیر انتخاب می‌شود، دچار یک‌جانبه‌گرایی‌هایی می‌شود که دست‌آخر نمی‌توان به مبنایی واحد برای انتخاب از میان آنها رسید. بازسازی فضای فکری و صورت‌بندی مجد...

آیا می‌توان سخن از خوانش شریعتی از ماکس وبر به میان آورد؟ بسیاری معتقدند که شریعتی نه تنها جامعه‌شناس نبود بل آثارش به صورت بنیادین بر رشد تخیل جامعه شناختی در ایران تاثیر سلبی گذاشت و یکی از موانع عمده در بسط علوم اجتماعی بوده است. پرداختن شریعتی به وبر را به دو گونه می‌توان مورد بررسی قرار داد: یکی به این صورت که شریعتی تا چه پایه تحت تاثیر وبر بوده است و آیا می‌توان او را یک جامعه‌شناس وبری ...

وبر از سویی در اخلاق پروتستان متوجه شده بود که ایده­های مذهبی بر منافع اثر می­گذارند، از سوی دیگر قائل به رابطۀ علی برعکسی در اخلاق اقتصادی مذاهب جهان بود که در جامعه­شناسی تطبیقی دین او به­خوبی نمایان می­شود. ارزش­ها که در اخلاق پروتستان و روح سرمایه­داری نقش ابتدایی و اصلی داشتند، در دیگر مقاله­های او به­ویژه مطالعات تطبیقی مذاهب به پدیده­های ثانویه تحول می­یابند و حوزۀ منافع در بسیاری از موا...

رویکرد انتقادی به فرهنگ مدرن، بر کانون مسئله رهایی از تنگناهایی استوار است که در این رویکرد برشمرده می شود. در این رویکرد، «ابزارگرایی» مهم ترین تنگنا برای «خودآئینیِ» انسان است. و این پرسش طرح می شود که می توان در این وضعیت، حوزه ای را یافت که عملکرد آن فراسوی منطق «ابزارگرایی» باشد و به ویژه حوزه هنر و زیباشناسی چقدر فراسوی این منطق کار می کند و می تواند امکانی برای رهایی از آن را فراهم کند. د...

به نظر می رسد در بررسی های موجود روش‌شناسی وبر، مدل سنخ‌های آرمانی شناخته شده توسط وی، با دو ابهام روبرو بوده اند: یکی ندیدن تاثیر مارکس بر روش‌شناسی وبر و دیگری، و به مراتب، ایستانگریستن سنخ‌های آرمانی. این مقاله در پی بررسی این دو ابهام در دستگاه روش‌شناسی وبر، به ویژه، در موضوع سنخ‌های آرمانی، است.

این مقاله­ کوتاه در شرح این مطلب می­کوشد که مهم­ترین اصطلاح تخصصی وبر در جستار روش­شناسی، یعنی سنخ آرمانی، در شرح و تفصیل شارحین دچار ابهام­های فراوانی گردیده است، به­گونه­ای که نه فقط سنخ­های آرمانی وبر تنها به دو سنخ آرمانی محدود شده (سنخ آرمانی تاریخی و جامعه­شناختی)، به استثنای دست کم سه منبع،بلکه نام یا عنوان هر دو یا سه سنخ، برخلاف متن کتاب روش</spa...

منظور از تدوین این نوشتار، فراهم نمودن بستری است برای بهره­گیری از آموزه­های ماکس وبر در مطالعات بومی جامعه­شناسی تاریخی- تطبیقی جامعه ایرانی. موضوع اصلی مقاله، به­کارگیری برخی مفاهیم و رهنمودهای جامعه­شناختی وبر در تحقیقات جامعه­شناسی تاریخی ایران است. در این نوشتار، نخست به­بازاندیشی گزینشی و گذرا در دستگاه نظری ماکس وبر پرداخته شده است. هرچند کوشش در معرفت­شناسی مدرنیته و عقلانیت به­مثابه بس...

به نظر می رسد در بررسی های موجود روش شناسی وبر، مدل سنخ های آرمانی شناخته شده توسط وی، با دو ابهام روبرو بوده اند: یکی ندیدن تاثیر مارکس بر روش شناسی وبر و دیگری، و به مراتب، ایستانگریستن سنخ های آرمانی. این مقاله در پی بررسی این دو ابهام در دستگاه روش شناسی وبر، به ویژه، در موضوع سنخ های آرمانی، است.

برای توضیح این که چرا «پیشرفت»، آن گونه که در تاریخ علوم طبیعی دیده می شود، در تاریخ علوم انسانی محسوس نیست،معمولاً دو رویکرد متفاوت اتخاذ می شود.یک رویکرد می پذیرد که روش علوم انسانی با علوم طبیعی یکسان است، ولی کیفیت علوم انسانی نازل تر از کیفیت علوم طبیعی است، و یا به معنایی که علوم طبیعی «علم» است، علم نیست. رویکرد دیگر، علوم انسانی را به اندازه ی علوم طبیعی، علم می داند. اما آن را دارای کیف...