در تحلیل گفتمانی «شازده کوچولو» تلاش بر این است که از نشانه ها ی منفرد، کلان نشانه ها ، خرد نشانه ها و یا مجموعه ای از نشانه ها عبور کنیم تا بتوانیم به ورای نشانه ها یعنی آنجایی که نشانه ها با یکدیگر تعامل برقرار می کنند برسیم تا به خوانشی گفتمانی دست یابیم. بدین منظور، تلاش می کنیم تا این روایت را به عناصر سازندة آن تقلیل دهیم تا به این هدف برسیم که معنا چگونه در این روایت ظاهر می شود. بر این ...

در این مقاله سعی شده است تا با تمرکز بر جلوه­های ساختاری برخی از مهم­ترین نمایشنامه­های دهۀ هشتاد ایران، الگوهای رایج پایان­­بندی آنها مورد بررسی تطبیقی قرار گیرد. با انتخاب یک چارچوب مفهومی برگرفته از آرای منتقدان ادبیات نمایشی معاصر نظیر مارتین اسلین و مانفرد فیستر، تلاش می­شود تا ضمن شناخت هر چه بهتر نحوة سازماندهی اطلاعات در پرده­های پایانی آثار نمایشی مورد اشاره، دریافت تازه­ای از قابلیت­ه...

گرایش به نوشتن داستان‌های روان‌شناختی، یکی از اصلی‌ترین جریان‌ها در داستان‌نویسی مدرن محسوب می‌شود. نویسنده با استفاده از شگردهایی می‌کوشد تا با واکاوی درون شخصیت/ شخصیت‌های داستان، زندگی روحی آنان را فرا‌‌نماید. در میان داستان‌نویسان زن ایرانی، منصوره حسینی اولین نویسنده‌ای است که به خلق داستانی با شیوه‌ای نزدیک به جریان سیال ذهن پرداخته است. پوتین‌‌گلی تنها اثر داستانی منصوره حسینی، نقاش و نو...

رمان جای خالی سلوچ اگر‎چه از جنبة واقع‎گرایانة بسیار نیرومندی برخوردار است و در روند روایت گاهی آن چنان از تخیل تخلیه می‎شود که همراهی مخاطب با آن بسیار دشوار می‎شود- البته این روند با درون‎مایة رمان و توالی کند حوادث سازگار است- ؛ اما به‎نظر می‎رسد با توجه به همین جنبة واقعی، بخش بزرگی از ساختار روایی این رمان بر پایة شبکه‎ای از تصویرهای نمادین استوارشده است. در این مقاله با بررسی دو تصویر نما...

هفت کشور فخری هروی اثر نویسنده و شاعر توانای دربار ایران و هند در سدة دهم هجری قمری است. این پژوهش با رویکردی ساختارگرایانه مقدمة سفر این کتاب را بررسی کرده است. مقدمة این کتاب بخش ویژه و هنرمندانة آن است. پرسش‌های این پژوهش بر شناسایی ساختار مقدمة هفت کشور، نشان‌دادن الگوی پیرنگ ساختار مقدمه و بیان ارتباط مقدمه با درون‌مایة اصلی تأکید دارد. هدف از اینگونه بررسی‌ها نخست شناسای...

در میان عناصر روایت، پیرنگ و پیوند آن با زمان نقشی محوری دارد؛ زیرا نه تنها کنش شخصیت ها و زاویۀ دید راوی ـ از دیگر اجزای مهم روایت ـ در زنجیرة پی رفت های آن ظهور و بروز می یابند، بلکه کیفیت پیوستگاری آن دو در بازنمایی سبک شخصی و تکنیک های داستانی اهمیتی ویژه دارد، اما باید توجه داشت که ماهیت و زمینة موضوعی روایت نقشی اساسی در کیفیت پردازش زمانی حوادث دارد. از این رو، این جستار به شیوة توصیفی ـ...

بررسی ساختمان حکایتهای بوستان سعدی و اینکه از چه شکل یا فرمی برخوردارند، از کارهایی است که اگرچه اهمیّت زیادی دارد، هنوز به طور کامل در این زمینه تحقیقی جامع و علمی انجام نشده است. باید توجّه داشت که نگاه به آثار ادبی ـ چه کلاسیک و چه نو- از منظرهای مختلف اهمیّت داشته و نقد و بررسی این آثار به شیوه های جدید از وظایف هر منتقد ادبی است؛ آثار ادبی کلاسیک ما نیز قابلیّت این را دارند که با شیوه های جدید...

در میان داستان‌های هدایت «سه قطره خون» از جایگاه ویژه و خاصی برخوردار است. به عقیده بسیاری از منتقدان ادبی، سبک داستان‌پردازی هدایت در این داستان، نمونۀ تمام‌عیار سبک داستان‌نویسی خاص اوست. این داستان با درون‌مایۀ رازآلود و سمبلیک خود و ساختار پاره‌پاره و نامنسجم و روایت‌های گسیخته از وقایع نامرتبط، به‌خوبی نمایانگر نگرش خاص نویسنده به جهان پیرامون و همچنین جهان‌بینی ذهنی اوست. درواقع هدایت در ...

نوشتار حاضر به بررسی ساخت داستان عامیانة حسین کرد شبستری باتوجه به عناصر داستانی آن، می پردازد. این داستان دربارة اعمال پهلوانی و عیّاریِ قهرمانی به همین نام در دورة صفویه است. در این پژوهش ابتدا عوامل داستانی، درون مایه، پیرنگ، شخصیت، حادثه، توصیف، گفت وگو، زاویة دید و سبک داستان، بررسی و سپس در نتیجه گیری، چگونگی شکل گیری داستان با توجه به این عوامل، توصیف شده است. به نظر می رسد که «تکرار»، عنص...

این نوشتار، نگاهی اجمالی است به نحوه روایت داستان سنگ سلام. بایرامی در این اثر نیز مانند برخی دیگر از آثار خود، ازشیوه روایت خطی، عدول کرده و شیوه داستان درداستان را پیش گرفته و البته با ارتباط دادن خرده روایت ها به پیرنگ اصلی، داستان منسجمی ارائه را داده است. در این مقاله به برخی عناصر داستانی این رمان نیز اشاره های کوتاهی شده است.