متعاقب پیروزی انقلاب و حاکم شدن گفتمان انقلاب اسلامی، اسلام‏ سیاسی فقاهتی با طرد رقیبان گفتمانی خود، تولیت امور را در دست گرفت. اما با آغاز رقابت‏های درون‏گفتمانی، شاهد تسلط خرده‏گفتمان‏های اسلام ‏سیاسی رادیکال، محافظه‏کار، اصلاح‏طلب و عدالت‏خواه طی ادوار مختلف پس از انقلاب هستیم. بر اساس مطالب یادشده مبنای نوشتار حاضر برای پاسخ به این پرسش اصلی است که «خرده‏گفتمان اسلام ‏سیاسی عدالت‏خواه» که د...

قرآن به مثابه یک مکتب سیاسی مستقل و کارآمد به یک گفتمان فراگیر در جهان اسلام تبدیل نشده است، چرا که تفاسیر متحجرانه در جهان اسلام با بزرگ نمایی فروعات و به حاشیه راندن «مقاصد قرآن» از قرآن سیاست زدایی نموده اند، و رویکردهای ملتقطانه ، قرآن را سکولار و جدای از سیاست و جامعه قرائت نموده اند. و حاصل هر دو «مهجوریت قرآن» بوده است، لذا امروز اندیشه و کنش سیاسی در جهان اسلام متاثر از مقاصد قرآن نیست....

زوال حکومت پهلوی و در نهایت برچیده شدن آن در بهمن 1357، معلولِ کنش گری جریان های گوناگونی بود که در رأس آن ها طرفداران گفتمان اسلام سیاسی قرار داشتند. گفتمانی که با ارائه اسطوره مطلوب خود و در شرایط بی قراری جامعه، توانایی جذب دال های شناور و معنابخشی به آن ها را در یک زنجیره هم ارزی فراهم آورد و با گسترش سیطره هژمونیک خود، گفتمان وابسته به حکومت پهلوی را در مقام یک غیر، طرد و در رقابت با رقیبان...

گفتمان‌های میدان سیاسی همواره میل به انتشار در میدان‌های گفتمانی دیگر دارند. یکی از مهم‌ترین محصولات میدان فرهنگ در جهان رسانه‌ای کنونی که گفتمان‌های سیاسی از طریق آن منتشر می‌شود بازی‌های رایانه‌ای است. مسئله این مقاله سیاست بازنمایی بازی‌های رایانه‌ای و نسبت بینامتنی آن با گفتمان میدان سیاسی است. در این مقاله با شیوه نمونه‌گیری غیرتصادفی هدفمند، گفتمان بازی «فرمان و تسخیر: ژنرال‌ها» و نسبت آن...

جامعه قومی- فرقه ای عراق، بعد از سقوط بغداد در سال 2003 صحنه رقابت و منازعه گفتمان های متعددی بوده است.با تأسیس کشور عراق در 1920، تثبیت هویت عراقی مهمترین مشکل این جامعه گردید که ورود ناسیونالیسم عربی اگر چه توانست تا حدی شکاف شیعه و سنی را بپوشاند اما باعث بحران هویت قوم کرد شد.وارد شدن سکولاریسم و سوسیالیسم به مفصل بندی گفتمان ناسیونالیسم عربی، باعث تشدید منازعه با گفتمان کرد و ظهور سه خرده ...

اسلام سیاسی در جمهوری آذربایجان پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی تحت تأثیر عوامل داخلی و خارجی متعددی همچون: بحران هویت پیچیده، رقابتهای منطقهای و فرامنطقه ای ناشی از خلاء حاصله از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، شرایط نامساعد اقتصادی، سرخوردگی از اپوزیسیون در سایه حکومت شبه اقتدارگرایانه، نفوذ کشورهای خارجی، سیاست های نادرست دولت در زمینه آموزش های دینی و هم چنین ناکارآمدی دولت در زمینه نهادینه سا...

غلبه یافتن گفتمان اسلام سیاسی در جدال گفتمانی با مدرنیتۀ اروپامحور موجب فهمی از سنت شده است که می‌توان آن را بیشتر به‌واسطۀ دغدغه‌های سیاسی وپیوند آن با منابع «قدرت» فهمید. بدین‌معنی که اسلام سیاسی از یک سو سنت را به‌مثابۀ اصول مرجعی لحاظ می‌کند که برای ارزیابی انتقادی گذشته و امروز و ساختن آینده باید به آن بازگشت و از سوی دیگر، دعوت به سنت را به‌عنوان واکنشی در برابر چالش‌های سلطۀ غربی و دفاع ...

عناصر گفتمان امام خمینی (ره) در واکنش به تبعات سیطره گفتمان مدرن بر ذهنیت فردی و جمعی، حول محور اسلام سیاسی فصل بندی می شوند و به نظر می رسد این گفتمان به دلیل انطباق با نظام صدقی جامعه ایران می تواند به هژمونی دست یابد و نظام معنایی خود را در ذهنیت جمعی اجتماعی تثبیت کند. بر این اساس سوژه ها وکارگزاران، جهان و پدیدارهایش را در بستر گفتمان امام معنادار می یابند، امری که از یکسو بی تردید در نحو ...

گفتمان سیاسی اخوان المسلمین در واکنش به تحولات و بی قراری های سیاسی و اجتماعی در جامعه مصر شکل گرفت. این گفتمان اسلام گرا توانست عناصر و پدیده های جامعه مصر را در خود منحل و یا ساماندهی کند، و بدین ترتیب از ظرفیت و نفوذ گسترده ای برخوردار گردد. توفیق این گفتمان در نشانه گذاری و معنا دهی به عناصر و گروه های پراکنده و جدا شده از گفتمان مسلط و مفصل بندی آنان با گفتمان خود باعث شد تا این گفتمان بتو...

جوامع مسلمان به دلیل حاکمیت ساختارهای ضعیف و فاسد اقتصادی و سیاسی و همچنین سیطره قدرت‌های خارجی، همواره مستعد الهام‌پذیری از انقلاب اسلامی ایران بوده‌اند؛ زیرا انقلاب اسلامی به مثابه گفتمانی هویتی تلقی می‌شود که با مناطق هم‌کیش و آیین خود نسبت مستقیم می‌یابد. مهم‌ترین سنجه‌های این نسبت را می‌توان در قالب دال مرکزی (هم‌نشینی دیانت و سیاست) و دال‌های شناور (استکبارستیزی، ظلم‌ستیزی، عدالت‌خواهی، آ...