پرسش های هدایتگر زبان فارسی: بررسی موردی در زبانشناسی حقوقی

موضوع پژوهش حاضر در حوزه زبانشناسی حقوقی و اجتماعی است. زبانشناسی حقوقی به عنوان یکی از زیرشاخه های زبانشناسی کاربردی از جمله علوم میان رشته ای است که در ایران تا حدود زیادی ناشناخته مانده است. در زبانشناسی حقوقی از قواعد حاکم بر علم زبانشناسی در حل مسائل حقوقی استفاده می شود. این پژوهش درصدد معرفی پرسش های هدایتگر زبان فارسی و انواع آن است. در این پژوهش انواع پرسش های هدایتگر زبان فارسی که رییس دادگاه و بازپرس دادگاه دکتر محمد مصدق از ایشان کرده اند مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. در این پژوهش فرضیه های زیر متصور است:1. پربسامد ترین پرسش هدایتگر مورد استفاده قاضی، پرسش هدایتگرساده است.2. بهره گیری بیشتر از پرسش های هدایتگرساده، متهم را وادار به استفاده از تکنیک های مقاومتی بیشتری می کند. محدوده این پژوهش پرسش و پاسخ های منتخب محاکمه دکتر مصدق در سال 1332 مندرج در کتاب مصدق در محکمه نظامی، نوشته جلیل بزرگمهر، چاپ انتشارات دوستان است. روش انجام تحقیق، تحلیل محتوا است. روش و ابزار گردآوری اطلاعات، روش اسنادی و ابزار، شامل چک لیست های محقق ساخته است. به منظور مقایسه بین نسبت پرسش های هدایتگر ساده به سایر پرسش های هدایتگر، همچنین مقایسه بین نسبت تکنیک های مقاومتی متهم در قبال پرسش های هدایتگر ساده به سایر پرسش های هدایتگر، با استفاده از آزمون نسبت، نتایج زیر به دست آمد: 1- نسبت استفاده قاضی از پرسش های هدایتگر ساده نسبت به پرسش های هدایتگر ظریف، بیشتر است و از نظر آماری معنادار است. 2/66= z 2- نسبت استفاده قاضی از پرسش های هدایتگر ساده نسبت به پرسش های هدایتگر تلویحی، بیشتر است و از نظر آماری معنادار است. 3/71 = z لذا فرضیه اول تایید می شود و از لحاظ آماری معنادار است. 3- نسبت تکنیک های مقاومتی متهم در برابر پرسش های هدایتگر ساده قاضی، بیشتر از تکنیک های مقاومتی متهم در برابر پرسش های هدایتگر ظریفِ قاضی است و از لحاظ آماری معنادار است. 2/54=z 4- نسبت تکنیک های مقاومتی متهم در برابر پرسش های هدایتگر ساده قاضی، بیشتر از تکنیک های مقاومتی متهم در برابر پرسش های هدایتگر تلویحیِ قاضی است و از نظر آماری معنادار است. لذا فرضیه دوم تایید می شود و از لحاظ آماری معنادار است. 4/3=z