مکان یابی ژن های کنترل کننده مقاومت به سپتوریوز برگی (mycosphaerella graminicola) در گندم

سپتوریوز برگی در گندم که توسط قارچ عامل بیماری زای mycosphaerella graminicola ایجاد می شود یک بیماری مهم در گندم می باشد. مهمترین راه حل کنترل این بیماری استفاده از ارقام مقاوم می باشد، که این امر نیازمند شناسایی منابع مختلف مقاومت و انتقال آنها به ارقام پر عملکرد می باشد. به این منظور 178 لاین اینبرد نسل f10 حاصل از تلاقی والد مقاوم "ونگ شوبای" و والد حساس "فلات" و 134 لاین f 10 حاصل از تلاقی والد مقاوم ٌفرونتاناٌ و والد حساس "فلات" برای شناسایی و مکان یابی ژن های مقاومت به سپتوریوز مورد مطالعه قرار گرفتند. ارزیابی گلخانه ای برای جمعیت ونگ شوبای با استفاده از دو جدایه ایرانی ipo08002 و ipo08003 و برای جمعیت فرونتانا از سه جدایه ipo02166، ipo90006 و ipo89011 صورت گرفت. نتایج تجزیه qtl با استفاده ازtrap ، aflp و ssr نشان داد که مهمترین مکان های ژنی روی کروموزوم های 2bl و 7ds مقاومت به سپتوریوز را در ونگ شوبای کنترل قرار دارد. در رقم فرونتانا دو جایگاه روی 7a و 2d شناسایی شد. با توجه به نتایج سایر محققین و تطبیق نقشه های لینکاژی با جایگاه های مکان یابی شده قبلی، به نظر می رسد که در ونگ شوبای این qtlها مربوط به ژن های stb9 و stb4 است که به ترتیب بر روی کروموزوم های 2bl و 7ds قرار دارند. در رقم فرونتانا جایگاه ژنی بدست آمده بر روی 2d برای اولین بار در این تحقیق گزارش شده است. با توجه به اینکه فرونتانا و ونگ شوبای بعنوان یک ارقام بسیار مشهور در برنامه های اصلاحی برای مقاومت به بیماری های قارچی در گندم مورد استفاده قرار می گیرند، این امکان وجود دارد که ژن های گزارش شده در این تحقیق بصورت همبسته و بصورت یک کلاستر با سایر ژن های مقاومت باشند ، لذا گزینش جهت مقاومت براساس مقاومت جدید در این ارقام می تواند راهکاری بسیار مفید و چندکاره ای جهت دستیابی به یک مقاومت پایدار به بیش از یک بیماری در برنامه های اصلاحی باشد. این امکان وجود دارد که ژن جدید گزارش شده بر روی کروموزوم 2d ( stb16 ) نیز همانند سایر ژنهای شناخته شده نظیر stb6 که بیشترین پراکنش و مقاومت افقی را در ژرم پلاسم گندم ایفا می کند، بتواند بصورت بسیار گسترده ای در برنامه های اصلاحی برای افزایش مقاومت در سایر کشورها نیز مورد استفاده قرار گیرد.