مبانی کاربست عقل در اکتشاف معارف اعتقادی از منظر قرآن و حدیث

پایان نامه
چکیده

پیش از به کارگیری«عقل» ـ به عنوان حجت باطنی الهی ـ برای "استذکار معارف فطری" یا "کسب معارف اکتسابی" در هر یک از حوزه های معرفتی از جمله عقاید، لازم است مبانی اولیه ای تبیین و تثبیت شده باشد تا اکتشاف معرفت با تکیه بر آنها و به مدد روش شناسی که از این رهگذر سامان می یابد صورت گیرد. اما تبیین این مبانی مهم به ویژه از منظر کتاب الهی و کلام معصوم، همان قدر که خطیر و دشوار و تأثیرگذار بوده ، متأسفانه در دین پژوهی مغفول مانده و مسکوت نهاده شده است. این پژوهش با نگاهی روش مند به «منظوم? معرفتی قرآن و حدیث» و بر اساس نظری? «اکتشاف دیالکتیک دینامیکال دین» می کوشد «ماهیت عقل» و نسبت آن را با «خدا»، «دین»، «انسان»، «معرفت شناسی» و «حوز? اعتقادات»، از منظر قرآن و حدیث به نحوی روش مند دریافته، مبانی بهره گیری از عقل را در استنباط قضایای حوز? معارف اعتقادی روشن سازد. تأمل و تعمق در تعریف بی نظیر معصوم از «عقل» و ربط مستقیم آن با «حفظ ودایع قلب» و نیز اطلاق عنوان «ودیعـ? قلب» به تمام مراتب «ولایت حق»، ما را به نظری? "میثاق محوری عقل" رهنمون می دارد که مرزی روشن میان عقلانیت و جاهلیت ترسیم می کند و افق های درخشانی از علم و عقیده و عمل متکی و منتهی به «عقلانیت» را در برابر دیدگان انسان می گشاید. در همین راستا وجود عقل در عالم خارج توسط "برهان میثاق" اثبات می شود. همچنین، بررسی مبادی پنج گان? «مصدرشناختی»، «دین شناختی»، «معرفت شناختی»، «مخاطب شناختی» و «موضوع/ متعلق شناختی» که نقش و نسبت عقل را با عناصر بنیادین در اکتشاف معارف اعتقادی توضیح می دهند، به اثبات «امکان» و «ضرورت» کاربست عقل، تبیین«نقش و جایگاه» آن در حصول معرفت و تعیین «گستر? کارکرد» آن در حوز? معارف اعتقادی می انجامد که تذکر و التزام به آنها عنصر تواضع و تسلیم قلب برای حق را که مهمترین مبنای عملی و ملاک کاربست عقل است، پدیدار می سازد.

۱۵ صفحه ی اول

برای دانلود 15 صفحه اول باید عضویت طلایی داشته باشید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

جایگاه عقل در معارف اعتقادی از دیدگاه فیض کاشانی

بحث از ماهیت عقل، و نقش و جایگاه آن در فهم و تنسیق عقاید و نیز نسبت عقل با وحی و سنت نبوی از مهم ترین مسائل کلامی است، از دیرباز تا کنون، که دو دیدگاه عقل گرایی و نص گرایی را در بین عالمان دینی به وجود آورده است. در این میان، اندیشة فیض کاشانی همواره با ابهام همراه بوده است. عده ای با تکیه بر برخی کتاب های او، همچون عین الیقین، انوار الحکمه و اصول المعارف، که همسو با عقل گرایی به نگارش درآمده ا...

متن کامل

مبانی و اصول تربیتی در روابط زن و شوهر از منظر قرآن و حدیث

طرز تلقی همانندی انسان و حیوان در غریزة جنسی و فقدان بینش وحیانی در نظام تربیتی در جوامع بشری امروز، ازمهمترین عواملی‌است که بنیان خانواده را متزلزل کرده واخلاق اجتماعی را آسیب‌زده وسلامت روانی بشررا با مشکل‌جدّی روبه‌رو ساخته است. آگاهی از مبانی و اصول تربیتی در روابط زن و شوهر از دیدگاه وحیانی زمینه‌ساز تصحیح نگرش‌ها، رشد تربیت اخلاق اجتماعی و ارتقای سلامت روانی خانواده‌ها خواهد بود. میل جنسی،...

متن کامل

نقش و جایگاه عقل در تحصیل معارف اعتقادی

در طول تاریخ تفکر بشر دیدگاه های مختلفی پیرامون جایگاه عقل در کسب اعتقادات دینی وجود دارد. بعضی به عقل چندان بهایی نداده و درباره ی آن راه تفریط را پیش گرفته اند و برخی نیز همچون فلاسفه انتظار زیادی از آن دارند و در مورد قدرت و محدوده ی عقل راه افراط را طی کرده اند. اما حقیقت این است که داوری در مورد نقش عقل در کسب معارف دینی به سامان نمی رسد مگر این که حقیقت و توانایی ها و محدودیت های آن به صو...

15 صفحه اول

مبانی و اصول تربیتی در روابط زن و شوهر از منظر قرآن و حدیث

طرز تلقی همانندی انسان و حیوان در غریزة جنسی و فقدان بینش وحیانی در نظام تربیتی در جوامع بشری امروز، ازمهمترین عواملی است که بنیان خانواده را متزلزل کرده واخلاق اجتماعی را آسیب زده وسلامت روانی بشررا با مشکل جدّی روبه رو ساخته است. آگاهی از مبانی و اصول تربیتی در روابط زن و شوهر از دیدگاه وحیانی زمینه ساز تصحیح نگرش ها، رشد تربیت اخلاق اجتماعی و ارتقای سلامت روانی خانواده ها خواهد بود. میل جنسی،...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


نوع سند: پایان نامه

سایر - دانشکده علوم حدیث

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023