برآورد پارامترهای مدل هیبرید بر اساس خصوصیات ژئومورفولوژی حوضه

پیش بینی سیلاب یکی از موضوعات اصلی طرح های هیدرولوژیکی و برنامه ریزی های مدیریت منابع آبی می باشد. در بین روش-های متعدد ارائه شده برای پیش بینی سیلاب ناشی از یک رگبار، هیدروگراف های واحد بطور گسترده ای مورد استفاده قرار می-گیرند. در این میان استفاده از روش های ژئومورفولوژی برای محاسبه رواناب که خصوصیات بارش و حوضه را در برآورد سیلاب در نظر می گیرند، دید واقع بینانه تری از رفتار حوضه بدست می دهند. ارتباط بین پارامترهای هیدروگراف های واحد مصنوعی و خصوصیات ژئومورفولوژی حوضه امکان گسترش استفاده از این مدل ها در حوضه های فاقد آمار را نیز فراهم می-کند. پارامترهای ژئومورفولوژی امروزه با استفاده از gis و نقشه های توپوگرافی براحتی قابل استخراج هستند. عدم وجود شبکه اندازه گیری مناسب اندازه گیری رواناب در حوضه ها، ما را بر آن داشت تا پاسخ هیدرولوژیکی حوضه به بارش را با دیدگاه ژئومورفولوژی بررسی کنیم. در این بررسی، از مدل هیبرید (بونیا و همکاران،2005) به عنوان تابع پاسخ حوضه به بارش استفاده شده است. معادلات رگرسیونی برای محاسبه پارامترهای مدل هیبرید، ضرایب ذخیره k1 و k2، بر اساس خصوصیات ژئومورفولوژی حوضه استخراج شده اند. وجود دو مخزن با ضرایب ذخیره متفاوت در مدل هیبرید، پیش بینی رفتار حوضه را در این مدل نسبت به مدل نش دقیق تر کرده است. یافتن ارتباط بین خصوصیات ژئومورفولوژی حوضه و ضرایب ذخیره مدل هیبرید راهی برای گسترش مدل هیبرید و استفاده از آن در حوضه های فاقد آمار است. با استفاده از روابط بدست آمده در این مطالعه می توان پارامترهای مدل هیبرید را بر اساس خصوصیات ژئومورفولوژی در حوضه های فاقد آمار، یا حوضه هایی که آمار بارش و رواناب همزمان در آنها ثبت نشده تخمین زد و با استفاده از رابطه کانولوشن سیلاب ناشی از رگبار را در یک حوضه برآورد کرد. حوضه های مورد مطالعه در این تحقیق در شمال غربی ایران، استان آذربایجان شرقی واقع شده اند. معادلات با استفاده از 29 رویداد بارش رواناب در 6 حوضه از حوضه های استان بدست آمده اند، پارامترهای k1 و k2، در این حوضه ها بعد از بهینه شدن بر اساس رویدادهای مشاهداتی، با استفاده از روابط رگرسیونی به خصوصیات ژئومورفولوژی حوضه ربط داده شده اند. خصوصیات ژئومورفولوژی حوضه با استفاده از نقشه های توپوگرافی1:25000 حوضه ها و نرم افزارهای arcview و hec-geohmsاستخراج شدند و به این ترتیب مدل هیبرید گسترش یافته بر اساس ژئومورفولوژی بدست آمده است. صحت سنجی معادلات بر روی 6 رویداد بارش رواناب موازی در حوضه قرمزیگل نشان داد، مدل ارائه شده در این تحقیق قابلیت پیش بینی رواناب در حوضه ها را با دقت بالا را دارد.