آسیب شناسی عوامل محیطی،کالبدی تسهیل کننده ارتکاب بزهکاری در مناطق شهری مورد مطالعه: بزه عرضه، خرید و فروش مواد مخدر در منطقه 16 شهرتهران

طی چند دهه اخیر مطالعه رابطه متقابل محیط کالبدی شهرها و ناهنجاریهای اجتماعی و بزهکاری وارد مطالعات جغرافیایی شده است. این مطالعات چارچوب علمی و عملی را برای تحلیل های فضایی، زمانی بزهکاری در فضای جغرافیایی به وجود آورده است. در پژوهش حاضر با هدف آسیب شناسی عوامل محیطی، کالبدی تسهیل کننده ارتکاب بزهکاری در منطقه 16 شهر تهران با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی به انجام شده است. جامعه آماری مورد مطالعه، جرایم ارتکابی مرتبط با مواد مخدر از فروردین 1387 تا اسفند 1387 در محدوده منطقه 16 شهر تهران بود. روش تحقیق در پژوهش حاضر تحلیلی و توصیفی و داده ها و اطلاعات مورد نیاز پژوهش با دو روش کتابخانه ای و میدانی تهیه شده است. نتیجه تحلیل زمانی این پژوهش نشان می دهد روزهای پنج شنبه ساعت 12 ظهر با فراوانی 4 تا 5 رویداد بزه زمان اوج جرایم در این محدوده است. از این رو بیشتر جرایم در روزهای آخر و تعطیل هفته و غالباً در ساعات کار و فعالیت رخ داده است. مهم ترین کانون های جرم خیز منطقه 16 شهر تهران در محله های 1603 و 1604 در ناحیه 6 این منطقه واقع شده است. از ویژگی های محیطی و کالبدی این ناحیه می توان به عدم کنترل های رسمی و غیر رسمی مناسب در مکان های پرازدحام از جمعیت و وجود تعداد زیادی کاربری با عملکرد فرا منطقه ای و شهری از جمله کاربری فضای سبز، حمل و نقل و انبار، تأسیسات و تجهیزات شهری، صنعتی و کارگاهی اشاره کرد که عدم تناسب بین نیازهای جمعیتی و ساخت و سازها و نیازهای جمعیتی را نمایان می سازد. بررسی نوع و میزان کاربری اراضی بخش مرکزی و فراوانی وقوع جرم نشان می دهد بیشتر جرایم در مجاورت کاربری فضای سبز و حمل و نقل و انبار رخ داده است که بیانگر وجود رابطه بین نوع و میزان کاربری و تخصیص فضا به کارکردهای مختلف شهری و شکل گیری الگوهای متمرکز ارتکاب جرایم می باشد. با توجه به نتایج تحقیق و به منظور کنترل و پیشگیری از ناهنجاری های اجتماعی در منطقه 16 به نظر می رسد بالا بردن دانش فنی پلیس ( استفاده از فناوری های نوین در مبارزه با بزهکاری)، برقراری تعادل و توازن در نوع و میزان کاربری اراضی، اتخاذ راهکارهای پیشگیرانه از طریق اقدامات کالبدی و محیطی، بکارگیری نظریات مکانی پیشگیری از جرم مانند دیدگاه های cpted، سامان دهی و توانمند سازی محلات این قسمت از شهر به ویژه محله های 1603 و 1604، مشارکت دادن ساکنان در طراحی و انتخاب فضای سبز و ایجاد حس تعلق و مالکیت پذیری، ترغیب مردم در قالب مشارکت در امر پیشگیری و تأمین امنیت اجتماعی، ایجاد ارتباط و تناسب بین ساخت و سازها و کاربری های مختلف با نیازهای جمعیتی و کارکردی محله ها و مکان یابی مجدد پاسگاه های پلیس با توجه به کانون های تمرکز جرایم شکل گرفته در منطقه 16، باید در اولویت کاری مسئولین انتظامی و قضایی و مدیران شهری قرار بگیرد.