اشتقاق اسماء و صفات الهی با تکیه بر لفظ جلاله الله در آیات و روایات

اسماء و صفات الهی از عمیق ترین مباحث توحیدی است که از دیدگاه های مختلف مورد بحث قرار گفته است و از مسائل مطرح و اساسی در علم کلام، فلسفه و عرفان می باشد. این مسئله در آیات و روایات در ابعاد مختلف بیان شده است؛ یکی از ابعاد مطرح شده، مباحث وجودشناسی اسماء و صفات می باشد و بُعد دیگر که محوری تر و مهم تر است، بُعد معناشناسی آن است که جایگاه اشتقاق اسماء و صفات در همین بُعد روشن می گردد. اسماء و صفات الهی همگی علامت و نشانه ای هستند که خود خداوند آن ها را برای خواندن بندگانش به نحو اشتراک لفظی - نه معنوی- وضع کرده است. در تمامی این اسماء و صفات، هدف، وصف و توصیف حق تعالی به این صفات نیست، بلکه هدف این است که ما خداوند را با این صفاتی که می شناسیم تنزیه کنیم، زیرا که تمامی اسماء و صفات، مخلوق خدا و مباین با ذات او می-باشند. از این رو، وصف خدای متعال باید به توصیف خود او باشد، حتّی در توصیف او به این اوصاف هم، حق نداریم عقل و فکر و خیال و اوهام خود را دخالت دهیم. زیرا توصیف خداوند مقدور عقول انسانی نیست بلکه عقل و وهم انسانی قاصر از آن است که بتواند وجود خداوند متعال را درک و درباره ی او بحث و تأمّل کند. هیچ یک از این اسماء با هم مترادف نیستند و در هر کدام از آن ها عنایت خاصّی وجود دارد. لفظ جلاله ی الله نیز مانند بقیه ی اسماء الهی مشتق است و علامت و نشانه ای برای خواندن او می باشد. همچنین همه ی عقول و اوهام در او تحیّر دارند و خارج از دو حدّ تعطیل و تشبیه می باشد یعنی با این که خدا را می شناسیم ولی از درک او به قوای ادراکی خود عاجزیم. پس در او متولّه و حیران هستیم. کلمات کلیدی: اشتقاق- اسماء و صفات الهی- الله- آیات- روایات.