مطالعه لایه بندی با استفاده از وارون سازی دو بعدی داده های لرزه ای شکست مرزی در نیروگاه برق آبی استان خوزستان

تشخیص ساختارهای زمین شناسی زیرساختی در مراحل اولیه عملیاتی احداث سد امری لازم است. مدل سازی به عنوان یک ابزار ژئوفیزیکی مناسب برای بدست آوردن تصاویر دو و سه بعدی از ساختارهای زمین شناسی به کار می رود. روش لرزه ای شکست مرزی تغییرات فضایی پارامترهای پتروفیزیکی مانند سرعت لرزه ای و پارامتر جذب را بوسیله آنالیز اولین زمان رسیدهای سیگنال های لرزه ای تولید شده، بررسی می کند. این پارامترها می تواند وابسته به جنس سنگ، تخلخل، درزه ها، هوازدگی و سایر فاکتور های زمین شناسی باشند. اساس این روش بر مبنای حرکت امواج لرزه ای شکست مرزی و انکسار آن ها از لایه های مختلف می باشد. تفسیر داده های لرزه ای شکست مرزی در ایران عمدتاً به صورت تفسیرهای دستی و با استفاده از یک سری جداول استاندارد انجام می شود، با توجه به اهمیت پروژه های نیروگاهی در کشور و صرف هزینه های بسیار بالا در مراحل تکمیلی مطالعات، به دست آوردن نتایج قابل اطمینان از داده های لرزه ای شکست مرزی که در تفسیر این داده ها تنها از روش های مدل سازی دقیق استفاده شده است، یک نیاز اساسی برای این گونه پروژه ها می باشد. اهمیت وارون سازی های رایانه ای علاوه بر دقت بالا و جلوگیری از وارد شدن خطای محاسبات دستی در تفسیر نتایج، این امکان را به مفسر می دهد تا با انجام روش دنبال کردن پرتو و تولید اولین زمان رسیدها، خطای مدل سازی را برآورد و نحوه برازش داده های بدست آمده از مدل را با داده های برداشت شده مورد بررسی قرار دهد. در این مطالعه در نظر است که با استفاده از داده های لرزه ای شکست مرزی برداشت شده از منطقه ای واقع در نزدیکی روستای سورک از استان چهارمحال و بختیاری به وسیله پردازش رایانه ای، به وسیله نرم افزار seisimager که توسط شرکت geometrics معرفی شده است، ساختارهای زمین شناسی منطقه برای احداث سد سورک مورد تحلیل قرار گیرد که بدین وسیله بتوان دید کلی از ساختارهای زیرسطحی منطقه بدست آورد. این نرم افزار برای استخراج اولین زمان رسید ها از برنامه pickwin و برای مدل سازی داده ها و محاسبه مقاطع سرعت و دنبال کردن پرتو از برنامه plotrefa، استفاده می کند و در برنامه plotrefa از ترکیب روش زمان دوطرفه با آنالیز کمترین مربعات برای مدل ساازی استفاده شده است. با توجه به مشاهدات، انطباق خوبی بین نتایج مدل سازی و زمین شناسی در تمامی پروفیل ها وجود دارد و هم چنین خطای rms مدل سازی پروفیل های 1 تا 8، نشان می دهد که مقاطع بدست آمده هم-بستگی بالایی با داده های شبیه سازی شده دارند. در نهایت می توان نتیجه گیری نمود که این روش برای مدل سازی داده های لرزه ای شکست مرزی مناسب بوده و نتایج بدست آمده با زمین شناسی منطقه هماهنگی خوبی نشان داده است.