بررسی حضور و ارتباط قارچ های همزیست اندوفایت با دیرپایی و خصوصیات مورفولوژیک درختان چنار

چکیده با توجه به اهمیت درختان کهنسال از نظر منبع ژنتیکی، اثر های زیست محیطی و نقش موثر آن ها در فضای سبز هر گونه اقدامی به منظور حفظ این منابع ارزشمند ملی قابل تامل است. یکی از انواع این درختان برای ایرانیان درخت چنار است که نمونه های چند صد ساله آن در اکثر نقاط وجود دارد. این درختان در طول صد ها سال موانع اکولوژیک و تنش های نامساعد اقلیمی و محیطی را پشت سر گذاشته و به زندگی خود ادامه داده اند. به طور کلی گیاهان به منظور حفظ بقاء خود در برابر تنش های زیستی و غیر زیستی راه کار های متعددی از خود نشان می دهند. یکی از این روش ها همزیستی با میکروارگانیسم هایی به نام قارچ های اندوفایت است. به منظور بررسی حضور قارچ ها ی اندوفایت در درختان چنار و اثر آن ها بر خصوصیات مورفولوژیک و عناصر غذایی برگ از بیست درخت کهنسال و نوزده درخت جوان در سه منطقه اصفهان، محلات و نطنز نمونه پوست و ساقه و برگ گرفته شد. نمونه های پوست و ساقه پس از منتقل شدن به آزمایشگاه و ضدعفونی سطحی درون پتری های حاوی محیط کشت pda کشت شدند . نمونه های برگ نیز پس از شست و شو با آب مقطر برای اندازه گیری عناصر غذایی آماده شدند. داده های حاصل از فراوانی به صورت فاکتوریل تیمار های نوع درخت(کهنسال و جوان)، بافت مورد استفاده(پوست و ساقه) و تیمار های ضد عفونی (الکل+شعله و الکل+هیپو کلرید سدیم) در سه منطقه توسط برنامه sas مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. با توجه به آنالیز داده ها می توان نتیجه گرفت در بررسی درختان کهنسال و جوان از نظر حضور قارچ های اندوفایت، صفات مورفولوژیک و همچنین عناصر غذایی برگ ، درختان کهنسال چنار که هر کدام بیش از صد ها سال زندگی کرده اند در طول زمان توانسته اند با قارچ های اندوفایت رابطه همزیستی برقرار کرده به گونه ای که فراوانی این قارچ ها بخصوص آن هایی که اسپور تولید نمی کنند و توانایی بیشتری در برقراری رابطه همیاری با میزبان دارند درآن ها بیش از درختان جوان شده است. علاوه بر آن حضور بیشتر این قارچ ها در درختان کهنسال چنار نسبت به درختان جوان موجب جذب بیشتر عناصر غذایی از جمله آهن و پتاسیم شده است که از مهمترین عناصر غذایی در فرآیند فتوسنتز هستند. حضور این قارچ ها و جذب بیشتر آهن می تواند باعث کاهش کلروز ناشی از کمبود آهن در درختان چنار که از مشکلات اساسی این درختان در خاک های قلیایی است شود. همچنین افزایش جذب مواد غذایی باعث فتوسنتز بیشتر شده که موجب افزایش رشد و سبزینگی این درختان خواهد شد. با افزایش کربوهیدرات توانایی آن ها نیز در برابر تنش های ریستی و غیر زیستی بیشتر شده که در نهایت منجر به بقا و پایداری این گیاهان می شود. علاوه بر آن با توجه به این نتایج و همچنین سایر تاثیرات مثبت اندوفایت ها بر گیاه میزبان می توان احتمال داد این میکروارگانیسم ها نقش موثری در بقا و پایداری این درختان کهنسال داشته اند.